b xtind n üz gizl dirs n? Ona öz ynind n
x l t verdi ah, B lk bir ölk nin
bahası, pah-pah! H l qızıl k m r, h mayil, gövh r. Ona neç -neç ziyn t
verdil r. h ri b z di h rd kil r. p k p rd l rin saçaqları z r. Ucalıqdan
baxdı o dilb r sona Bütöv Aya b nz r adaxlısına. Çevik, çinar boylu, a üzlü
cavan, Sa lam, mü k saçlı, göz l bir o lan! aha damad olan Xeyir b xt v r, Ey
ka , x b r tutsun, kor olsun da r. Tapdı x zin ni sultanın li, Onun pak
möhrünü sındırdı, b li. Qol-boyun m h bb t canda bir oldu, Dilxo luq, göz llik
naxı ı tutdu. ahın möht
m bir v ziri vardı, Xalqının lind n tutan vüqardı.
Bir qızı vardı ki, qar a qanıyla B z nmi qar kimi pakiz , l . Çiç k m r zin
tutulmu du qız, Gözl ri çiç kd n sönmü cüt ulduz. caz ist di ahından v zir,
Qıza nicat versin damadı Xeyir. - Sa altsa, ver r m qızımı Xeyr . Xeyir i ıq
saçdı sönmü ülk r . Üçüncü zövc d ad etdi g nci, De di neç gövh r, neç saf
inci! Üç g lin erk yi qazandı sanki Keykavus taxtını, K sra tacını. Gah v zirin
qızı h md mdi ona, yl nib çatırdı arzu-kamına. Gah onu qucurdu ba qa bir saray,
ah qızı - gün di, v zir qızı - Ay. Gah da kürd qızını m st el yirdi. Udur,
üçünü d mars el yirdi. Xalqın ür yin girdi, n girdi. Xalq, övladı bilib onu
sevirdi. qbalı, amalı, c lalı, baxtı Ona b x el di tac il taxtı. H yatdan
gets d ölk nin ahı, Xeyir taxta çıxıb oldu p nahı. Saldı öz adına h r
mülkünü. Alnında ahlı ın gün i, günü! Bir sabah çıxmı dı kef üçün ba a.
Vermi di güll rl dodaq - doda a. Yolda kimi gördü? O c llad ri, ri öz
ba ına b la b
ri. Tanıdı cühudu, az ınla anı, Ba qa bir cühudla xosunla anı.
mr etdi, e itdi silahlı adam: - Tutub g tirirs n onu bu ax am. Ba da yl nirdi
o, kef üstünd , Kürd lind qılınc durmu du önd . Alnı gün kimi geni Xeyiri
Gör nd diz çökub r öpdü yeri. - Yalnız öz günün a layan kifir, S nin adın
n dir? - Adım Müb
ir. - Adım Müb
irdi, s yyaham, b li, - Hün r dünyasında
hamıya b lli. - Öz adını söyl , ey r yolçusu, V murdar üzünü öz qanınla yu. -
Yoxdur ba qa adım. Yalnız Müb
ir st r do ra m ni, ist rs cam ver. - Alçaq,
haramzad ! Ba ını qaldır, Canis n, h r k s qanın halaldır, Gizl n bilm zs n,
r o lu rs n, S n özün adından min qat bet rs n. Su uman dostunun gözün
tökmüs n, M g r h m n tülkü s n deyilmis n? O cür c h nn md , ay iblis, ay div,
Çıxartdın gözünü, su da verm din! Çaldın göz dürrünü, k m r dürrünü, - Gör nec
yandırdın qaragünlünü. Dürrünü çaldı ın o susuz m n m, S nin b xtin öldü, m n
dipdiriy m. S n m ni öldürdün, allah qıymadı, Xo b xti kim saxlar? Allahın adı.
Tanrı d rgahına sı ındı baxtım, Budur qızıldandır tacım v taxtım. Vay s nin
halına qurdlu kötüks n, rs n, can qurtara bilm y c ks n. r baxdı, tanıdı...
yalvardı Ona, Diz çökdü, qapandı ayaqlarına: - Aman ver, öldürm , görs m d pis
i , M n özü vermi bu i i g rdi . S nin adın Xeyir, m nimki rdir, M ni
h rl ndir n q za - q d rdir. M nim adım da r, m lim d r, Adam öz adından
nec gen dü r? S nin adın Xeyir, m lin xeyir. Soru , adın s n indi n deyir?
Bu inc m tl bi dü ündü Xeyir, Öldürm k fikrind n da ındı Xeyir. Azadlıq
tapınca, r uça-uça Getdi, vida deyib qansız qılınca. Qaniç n kürd is getdi
dalınca, Onu qonaq etdi q fil qılınca. - Xeyir xeyirxahdı, amma s n rs n,
G r k g b r s n el burda s n. Tapdı axtardı ı iki gövh ri, Altda gizl dibmi ,
ç kib k m ri. Kürd ba a qayıdıb üz tutdu Xeyir : - Alın bunu... çatır gövh r
gövh r . Xeyir baxdı, gördü h m nki dürrdü, Ovcuna qoyaraq ad etdi kürdü.
Gövh ri pak olan aldı gövh ri, - Bu gövh r kim üçün qayıdıb geri? El xs üçün
ki, odur gündüzüm, Ondan i ıq alıb bu iki gözüm. Xeyirin h r i i xeyir-b r k t.
Çox-çox xeyir gördü ondan m ml k t. B xti yar oldu bı ıburmaya, Da ı l l dön r,
çöpü xurmaya. B xt ona b x etdi bir qızıl ç l ng, D miri dürr oldu, palazı
ip k, Yurda öl saldı haqq- dal ti, Qüdr ti b rkitdi hakimiyy ti. fa
yarpaqları sanmayın soldu, Neç a ır d rdin d rmanı oldu. H rd n bir mü gül
çar dalınca Çapar, yana ardı h m n a aca. Atdan dü n kimi yurdu öy rdi, Yer
salam verib alqı dey rdi. ynind s nd li don vardı onun, O s nd l tirli a aca
uy un. S nd l tapmaq üçün çöl ged rdi, Yalnız s nd l r ngli paltar gey rdi.
S nd lin n f si can d rmanıdır, H r bir asayi in ruhu, canıdır. Candan h rar ti,
cig rd n odu, Ba dan a rını da aparan odur. O torpaqdan çıxan qızıldı sanki,
S nd l r ngind dir yerin d r ngi. Çin qızı bitirdi hekay tini, Dadlı,
qırıq-qırıq söz-söhb tini. Onu b d n z rd n gizl tdi soltan, Yer verdi canının
t n ortasında. B HRAMIN ADINA GÜNÜ A GÜNB ZD YL
M S V
YEDD NC QL MD N
AH QIZININ HEKAY T Salxım söyüd kimi mavi s malar,Üzünü gün l a artdı
a kar.Adına günüydü, a geyindi ah,Qar ıda a günb z, - a appaq d rgah.Onun
iqlimind , be inci bürcd ,T slim z ngi çaldı Zöhr be d f .Z ncil r a appaq
Xot n Türkün Basqın etm yinc , sürdü t nt n .Aya, ulduzlara nur verib yen ,Gec
sürm ç kdi göyün gözün .Xo gec mehind n, dan f qind nCan almı gülb d n gör
n q d r n.- t r nun kimi, s n ey güln f s! ks-s da versin bu mavi
günb z.Qız o qızıl taxta alqı lar dedi,- S n ey böyüklüyün ülvi m b di!Cüss n
yara ır da kimi taxtın,Parlasın Ay kimi, Gün kimi baxtın.M nd n na ıl umur ah
xudav nd ,H r n var sin md , d y r m m n d . HEKAY T Qarılar qurd olur, quzuydu
anam.Saflı ın, paklı ın özüydü anam.Dey rdi: - Bir dostum, ya ıdım vardı.Evi
abad, bir gün qonaq apardı.Bir süfr açdı ki, m nim qar ımda,Sevdası h l d
durur ba ımda.Külç , zir pilov, quzu, a çör k,Qu ti, orqo al, cürb cür
xör k.El halvalar ki, bilm m adını.Artırıb püst yl badam dadını.Könül, göz
ox ayan l tif meyv l r. sfahan alması, Rey üzümü d r. H l m stl r üçün ç r z
gil nar,H l nar m m li ev dolu nigar.A ız l zz til yüz nem t yedik,Mey meyl
el dik, kef ç k k dedik.Gülü -gülü bir-birimiz Qarı ıb can verdik dastana,
söz .Bir na ıl danı dı h r ux gülb d nBiri t k kims d n, o biri cütd n.Növb
kim çatdı? Af t, n af t-Bal içind süddü, süd içind q nd!El xo danı an,
natiq bir nigar-Dinl s uyuyar qu lar, balıqlar.O, irin çe m ni qiqd n
açdı,Co du a iq kimi... n l r danı dı,Dedi: - irin dilli bir cavan
vardı, k ristan olub k r saçardı.H zr t sa idi elm öyr n nd ,Yusifdi,
m clis rövn q ver nd .H r elmd n agah, dövl tli b nd Hamıdan üstündü
möminliyind . r m ba ı kimi bir ba ı vardı,Ba dı ba dan-ba a trafı, ardı. tirl
yo rulmu c nn t torpa ı,Behi t meyv sil dolmu quca ı.Suyu kövs r suyu, bulaq
suyu yox.Dirilik çe m si, buz kimi soyuq.Güll ri-tikansız,
zo ları- öl .Ür kl r-nar içi, yüz-yüz saf gil .Birc tikan vardı o ba da
bütün,-Ba ı b dn z rd n qorumaq üçün.Cavan s rvl rin altında saf su,Sarılıb
sulara bahar qokusu.Ötür, rqi deyir cürb cür qu lar. r nunmu çalır oxuyan
rüzgar?Zümrüd bir saraydır h r ya ıl çinar,H r budaq taxtında bir qumru
ya ar.Aya ı gül içr s rvin altındaH r könül ucaldır bir irin s da.Dörd divar
üstünün dörd möhr si var,Qurmu hansı p rgar, memar, s n tkar!Binalar ba ç kib
ulduza, Aya.B dn z r yol tapa bilmir oraya.O q d r s falı, göz ldir ki, ba ,