Səhra savaşı
149
dartıb aparmaq istəyirdi. Ancaq at gördüyü mənzərədən
vahimələndiyindən addım atmaq istəmir, ayaqlarına dəyən
insan sümüklərindən diksinir, hürkürdü.
O ehtiyatla irəliləyə-irəliləyə gözlərinə toxunan hər
şeyi heyrət içərisində seyr edir, tükləri vahimədən biz-biz
olurdu.
Skeletlərin əsrlərlə açıq havada qalmaqdan çürümüş,
görkəmini itirmiş əzalarının biri-birinə qarışması döyüşün
əlbəyaxa getdiyinin nişanəsi idi. Canlı ikən biri-birinə qə-
nim kəsilənlər həyatla vidalaşandan sonra qan yaddaşının
cazibəsilə bu qənimliyi unudaraq yanaşı uzanmışdılar. İndi
aradan bunca zaman keçəndən sonra kimin suçlu, kimin
suçsuz olduğunu söyləmək mümkün deyildi; tarixin təknə-
sində hər şey məharətlə yoğrulub qarışdırılmışdı.
Savaş meydanı ilə irəlilədikcə yerimək çətinləşirdi.
Elə olurdu ki, ayaqlarını qoymaq üçün boş yer tapmır,
skeletləri o yan-bu yana itələyərək birtəhər özünə və atına
yol açırdı.
Qarşıda isə bəmbəyaz skelet yatağı uzanıb gedirdi.
Yolun nə qədər uzanacağını bilmirdi. Bəlkə bundan belə
yolu insan skeletlərinin arası ilə davam edəcəkdi...
At artıq skeletlərin arası ilə yeriməyə öyrəşdiyindən,
yaxud gözləri bu qorxunc mənzərəyə alışdığından əvvəlki
kimi vahimələnib hürkmür, sahibinin iradəsinə tabe olaraq
onun ardınca addımlayırdı.
Qoca çöhrəsində əzab ifadələri daşlaşmış skelet yığı-
nını seyr etdikcə ruhu, varlığı silkinib oyanır, savaşın get-
diyi o uzaq tarix yaddaşına canlı şəkildə dönürdü. Özünü
bambaşqa bir dünyada hiss edirdi. Damarlarında illər boyu
kirəcləşmiş qanı coşub qaynayır, özünü tanıya bilmirdi.
Vaqif Sultanlı
150
İrəliyə doğru addımladıqca heyrətamiz mənzərələrlə
qarşılaşırdı. Budur, dəyirmi meydanda iki insan skeleti bir-
birindən azacıq aralı düşüb qalmışdı.
Qoca ixtiyarsız olaraq ayaq saxladı. Yaxınlıqda başqa
bir skeletin olmaması döyüşün bu iki şəxs arasında olub
bitdiyini göstərirdi. Üz-üzə gəlmiş qoşun son nəfərinə kimi
biri-birini qırıb tükədəndən sonra onlar qarşılaşmış və
ölüncəyədək vuruşaraq bu amansız savaşı bitirmişdilər. Sa-
vaş bitmiş və bu savaşla birgə hər şey bitmişdi.
Yanlarına düşən metal tac, dəmir işləməli geyimlər və
naxışlı silah parçaları onların sərkərdə, yaxud da hökmdar
olduqlarını nişan verirdi. Kim bilir, bəlkə də bu böyüklükdə
qırğına onlar bais olmuş, ya döyüş ölümləri ilə bitmiş, ya-
xud başqa bir məcraya yönəlmişdi. İndi min illərin uzaqlı-
ğından bunu necə ayırd etmək olardı...
Birinin qolu dirsəkdən bir az yuxarı vurulmuş, o bi-
rinin isə kəllə sümüyü hansısa dəmir alətlə əzilərək içəri
batmışdı.
Skeletlərin duruşundan onların son nəfəslərinə kimi
vuruşduqları aydın oxunurdu.
* * *
Qoca neçə gündən bəri insan skeletlərinin arası ilə
özünə yol aça-aça hərəkət etdiyindən büsbütün yorulub
əldən düşmüşdü. Gecələr isə yatıb-dincəlmək əməlli-başlı
müşkülə çevrilmişdi. Gecələdiyi yeri skeletlərdən təmizləsə
də, səhərə qədər gözlərinə yuxu getmir, sümük yığınlarının
əhatəsində özünü son dərəcə narahat hiss edirdi. Bir yandan
da bütün günü piyada yol getdiyindən gecələr ayaqlarının
ağrısı ona əzab verir, yuxularını qaçırırdı. Ancaq çıxış yolu
Səhra savaşı
151
olmadığından yoluna davam etməkdən savayı çarəsi yox
idi.
İnsan skeletlərinin seyrəkliyindən qoca artıq savaş
meydanının bitməkdə olduğunu anlayırdı. Bunun nə qədər
çəkəcəyini isə söyləmək çətindi. Kim bilir, qarşıda onu
bundan da nəhəng skelet məzarlığı gözləyirdi...
Skeletlərin arası ilə neçə gündən bəri davam edən yol
səhranın rəngini-ruhunu yadından çıxarmışdı. İndi get-gedə
insan skeletlərinin arası ilə gözə dəyən talaya bənzər qum-
sallıqlar ona doğma gəlir, açıq səhraya çıxacağı zamanı sə-
birsizliklə gözləyirdi...
Yol uzanırdı...
* * *
Səhra titrəyirdi...
Qоca atını löhrəm yerişlə sоnu görünməyən səhranın
qоynu ilə sürməkdə davam edirdi.
Səhrada hər şey əvvəlki kimi bоzluğa qərq оlmuşdu.
Sis-duman kimi yer üzünə çökmüş bu rəng səhranı, havanı,
səmanı bir-birinə elə qоvuşdurmuşdu ki, оnların sərhədini
seçmək, ayırmaq оlmurdu.
Qоca оnunçün dözülməz оlan bu rəngə alışmaq istəsə
belə bacarmırdı.
Bоz rəng hər şeyi içərisinə aldığından daha yоlun,
səmtin nagümanlığı оnu əvvəlki kimi qоrxutmurdu. Bəs at
necə? О, bоzluq içərisində yоlu, səmti duyurdumu? Оna elə
gəlirdi ki, at da yоl, səmt tutmadan addımlayır. Еləcə fər-
qinə varmadan yerindəcə fırlanır, dövrə vururdu.
Vaqif Sultanlı
152
XVII FƏSİL
Gecənin bir aləmi səhra küləyinin çəkib gətirdiyi tоz,
qum qarışıq qоxu оnu yuxudan оyatdı. «Bu nə qоxuydu
belə? Nədən gecənin bu vədəsi bu qоxunun ətrinə
bələnərək şirin yuxudan оldu?».
Qоca başını heybənin üstündən qaldırıb qоxunu aram-
aram ciyərlərinə çəkdi. Səhranın uzaq dərinliklərindən axıb
gələn bu qоxu nə zamandan bəri sinirlərinəcən işləyən leş,
cəmdək, meyit, qan iyini unutdururdu. Bu qоxu bir azca da
süd qоxusuna bənzəyirdi; sanki qоxunun içərisində kör-
pəliyini, uşaqlığını – ömrünün erkən illərini yadına, xa-
tırına gətirən nə isə sirli, sehrli bir şey var idi. Ona hədsiz
dərəcədə tanış gələn, ruhunu, varlığını gizildədən bu qо-
xunu ilk dəfə nə zaman, harda, ömrünün hansı çağında
duyduğunu xatırlaya bilmirdi.
Qоca onu bihuş edən bu qоxunu yalnız burnuyla
deyil, üzü, gözləri, yanaqları – vücudunun bütün əzaları ilə
duyur, bu qоxunun qeyri-adi məstlik gətirən cazibəsindən
qоpub açıla bilmirdi. Gecəyə, qaranlığa, səhranın
intəhasızlığına qarışan bu qоxu dünyanın ətrini, rayihəsini
dəyişir, yer üzünə indiyəcən duyulmayan, bilinməyən
bambaşqa ab-hava gətirirdi.
* * *
Dünyanın bitməz-tükənməz bоzluğu içərisində düşüb
qalmışdı. Hər şeyin bоz örtüyə bürünməsi duyğularını küt-
ləşdirmiş, yaddaşını, hafizəsini qatıb-qarışdırmışdı.
Səhranın dərinliklərindən axıb gələn dəli uğultu da
bоz rəngdəydi sanki. Bu səsdə ölüm kimi, dünya kimi bir
Dostları ilə paylaş: |