Microsoft Word vencur kapital docx

42 

 

fondlardan biri olan  ntel Capital iki elan etdi: Bakıda açılan ofis barəsində və 

Beynəlxalq  maliyyə  korporasiyası  ilə  birgə  ( FC)    Azərbaycan    şirkətinə  10 

milyon 

dollar 

məblğində 

olan 

investisiyalar 

barəsində.  

10  il  ötəndən  sonra  Azərbaycan    əsas  riskli  “oyunçular”  hələ  də  xarici 

investorlar  qalır,  milli  riskli  sənayenin  formalaşması  prosesi  isə  yetəri  qədər 

gec  inkişaf  edir.  Azərbaycan    riskli  fondlarının  milli  kapitalın  iştrakiyla 

formalaşması, istənilən kimi tez deyil. 2000-2012-ci illər ərzində Azərbaycanın 

ayrı  regionlarında  o  və  ya  digər  formada  riskli  fondların  və  başqa  riskli 

institutların  yaradılma  tendensiyası  qeyd  edildi.  Lakin,  Azərbaycanın 

kapitalının onlardaki payı  1 %-dan artıq deyil. Müqayisə üçün  - Avropanın 

düz investisiyalar və riskli kapital assosiasiyanın statistikasına görə Avropada 

riskli fond və şirkətlərin vasitələrinin yarısından çoxu daxili mənbələrə - mili 

kapitala  düşür.  Birinci  real  yaranmış  vəziyyəti  sındırmaq  və  iqtisadiyyatın 

innovasiya  sferasına  Azərbaycan    investorlarının  vasitələrini  cəlb  etmək 

cəhdiylə,  Hökumətin  Azərbaycan  Respublikası  Prizidentinin    Sərəncamına 

uyğun  olaraq  Riskli  innovasiya  fondunun  (R F)  2000-ci  ilində  yaradılması 

oldu.  O  Azərbaycan  və  xarici  kapitalla  riskli  investisiya  institutlarının 

yaradılmasında  iştirak  etməyə  çağırılmış  birinci  Azərbaycan    "fondlar  fondu" 

oldu. RIF-in investisiya töhfəsi formalaşdırılan fondun ümumi planlaşdırılan 

kapitallaşdırmasından  10  %  çox  təşkil  etmir.  O  texnoloji  yönəldilmiş 

innovasiya  layihələrinə  düz  investisiyaları  bilavasitə  həyata  keçirən  regional 

riskli investisiya institutlarının şəbəkəsinin yaradılmasına təşəbbüs edərək  

"kapitalizator"  rolunu  oynayır.  Son  zamanlar  Azərbaycan      ümumiyyətlə 

investisiya  fəaliyyətinin  sahəsində və  xüsusi  halda  riskli  sənayedə  böyük  yerli 

maliyyə-sənaye  qruplarının  aktivləşməsi  diqqətəlayiq  hadisə  oldu.  2012ci  ilin 

oktyabr  ayında  Draper  Fisher  Jurvetson  elan  etdi  ki,  fond  müəyyən həcimdə 

Azərbaycan    şirkətlərinə  investisiyanın  imkanını  gözdən  keçirir  və  bir  sıra 

Azərbaycan  investisiya fondu ilə danışıqlar aparır.  

 

 

---

43 

 

2.3.Vençur kapitalı və  innovasiya fəaliyyətini maliyyələşdirməsində 

 fondların rolu 

 

         Vençur 

fondları 

və 

şirkətlərin 

fəaliyyətinin 

ən 

əhəmiyyətli 

göstəricilərindən  biri  yatırılan  investisiyaların  likvidliyi  sualıdır.  Müxtəlif 

ekspertlərin  qiymətlərinə  görə,  yatırılan  riskli  investisiyaların  ümumi  həcmi 

1994-2001ci illər ərzində 1.5-1.8 milyard $ yaxın təşkil edib. Lakin, əminliklə 

580.6  milyon  haqqında  danışmaq  olar.  Bu  məbləğ  bir  neçə  müstəqil  mənbə 

tərəfindən  təstiqlənib.  Qida  (27  %)  və  telekommunikasiyalar  (25  %)  kimi 

sferalar  riskli  investorlarda  prioritetdən  istifadə  edirlər.  Tibb  və  əczaçılıq 

vasitələri  9  %,  tikinti  materialları  və  istehlak  malları  və  xidmətləri  8  %  cəlb 

etdilər.  Bütovlükdə,  bu  düz  investisiyaların  sahələr  üzrə  bölgüsünün  klassik 

sxemidir.  Riskli  investor  sənayenin  "birinci  dövr"  sektorlarına  aid  olan,  yəni 

son istehlakçıya maksimal yaxınlaşdırılan sektorlara vasitələri                              

         Qablaşdırmanın sektorunda yaranmış vəziyyəti ayrı qeyd etmək lazımdır, 

hərçənd ona qoyulmuş vasitələr nisbətən azdır - 27 milyon $. Burada kifayət 

qədər  unikal  vəziyyət  yaranıb.  Düz  investisiyaların  fondları  bəzi  birləşmə 

şəraitində  bu  bazarda 

üstün  oyunçu  olmaq  imkanı  olacaq  şirkətlərin  aksiya 

paketlərini  əldə  etdi,  sərmayə  qoymuş  şirkətlər  üçün  üstəlik  qazancların 

alınmasına  ümid  yaranır.  Sərmayə  qoyulmuş  müəssisələrdən  "çıxışlar" 

istənilən  darə  edən  şirkətin  işinin  əsas  meyarıdır.  AY B  fondları  tərəfindən 

həyata keçirilmiş "çıxışlar", Azərbaycanda çox məşhur olan və görünür ki, uzun 

müddət  məşhur  olacaq  idarəetmənin  və  şirkətlərin  sahibkarları  tərəfindən 

"əks"  ödəmə  vasitəsilə  ;  və  ya  strateji  investorlara  satış  vasitəsilə  ,  həm 

Azərbaycan  maliyyə qruplarına, həm də xarici investorlara reallaşdırılmışdılar. 

Hələ  ən  yaxın  beş  il  ərzində  maliyyə  bazarının  köməyi  ilə  investorun  "çıxışı" 

onun aksiyalarının payının satışının əsas üsulu ola bilməyəcək, çünki fondlara 

sərmayə  qoyan  müəssisələr  maliyyə  bazarının  qüvvədə  olan  oyunçularında 

maraq oyatmaq üçün çox kiçikdir. Biznes sektorları üzrə riskli investisiyaların 

1994-2001ci  illərdə  bölgüsü.  Sahələr  üzrə  investisiyaların  bölgüsünün  praktiki 

---

44 

 

olaraq eyni şəkilini biz sonrakı illərdə də görəcəyik. Dayaq istehlak bazarına, 

yüksək texnologiyalara və telekommunikasiyalara qalır.  nvestisiyaların 2010-

2014cü illərdə sahələr üzrə bölgüsü. Mənbə: Vencur biznesi  investisiyaların  

Azərbaycan  assosiasiyası. 

Qrafik-2.1. 

 

 

 

stehlak bazarı 

Telekommunikasiyalar 

Energetika 

Kompyuterlar 

Yüngül sənaye 

Sənaye avadanlığı 

Maliyyə xidmətləri 

Tikinti 

Kənd təsərrüfatı 

Elektronika 

2010cü il 

Tibb/ Səhiyyə 

2014cü il 

Nəqliyyat 

 

Kimya materialları 

Biotexnologiyalar 

 

 

 

 

 

 

 

 

0 

10      20       30       40      50      60 

 

       Azərbaycan  riskli  fondlarının  arasında    Avropa  yenidənqurma  və  inkişaf 

bankının  pulu  və  təşəbbüsü  ilə  yaradılmış  AY B  fondlarıdır  .  Bu  fondları 

idarəedilməsi,  fondların  kapitalının  10  %-i  təmin  edən,  qərb  maliyyə 

institutlarının üzərinə qoyulmuşdur (istisnanı, idarə edən şirkətin vasitələri ilə 

---