Mintalitet va tana munosabatlari: sartonni davolashga psixologik yondoshish

Oziqlanish
So'nggi paytlarda ovqatlanish odatlari saratonning mumkin bo'lgan sabablaridan biri sifatida ko'rib chiqildi. Ba'zi olimlar saratonning ayrim turlari bilan kasallanish iste'mol qilingan yog' miqdori bilan bog'liq bo'lishi mumkinligini ta'kidlaydilar. Ko'pgina hayvonlarni o'rganish shuni tasdiqlaydiki, saraton kasalligi kaloriya iste'moli kamayishi bilan kamayadi. Ko'rinishidan, saraton, to'qimalarning nasli bilan bog'liq bo'lgan boshqa kasalliklar kabi, ko'pincha ortiqcha ovqatlanadiganlarga ta'sir qiladi. Masalan, guruch va baliqqa asoslangan parhezlar hali ham ustunlik qiladigan, Amerika va Evropa taomlariga qaraganda ancha kam yog'li bo'lgan Yaponiyada saraton kasalligi kamroq va boshqa rivojlangan mamlakatlar bilan solishtirganda, turli xil saraton turlarining tarqalishi sezilarli darajada farq qiladi. Yuqorida aytib o'tganimizdek, Amerika Qo'shma Shtatlarida yashovchi yaponlarning kasallanish darajasi Yaponiyada yashovchilarnikiga qaraganda ancha yuqori, bu ba'zi tadqiqotchilarga ushbu nomuvofiqlikni turli xil parhezlar bilan tushuntirishga asos beradi. Ammo ovqatlanishdan tashqari, Yaponiyada saraton kasalligining nisbatan pastligini tushuntiradigan boshqa omillar ham mavjud. Bularga, masalan, madaniy omillar kiradi, chunki ular bizning ovqatlanish tarzimizdan ko'ra ko'proq hayot tarzimiz, g'oyalarimiz va his-tuyg'ularimizni belgilaydi. Axir, yog'li ovqat iste'mol qilmaydigan ko'plab yaponiyaliklar saraton kasalligiga chalinadi va yog'larni iste'mol qiladigan ko'plab yevropaliklar va amerikaliklar kasal bo'lmaydi. Saraton kasalligining asosiy sababi sifatida dietaga shubha tug'diradigan boshqa demografik tadqiqotlarni keltirish mumkin. Onkologiya sohasidagi eng hayratlanarli kashfiyotlardan biri psixiatrik shifoxonalarda bemorlarning turli guruhlari bilan kasallanish darajasini taqqoslashda qilingan. Shizofreniyaning turli shakllari bo'lgan bemorlarning ikki guruhi o'rganildi - katatonik va paranoid.
Katatoniya - bu ruhiy kasallik bo'lib, bemor har qanday tashqi aloqadan to'liq himoyalangan. Odatda katatoniklar hech kim bilan gaplashmaydi va kimdir ular bilan gaplashganda reaksiyaga kirishmaydi. Ko'pincha ular ovqatlanish yoki boshqa tabiiy funktsiyalarni bajarishda ham hech qanday tashabbus ko'rsatmaydi. Shu tarzda, ular o'zlarini tashqi dunyodan ajratib turadilar va himoya qiladilar (ta'kidlash kerakki, boshqalar ham ularni undan to'sishga harakat qilishadi). Ushbu guruh vakillari juda kamdan-kam hollarda saraton kasalligiga chalinadi. O'zlarini tashqi dunyodan himoya qiladigan katatoniklardan farqli o'laroq, paranoidlar, aksincha, boshqalarning reaktsiyalariga haddan tashqari sezgir.
Ko'pincha ular atrofdagilarning hammasi ularga qarshi fitna uyushtirganidan shubhalanadilar. Paranoidlar orasida saraton kasalligi oddiy odamlarga qaraganda yuqori. Ko'rinishidan, katatoniklarning o'zlarini tashqi dunyodan o'chirish qobiliyati ularni qandaydir tarzda saraton rivojlanishiga ta'sir qiluvchi omillardan himoya qiladi, paranoidlar esa bunday himoyaga ega emas. Ushbu ikki maxsus guruh odamlari va ovqatlanishning saraton kasalligi bilan bog'liqligi nazariyasi o'rtasidagi bog'liqlik quyidagicha: bemorlarning ikkala guruhi ham, katatonik va paranoid, bir xil ovqatlanishadi, ammo ular orasida saraton kasalligi keskin farq qiladi. Bundan tashqari, ularning dietasi Amerikaning o'rtacha dietasiga yaqin, ammo har ikkala guruhdagi saraton kasalligi o'rtacha milliy ko'rsatkichdan farq qiladi. Bu farqlar ovqatlanishdan ko'ra ko'proq psixologik omillar bilan izohlanadi. Biroq, kimdir odatiy G'arb taomlarini iste'mol qilsa-da, saraton kasalligiga duchor bo'lmasa, Yaponiyada kasallanish darajasi pastligi dietaga hech qanday aloqasi yo'q degani emas. Toʻgʻrirogʻi, Yaponiyani boshqa rivojlangan davlatlardan nimasi bilan ajratib turadiganini chuqurroq koʻrib chiqish zarurligini koʻrsatadi. Yapon dietasining o'ziga xosligiga shubha qilish uchun bizda hech qanday sabab yo'q, ammo yapon madaniyati haqida ham shunday deyish mumkin. Kasallikning rivojlanishida odamlarning g'oyalari va his-tuyg'ulari muhim rol o'ynashini tan olishimiz bilanoq, madaniy omillar darhol katta ahamiyatga ega bo'ladi, chunki aynan madaniy stereotiplar odamlarga singdirilgan g'oyalar va his-tuyg'ularni aniqlaydi. Ushbu nazariyalarning hech biri saratonning kelib chiqishini to'liq tushuntira olmaydi. Biroq, ularning barchasi bizni saratonning sabablaridan birini, ya'ni tanani ushbu kasallikdan himoya qiladigan tabiiy mexanizmni bostirishni tushunishga olib keladigan umumiy narsaga ega.