MüNDƏRĠcat beynəlxalq münasġBƏTLƏr və ĠQTĠsadġyyat
Yüklə 2,49 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Beynəlxalq İpək Yolu
- Açar sözlər
- Ключевые слова
Beynəlxalq İpək Yolu 142 ölçüsü daha aydın və əyani təsəvvür edilsin deyə müəllif neçə-neçə ölkənin ordularının iki qütbə bölünüb bir-biri ilə ölüm-dirim savaĢına qalxdıqları Birinci dünya müharibəsinin epizodlarını canlandırır. Əsərin sonrakı pərdələrində də ustalıqla əks etdirilmiĢ hadisələr əsasında oxucu və tamaĢaçı görür və inanır ki, dünyada baĢ verən irili-xırdalı müharibələr də buraya daxil olmaq Ģərtilə, bütün Ģər iĢlərin mifik və mövhumi qüvvələrə, o cümlədən də Ġblisə heç bir dəxli yoxdur. Bununla belə, əsərin finalında baĢ vermiĢ münaqiĢələrdən salamat qalan surətlər yenə də Ġblisi lənətləyir və təkidlə onun cəzalandırılmasını tələb edirlər. Dörd pərdəli faciə olan ―Ġblis‖ əsərinin mahiyyəti ondadır ki, əsər oxucuda zülmə, Ģərə qarĢı nifrət oyadır və hər bir insanı vicdanının səsinə qulaq asmağa vadar edir. ―Ġblis‖ oxucuya nə zamansa qarĢılaĢdığı iblis təbiətli məxluqları xatırladır, fitnə toxumu səpən, baĢqalarının bədbəxtliyindən kam alan bəzi çağdaĢlarımızı əsərin iĢığında aydın görmək olur. ―Ġblis‖ əsərinin gücü bir də bundadır ki, insana öz daxili aləmini göstərir, onu öz xasiyyət və xarakterini, hərəkət və adətlərini tənqidi surətdə nəzərdən keçirməyə sövq edir, haradasa bir insan, yaxud hadisəyə münasibətdə vicdanının səsinə qulaq asmadığı üçün onu təftiĢ edir, düzlüyə, fəal həyat mövqeyinə çağırır. Fikrimizi Ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin H.Cavid sənətinin əbədiyaĢarlığı haqqında dediyi müdrik bir fikir ilə tamamlamaq istərdik: ―Xalqımız, millətimiz nə qədər yaĢayacaqsa, Hüseyn Cavid irsi də o qədər yaĢayacaq və xalqımız ondan istifadə edəcək‖. Açar sözlər: H.Cavid, Naxçıvan ədəbi mühiti, ―Ġblis‖, mif, xaos ОБУЧЕНИЕ РУССКИМ ФРАЗЕОЛОГИЗМАМ В АЗЕРБАЙДЖАНСКОЙ АУДИТОРИИ АРИФ ЗЕЙНАЛОВ Нахчыванский Государственный Университет arifzeynal@mail.ru Среди выразительных средств русского языка особое место занимает фразеология. Различные типы устойчивых сочетаний позволяют ярко описать явление, привлечь к нему собеседника, образно оценить тот или иной факт. Русский язык обладает большим количествам фразеологизмов, придающих ему особый колорит, но затрудняющих его усвоение. При обучении студентов-азербайджанцев русскому языку большое внимание уделяется лексике, расширению словарного запаса, а одним из действенных средств обогащения лексики является изучение фразеологизмов. Tezislər 143 Фразеология была выделена в отдельную лингвистическую дисциплину в конце 40-х годов ХХ века академиком Виноградовым В.В. Он положил начало качественно новому изучению русской фразеологии. «Фразеологизмы (или фразеологические единицы языка) – это устойчивые сочетания слов, характеризуемые слитностью, нечленимостью значения, принудительностью воспроизведения в речи». Большой вклад в изучение фразеологии русского языка внесли ученые: Шанский Н.М., Палевская М.Ф., Бабкин А.М., Федоров А.И., Жуков В.П., Архангельский В.Л. Кунин А.В., Тагиев М.Т., Гусейнов Ф.Г., Мамедли А.М. и др. Работы этих ученых заложили прочный фундамент в учение о классификации фразеологизмов. Виноградов В.В. предложил принцип классификации русской фразеологии по степени семантической слитности компонентов, согласно которому наметил три типа: 1) фразеологические сращения, они немотивированны и непроизводны, эквивалентны слову, их значение никак не связано со значением компонентов и не выводится из них: очертя голову, бить баклуши, точить балясы и т.д.; 2) фразеологические единства, они также семантически неделимы и значение в них также не равно сумме значений компонентов, как и в сочетаниях первой группы: закинуть удочку, тянуть лямку, первый блин комом и т.д.; 3) фразеологические сочетания – это тип фразеологического оборота, в котором есть слова как со свободным значением, так и с фразеологически связанным: утлый челн, кромешный ад, скалить зубы и т.д. Особенностью их является то, что слова со фразеологически связанным значением могут заменяться синонимичными: скоропостижная (внезапная) смерть; расквасить (разбить) нос. Ключевые слова: фразеологи, Русский язык, семантика Beynəlxalq İpək Yolu 144 FOLKLORġÜNASLIQ NAXÇIVAN FOLKLORUNUN JANR POETĠKASI AYBƏNĠZ ƏLĠYEVA-KƏNGƏRLĠ AMEA Folklor Ġnstitutu aybeniz.kengerli@gmail.com Naxçıvan ərazisindən tapılmıĢ folklor nümunələri ən müxtəlif janrlarda öz əksini tapmıĢdır. Bunlardan mövsüm və mərasim nəğmələri, miflər, mifık inamlar, əfsanə və rəvayətlər xalqımızın bədii təfəkkürünün ən qədim dövrləri ilə çağdaĢ həyat və məiĢəti arasında sanki körpü salır, əsrlər, nəsillər arasında canlı əlaqə yaradır. Naxçıvan folklorundakı inam və sınamalar istər say, istər mövzu, istər Ģəkil, istərsə də qaynaq etibarilə çox zəngin və rəngarəngdir. Bu zəngin xəzinənin yalnız kiçik bir hissəsinə toxunduq ki, bunlar da əsasən, regional xüsusiyyətləri ilə seçilən nümünə və variantlardır. Naxçıvan özünün zəngin, rəngarəng, orjinal folklor nümunələri ilə də seçilir. XIX əsrdən baĢlayan təĢəbbüslər-bu nümunələrin toplanması və nəĢri iĢi- bü gün də davam etdirilir. Onu da qeyd edək ki, dünyagörüĢünün geniĢlənməsinin özü də hələ təfəkkürün inkiĢafı demək deyildir. Məsələn, dahilər kompüterin nə olduğunu bilmirdilər. Lakin onların təfəkkürü, XX əsrin sonunda kompüterlə fala baxdıranların və buna inanların təfəkküründən xeyli irəli getmiĢ sayılmalıdır. Deməli, inamlar və sınamalar kütləvi təfəkkürün məhsuludur və kütlə üçün nəzərdə tutulmuĢdur. Ġnam və sınamaların digər bir praktik əhəmiyyəti sırf insan psixologiyası ilə bağlıdır. Əlamətlərə, iĢarələrə inanan insan, bunların tələblərini yerinə yetirdikdə psixoloji cəhətdən sakitləĢir, arxayınlaĢır, hərəkətlərində və davranıĢında daha inamlı və qətiyyətli olur ki, bu da bir çox hallarda fəaliyətin uğurla sona çatdırılmasını təmin edir. Naxçıvan folklorundakı inam və sınamaların hamısı eyni xarakterdə deyil. Bunlardan ən qədimləri mistik səciyyə daĢıyır. Məsələn, «qurd ağzı bağlamaq» ən qədim mistik-totemik təsəvvürlərlə bağlıdır və islamdan öncəki dövrlərlə əlaqədardır. Burada oxunan əfsun, bu əfsunun oxunma tərzi də qam-Ģamam mərasimini çox xatırladır. Açar sözlər: Naxçıvan, folklor, animistik inam, sınama, qadağan və tabular, kütlə təfəkkürü, mistik- fəlsəfi dünyagörüĢü Yüklə 2,49 Mb. Dostları ilə paylaş:
|