MiLLİ aviASİya akademiyasi azərbaycan hava yollari qsc sərbəst iş № Fakültə

İkiölçülü qrafika
İkiölçülü qrafikanın əsas funksiyaları aşağıdakılardır:

• 
  plot (x, y);
  
• 
  plot (x, y, s);
  
• 
  plot (x1, y1, s1, x2, y2, s2,..., xn, yn, sn).
  

Burada:
x – funksiyasının vektor şəklində verilmiş qiymətləri;
y – analitik şəkildə, vektor və ya matris şəklində verilmiş funksiya;
s – qrafikin stilləri (üslubları) vektoru; və ya matris şəklində verilmiş funksiya; funksiyanın qrafikinin rəngini təyin edən sabit kəmiyyət (konstanta);
x1, x2,..., xn – bir qrafikdə üzərində təsvir edilmiş n sayda funksiyaların arqumentləri;
y1, y2,..., yn – bir qrafikdə üzərində təsvir edilmiş n sayda funksiyalar.
plot (x, y) funksiyası funksiya y = f(x) kimi analitik şəkildə, vektor və ya matris şəklində verildikdə onun qrafikini qurmağa imkan verir. Riyazi hesablamalarda geniş tətbiq tapmışdır. Ən çox aşağıdakı hallarda istifadə olunur.

• 
  f (x) = 0 tənliyinin köklərinin ayrılması (təklənməsi) oblastının seçilməsində;
  
• 
  funksiyanın xüsusi nöqtələrinin (maksimumlarının, minimumlarının, əyilmə nöqtələrinin, kəsilmə nöqtələrinin) müəyyənləşdirilməsində;
  
• 
  interpolyasiya funksiyasının seçilməsinin doğruluğunun yoxlanılmasında.
  

Misal 2.
y = 3^x – 9x + 6 funksiyası verilmişdir.
3^x – 9x + 6 = 0 tənliyinin və funksiyasının digər xüsusi nöqtələrini təyin etməli.
Həlli:

Aşağıdakı şəkildə sözügedən funksiyanın qrafiki göstərilmişdir.

Parçada verilmiş funksiyaların qrafiki. Üç hissədən ibarət olan funksiyanın qrafikini quraq:

Əvvəlcə hər üç budağı, yəni üç cüt (x1,y1),(x2,y2) və (x3,y3) massivlərini hesablamaq lazımdır. Sonra absisləri x, fuksiyaları isə y vektorunda birləşdirib, (x,y) cütünün xarakterizə etdiyi əyrinin qrafiki qurulur.
Misal 3.

Aşağıdakı şəkildə verilmiş ifadəyə uyğun gələn parçada verilmiş (və ya hissə-hissə) y(x) funksiyasının qrafiki göstərilmişdir.