Microsoft Word tezson[2]. doc

 
35
bağlamaktadır.  MÖ.4.yy  skit  krallığının  en  geliştiği dönemdi. Piyadeler daha 
zayıf  skitlerden  ve  bölgelerine  skitlerin  hükmettiği  yerleşik  kabilelerden 
oluşuyordu. Askeri destek sağlamak zorunda olan bu vassal kabilelerin halkı 
piyade olarak seçkin liderleri ise süvari olarak hizmet ederdi.
143
 
skitlerde  bildiğimiz  türden  bir  deniz  flosu  olmamıştır.  Herodotos
144
  
Borysthenes ırmağı ağzında oturan  skit boyları denizcilikle uğraştığına işaret 
etmektedir.  skit  kralları  sadece  deniz  ötesi  ticaretle  ve  özellikle  hububat 
ticaretiyle  ilgilendikleri  için,  gemiler  sadece  deniz  korsanlarıyla  mücadele 
amacıyla kullanılmıştır.
145
  
Ordunun  sayısını  tam  olarak  hesaplamak  mümkün  değildir. 
Herodotos
146
  skit  kralı  Arientes’in  kendisine  tabi  olanların  sayısını 
hesaplamak  için  nüfus  sayımı  yaptığını  söylemektedir;  “Kral  Arientes  her 
skit’in  kendisine  bir  kargı  ucu  getirmesini  emretmiş,getirmeyen 
öldürülecekmiş.  Pek  çok  kargı  ucu  getirilmiş,  o  da  bunlardan  kalıcı  bir  anıt 
yaptırmak istemiş. Kargı uçları eritilmiş ve bir bakır kazan yapılmış. Bu kazan 
altı  yüz  amphorayı  rahat  alır  ve  kalınlığı  altı  parmaktır.”  Bu  kazanın  23.400 
litre aldığı anlamına gelmektedir.
147
  
Thucidides  skit  ordusunun  150  bin  güçlü  Trakya  kabilesinden  daha 
çok  olduğunu  ve  Avrupa’da  yada  Asya’da  hiçbir  milletin  skitlere  karşı 
gelemeyeceğini  yazmaktadır.  Pers  kralı  Darius  M.Ö.513’de  Herodotos  ve 
Justinus’a  göre  700  bin  kişilik  bir  orduyla  skitya’ya  girmiş  ve  skit  ordusu 
karşısında  hiçbir  şey  elde  edemeden  çekilmek  zorunda  kalmıştır.  Yine 
Justinus’un
148
  bildirdiğine  göre  yenilmez  bir  soy  olan  “ skitler  otuz  bin  kişilik  
bir orduyla Büyük  skender’in Generali Zapyron’u öldürmüş.  ki yüz bin kişilik 
bir  orduyla  Pers  Kralı  Küros’u  kılıçtan  geçirmişti.”  Diodorus  Siculus
149
    MÖ. 
310-309’daki  Thates  Nehri  Savaşına  skitlerin  32  bin  askerle  katıldığını 
bildirmektedir. 
                                         
143
 Cernenko, A.g.e., s.20 
144
 Herodotos,IV.53 
145
 Grakov, A.g.e., s. 86 
146
 Herodotos,IV.81 
147
 Cernenko,A.g.e., s.21 
148
 Justinus,XXXVII,3  
149
 Diodorus Siculus,XX,22,4 

---

 
36
Savaş  düzenlerinde,  han  ve  oğulları  ve  beyler  tarafından  yönetilen 
“yan  kanatlar”  ve  “orta”  ana  kuvvet  birimleri  görülür.
150
  Diodorus  Siculus
151
 
Thates  Nehri  Savaşında  “Satyrus’un  seçkin  süvarilerin  başında  savaş 
hattının  (safının)  ortasında  yer  aldığını  ve  bunun  “ skit  tarzı”  olduğunu 
söylemektedir.  Bu  cümleden  maada  skit  komutanı  savaş  düzeninin 
merkezinde seçkin atlıların başında yer alarak ordusuna komuta etmekteydi. 
Arriannos
152
  “ skit  ordusunun  en  çok  üçgen  biçimli  savaş  düzenini 
kullandığını  ve  Trakyalıların 
skitlerden  bu  düzeni  öğrendiklerini” 
söylemektedir.  Arriannos’a  göre  “Makedonyalı  Philippos  Makedonyalıları  bu 
düzeni kullanmaları için eğitmişti.” Bu düzende komutan üçgenin sivri ucunda 
yer  alıyordu  ve  burada  her  yöndeki  askerlerine  komuta  ediyordu.  Ayrıca 
önden ve kanatlardan en fazla ok atma fırsatını sağlayan düzen buydu.
153
  
 
 
 
C.SAVAŞ ARAÇ VE GEREÇLER  
 
 
1-At 
 
Bozkır  kültüründe  at  en  başta  gelen  unsurdur,  bozkır  insanının  her 
ş
eyidir,  onun  ayrılmaz  bir  parçasıdır.  Hatta  at  kültüre  ismini  verecek  değere 
ulaşmış ve bozkır kavimlerine “atlı kavimler” onların oluşturdukları kültüre de 
“atlı  kültür”  denilmiştir.  skitler  hayatlarının  büyük  bir  bölümünü  at  sırtında 
geçirmekteydiler.  Sürülerin  kontrol  edilmesinde  ve  yeni  otlakların 
bulunmasında  attan  büyük  ölçüde  faydalanmaktaydılar.  skitler  bir  yerde 
                                         
150
 Tarhan, A.g.m., s.601 
151
 Diodorus Siculus,XX,22,4. 
152
 Arriannos,Tekne Taktika ,XVI,6 
153
 Simon Macdowall ,Gerry Embleton, Late Roman Infantryman, Warrior Series 9, Osprey,1994, 
s.31 

---

 
37
hayvanlarına  ot  bulabildikleri  sürece  kalmakta  sonra  başka  yerlere  göç 
etmekteydiler.
154
 
skitler  atın  yalnızca  etinden,  sütünden,  derisinden  yararlanmıyor  aynı 
zamanda  tanrıya  ve  atalara  kurban  ediyorlardı.  Herodotos’un
155
  bildirdiğine 
göre Massegetler güneş tanrısına at kurban ediyordu. 
Ölen  beye  ait  atlar  beyle  birlikte  gömülüyordu.  skitler,  beyin  bunları 
öldüğü  zamanda  kullandığına  inanıyordu.  Herodotos
156
  ölen  hükümdarın 
mezarı  hakkında  şu  bilgiyi  veriyor;  “Hükümdarları  öldüğü  zaman  o  bölgede 
eni boyu bir dörtgen kazarlar. Mezarın içine çimen yayılır. Hükümdar üzerine 
konulur.  Mezarın  içerisinde  boş  kalan  yerlere  hanımlarından  birisi,  elinden 
içki  içtiği  kimse,  bir  aşçı,  silahtarı,  uşaklarından  birisi,  bir  haberci  ve  atları 
boğulup konulur.” 
skitler  atlarını  hızlı  bir  nakil  aracı  olarak  gördüklerinden,  hem  savaş 
sırasında  hem  de  avlanırken  binek  olarak  kullanmışlar  ev  işleriyle  ilgili 
amaçlar  ve  ağır  işler  içinse  öküzlerden  yararlanmışlardır.  Önce  kalabalık 
sürüleri  kollamak  gibi  bir  ekonomik  araç  olan  binicilik  kısa  zamanda  askeri 
değer  kazanarak  “Bozkır  savaşçılığının”  temeli  olmuş  ve  at  da  savaş  atı 
tipine doğru geliştirilmiştir.
157
    
skit  atı  küçük  bedenli,  uzunca  ince  bacaklı,  küçük  ve  mağrur  başlı, 
sert  tırnaklı  “bozkır  cinsi”  attır.  Bozkır  atının  yele  ve  kuyrukları  genellikle 
uzun,  tüyleri  kabadır,  boyu  ortalama  150  cm  dir.  Bozkır  atı  soğuğa,  sıcağa, 
yağmura  ve  rüzgara  karşı  dayanıklıydı.  Herodotos
158
  bozkır  atının  dayanıklı 
olduğunu  vurgulamaktadır;  “Atlar  soğuğa  iyi  dayanırlar  ama  katırlar  ve 
eşekler  hiç  dayanıklı  değildir;  oysa  öbür  yerlerde  tersine soğukta  kalan atlar 
kangrenden  kırılırlar  buna  karşılık  eşekler  ve  katırlar  dayanırlar”  Bozkır  atı 
diğer  kültür  coğrafyalarında  yaşayan  atlara  göre  daha  asil,  daha  güçlü  ve 
                                         
154
 Hippokrates, XVIII 
155
 Herodotos,I,216 
156
 Herodotos IV,28,110,136 
157
 Kafesoğlu, A.g.e.,  s. 219 
158
 Herodotos,IV,28 

---