Monqollarin

Мonqolların gizli tarixи 
 
317
 
Çigü-güregen, minbaşı, § 202. 
Çi1ao'un, bax: Çilavun-bağatur. 
Çi1a'un, mərkitlərdən Toxto'a-bekinin oğlu, §§ 157, 162, 177, 
197-199, 236. 
Çilavun-bağatur, bax: Çilao'un, [Çila’un-bağatur], tayiçi’utlardan 
Sorxan-şiranın oğlu, dörd qəhrəmandan biri, §§ 84, 85, 163, 177, 
209, 219. 
Çilavun-xayiçi, [Çila’un-x.], calayirlərdən Telegetü-bayanın oğ-
lu, § 137. 
Çiledü, bax: Yeke-ç., mərkitlərdən, §§ 55, 56, 102. 
Çilger-bökö, mərkitlərdən Çiledünün kiçik qardaşı, § 111. 
Çilgütay, sulduslardan, §§ 120, 124. 
Çimbayi, tayiçi’utlardan Sorxan-şiranın oğlu, §§ 84, 85, 198, 
219. 
Çiñgis-xan, - kağan, -xahan, Təmücinin hökmdarlıq ünvanı, §§ 1, 
59, 123-126, 129-137, 139-142, 144-148, 150, 151, 153-159, 161, 
163-165, 168-173, 175-176, 179-188, 190-193, 195-200, 202-214, 
216-220, 224-230, 232-233, 235, 238-260, 263-272, 277, 278. 
Çirgiday-ba'atur, [Ç.-bağatur], salci'utlardan, § 141. 
Çonah, xorolaslardan, § 141. 
Ço'os-çaxan, bax: Şo'os-çaxan. 
Çotan, bax: Şotan. 
Çügü (-güregen), kitanlara qarşı göndərilən monqol komandanı, 
§ 251. 
Çülgetay, minbaşı, § 202.  
Da'aritay, bax: Daritay-otçigin, §§ 154, 242.  
Daxay,  bax: Tahay, § 126.  
Dayduxul-soxor, xoritumat bəylərindən, § 240. 
Daldurxan, bax: Xada'an-d., tarxutlardan. 
Dao'un, [Dağun],  minbaşı, § 202. 
Darbay, uyğur elçisi, § 238. 
Daritay, bax: Daritay-otçigin, §§ 142, 153. 
Daritay-otçigin, Bartan-ba'aturun dördüncü oğlu, Yesügeyin ki-
çik qardaşı, Çiñgis-xanın əmisi, §§ 50, 54, 56, İ22. 

---

Monqolların gizli tarixi 
 
 
318
 
Dayir,  minbaşı, § 202. 
Dayir-usun, uvas-mərkitlərinin rəisi, §§ 102,105,109, 111, 117, 
197. 
Degay, besutlardan çoban, minbaşı, §§ 120, 124, 202, 210, 216, 
222, 243. 
Dey-seçen, üñgiratlardan, Börtənin atası, §§ 61, 62, 65, 66, 69, 
94. 
Dergek, üñgiratlardan, § 141. 
Dobun-mərgən, Çiñgis-xanın əcdadlarından, §§ 3, 5-7, 9-10. 
Doday (-çerbi), altı çerbidən biri, sonralar gündüz mühafizə alayı 
komandanlarından, §§ 124, 191, 193, 210, 226, 227, 234. 
Doxoladay, Naçin-ba'aturun oğlu, § 46.  
Doxolxu-çerbi, mañxutlardan, §§ 120, 124, 191, 210, 226, 227, 
234, 281.  
Dolo'aday, minbaşı, § 202.  
Dorbay (-doxşin), dörbetlərdən, tumatlara qarşı göndərilən ko-
mandan, §§ 240, 261.  
Döregene, Toxto’a-bekinin oğlu Xutunun arvadlarından, § 198.  
Dori-buxa, minbaşı, § 202.  
Duva-soxor, Çiñgis-xanın əcdadlarından,  §§ 3-5, 11.  
Ebegay,  cürkinlərdən Saça-bekinin ən gənc arvadı, § 130. 
Elcigeday, Elcigiday, məmurların başı, §§ 229, 275, 278. 
Elxütür, Oñxanın kiçik qardaşı, § 152.  
Emel, (müq. et: Amel), üñgiratlardan, § 141.  
Erke-xala, -xara, Oñxanın kiçik qardaşı, §§ 151, 177.  
Fuxano, cürçənlərin hökmdarı və ya valisi, § 253.  
Geögi, [Geügi], minbaşı, § 202.  
Girma'u, Xutula-xanın oğlu, § 51.  
Güce, Ögedeyin gündüz mühafizə qitə komandanlarından, § 278.  
Gücü, bax: Küçu, (mərkitlərin ordugahında) tapılmış dörd uşaq-
dan biri, minbaşı, §114-138, 202, 214, 243, 244, 251. 
Güçügüd-ün Buyiruh-xan, Güçügütlü Buyiruh-xan, [Güçügüd-ün 
Buyiruğ], = Buyiruh-xan, §158. 
Güçügür, bax: K., besutlardan Degayın kiçik qardaşı, minbaşı, §§ 

---

Мonqolların gizli tarixи 
 
319
 
124, 202, 223. 
Güçügürtay-buyiruh-xan, [G.-buyiruğ]=Buyiruh-xan,§ 177. 
Gücülük-xan, [Güçülüg-x.], nayman hökmdarı Tayañ-xanın oğlu, 
§§ 194, 196, 198,» 202, 237. 
Güñcü,  kitat şahzadəsi, § 248. 
Quo-oñ, Muxaliyə verilən ünvan, § 202. 
Gur-xan, [Gür-x.], a) xara-kitat hökmdarı, Oñxanın  əmisi, §§ 
150, 152, 177, 198; b) Camuxaya verilən ünvan, § 141. 
Gürbesü, nayman hökmdarı Tayañ-xanın anası, §§ 189, 194, 196. 
Gürin-ba'atur, übçix ailəsından, § 160. 
Gü'ün-ho'a, G.-u'a, [G.-uva], calayir Telegetü-bayanın oğlu, §§ 
137, 206. 
Güyigünek-ba'atur, kitat səfərində uc komandanı,  § 247. 
Güyük, [-g], Ögedeyin oğlu və xələfi, §§ 270, 274-277. 
Xa'atay-darma1a, xa'at-mərkitlərinin rəisi, §§ 102, 105, 111, 112. 
Xabiçi-ba'atur, (bax: Barin-şiyilatu-xabiçi), Bodonçarın oğ-lu,  
Çiñgis-xanın əcdadlarından, §§ 43,45. 
Xabul-xan, -xahan, Tümbinay-seçenin oğlu, Çiñgis-xanın əcdadı, 
§§ 48, 52, 53, 139,140. 
Xaci'un-beki, (bax: Xaçi’ün-beki),  dörbənlərdən, § 141. 
Xaça'u, bax: Sali-xaça'u, § 2. 
Xaçi-külük, [X.-külüg], Menen-tudunun ilk oğlu, Çiñgis-xanın 
əcdadı, §§ 45,  46. 
Xaçin, Menen-tudunun ikinci oğlu, §§ 45, 46. 
Xaçi'u, Menen-tudunun üçüncü oğlu, §§ 45,  46. 
Xaçi'un, Menen-tudunun beşinci oğlu, §§ 45, 46. 
Xaçi'ün-beki, (bax: Haci'un-beki), noyakinlərdən, § 166. 
Xaçi’ün(-elçi), Təmücinin ikinci qardaşı, §§ 60, 79, 99, 181, 244. 
Xaçi’ün-toxura'un, calayirlərdən, §§ 120, 124. 
Xaçula, Menen-tudunun dördüncü oğlu,  §§ 45, 46. 
Xada, kitat (kin) generalı, §§ 251, 252. 
Xada'an, [Xadağan], Xabul-xanın oğlu, §§ 48, 51, 53, 57, 58. 
Xada'an, Sorxan-şiranın qızı, §§ 85, 146, 219. 
Xada'an(-daldurxan), [Xadağan-d.], tarxut, minbaşı, sonralar 

---

Monqolların gizli tarixi 
 
 
320
 
Ögedeyin gecə mühafizə alayında xidmət etmişdir, §§ 120, 124,  
174, 202, 278. 
Xadagi, Oñxanın cirginlilərdən olan bahadırı, § 170. 
Xadah-ba'atur, [Xadağ-bağatur],  (müq. et: Xadagi), § 185. 
Xaday (-güregen), minbaşı, Ögedeyin gecə mühafizə alayı ko-
mandanlarından, §§ 202,  278. 
Xaydu, Çiñgis-xanın əcdadı, Haçi-külüqün oğlu, §§ 46, 47. 
Xal (bax: Xat?), Tohto'anın oğlu, §§ 198, 199. 
Xalaçar,  (bax: Xaraçar), § 243. 
Xalibay, H.-sultan, xəlifə-sultan, Bağdad (Bahtat) xəlifəsi, §§ 
260, 270. 
Xali'udar, cao'ureyitlərdən, §§ 183-185. 
Xan-məlik,  bax: Məlik. 
Xara-xada'an, [X.-xadağan], Büribülçirünün oğlu, § 40. 
Xaraçar, Xalaçar, barulaslardan, Çağadayın əmri altında minbaşı, 
§§ 120, 202, 243. 
Xaraxai-toxura'un,(bax: Xarxay-t.), calayirlərdən, § 120. 
Xaralday-toxura'un, (bax:Xalalday-t.), calayirlərdən, § 124. 
Xaranday, Menen-tudunun altnıcı oğlu, §§ 45, 46. 
Xara'udar, Ögedeyin gecə mühafizə alayı komandanlarından, § 
278. 
Xarçu, Çiñgis-xanın əcdadlarından, §2. 
Xargil-şira, tatarlardan, § 214. 
Xarxay-toxura'un, bax: Xaraxay-t., § 124. 
Xasar, (bax: Çüçi-X.), Təmücinin kiçik qardaşı, §§ 76, 77, 79, 
90, 93, 96, 99, 104, 105, 107, 124, 130, 137, 161, 183?, 184?, 242-
245, 253, 255. 
Xasar
1
, (X.-elçi = Arxay-x.?), §§ 183, 184. 
                                                           
1
  Haenisch bu şəxsi Çiñgis-xan tərəfindən § 181-də Sañquma elçi olaraq gön-
dərilən Arxay-Xasar (bala) ilə bir tutur. Arxay-Xasarın Oñxanın yanından ay-
rılması (§ 181, sonu) və Çiñgis-xanı axtarıb tapması (§ 183) göz önündə tutu-
laraq belə bir təfsir düşünülə bilsə də, § 183-də Xasarın böyük qardaşı Çiñgis-
xanı axtardığından bəhs olunur və Arxay § 183-in sonunda Xasardan başqa 
ayrıca da zikr edilir. Buna əsaslanaraq § 183-184-də zikr edilən Xasarın  Tə-
mücinin qardaşı Xasar (Çöçi) ilə  bir  tutulmasını təklif  edirik. 

---