Microsoft Word Munasib?tl?rin balaslasd?r?lmas? I cild doc
Bioloji-mənəvi münasibətlər-cinsi münasibətlər
Yüklə 4,18 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Bioloji-mənəvi münasibətlər-cinsi münasibətlər
480
Bioloji-mənəvi münasibətlər-cinsi münasibətlər-kişi ilə qadın arasında olan münasibətlər və s. Hər bir sahə (istiqamət) üzrə münasibətin də öz strukturu, tərkib komponentləri var. Münasibətlərin balanslaşdırılmasına da iki baza aspektindən yanaşmaq olar: birincisi, sahələr üzrə münasibətlərin balanslaşdırılması. Məsələn, iqtisadi sahələr üzrə münasibətlərin balanslaşdırılması; ikinci aspekt isə müxtəlif sahələrarası (qarşılıqlı sahələr) münasibətlərin balanslaşdırılması; məsələn, iqtisadiyyat, siyasət sahələri arasındakı münasibətlərin balanslaşdırılması. Məlumdur ki, insan fəaliyyəti şəbəkə xarakterinə malikdir və tələbatlar da şəbəkəli xarakterə malik olur. Münasibətlərin balanslaşdırılması proseslərinin özləri də
münasibətlər sisteminin tarazlı fəaliyyətini təmin edir. Münasibətlərin yaranması və genişlənməsi proseslərini təmin edən subyektlər, obyektlər, sahələr, münasibətləri yaradan icra vasitələri (icra alətləri), icra üsulları və vasitələri, icra qaydaları və s., ümumilikdə münasibətlərin formalaşmasında iştirak edən bütün tərəflər, əşya və predmetlər cəmi münasibətlər sisteminin tərkibinə aid olur. Münasibətlərin balanslaşdırılmasının özü də bu baxımdan sistemli xarakter daşıyır. Münasibətlərin balanslaşdırılması həm vahid mərkəzləşmiş, həm də şəbəkəli mərkəzləşmiş xüsusiyyətlərə malik olur. Münasibətlərin balanslaşdırılması sisteminə münasibətlərdə iştirak edən tərəflərin maraqlarını tarazlı şəkildə təmin edən, tələbatlarını tarazlı qaydada ödəyən üsul və vasitələr, mexanizm yolları aid edilir. Münasibətlərin balanslaşdırılması qaydaları da münasibətlərin balanslaşdırılması sisteminə və mexanizminə daxil edilir. Münasibətlərin balanslaşdırılması proseslərinin ardıcıllığına aşağıdakıları aid etmək olar: -tərəflərin maraq və tələbat meyarlarının, ehtiyaclarının öyrənilməsi, müəyyən edilməsi (təcrübi və nəzərə əsaslarla); -tərəflərin maraq,
ehtiyac və
tələbat sahələrinin, obyektlərinin müəyyən edilməsi;
481
-tərəflərin maraq, ehtiyac və tələbat zamanın müəyyən -tərəflərin maraq, ehtiyac və tələbatlarını ödəmək vasitələrinin, üsullarının və mərkəzlərinin, eləcə də obyekt və subyektlərinin müəyyən edilməsi; -tərəflərin maraq, ehtiyac və tələbat şəraitinin öyrənilməsi və öyrənmə vasitələrinin müəyyən edilməsi; -tərəflərin maraq, ehtiyac və tələbat sahələri arasında bərabər əlaqələrin müəyyən edilməsi və təmin edilməsi; -tərəflərin maraq, ehtiyac və tələbat sahələrinin subyektləri arasında fəaliyyət münasibətlərinin tarazlı əsaslarının müəyyən edilməsi, münasibətlərin daxili vəziyyətinin, bu baxımdan məzmununun müəyyən edilməsi. Münasibətlərinn balanslaşdırılması mərhələləri münasibətlərin balanslaşdırılması strukturunun əsaslarını təşkil edir. Münasibətlərin balanslaşıdırılması zamanı münasibət sahələri arasında tarazlı bağlılığın və tarazlığı təmin edən vasitələrin tarazlı fəaliyyətinin əsaslarını müəyyən etmək lazım gəlir. Münasibətlər sistemi həm ayrı-ayrı sahələrdə, həm də sahələr arasındakı əlaqələr sistemində yarana bilər. Bu sistem əsasən keçicilik funksiyasını yerinə yetirə bilər. Məsələn, iqtisadi və siyasi münasibətlər sistemlərini tarazlamaq üçün aralıq, örtürücü tarazlı sistemlərin formalaşması baş verir. Münasibətlərin balanslaşdırılması öz-özlüyündə bir proses olduğundan proseslər də müəyyən keçici mərhələlərlə həyata keçirilir. Bu baxımdan proseslər biri-biri üçün zəmin olan, təkanvericilik baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edən baza və üst qat proseslərini özündə əks etdirir. Balanslaşdırma prosesində tətbiq edilən bütün üsullar cəmi, üsulların forma və məzmunu balanslaşdırma prosesinin yollarını müəyyən edir ki, bu da balanslaşdırılmağa cəlb edilən münasibətlərin sistemini və strukturunu təşkil edir. Proseslərlərin tərkibi də mövcud olur. Balanslaşdırma proseslərinin tərkibinə proseslərin həyata 482
keçirilməsi üçün ilkin şəraitin öyrənilməsi, tərəflərin maraq və tələbat tərkibinin, forma və məzmununun öyrənilməsi, bu baxımdan proseslərdə iştirak edən tərəflərin maraq və tələbatlarının həcminin öyrənilməsi, tələbat və maraqların obyektlərinin müəyyən edilməsi, məkan və zamanın müəyyən edilməsi, tərəflərin öz maraqlarını qarşılıqlı təmin etmək üçün onların uyğun şəkildə hərəkət vəziyyətinə gətirilməsi üsullarını aid etmək olar. Nəzərə almaq lazımdır ki, balanslaşdırma prosesi bir ümumi hərəkət tərzi olmaqla, özündə müxtəlif hərəkətlər prosesini ehtiva edir. Balanslaşdırma prosesi məqsədə xidmət edir və məqsəd yollarını müəyyənləşdirir. Prosesin mərhələləri, yolları, metodları öz-özlüyündə prosesin tərkibini əmələ gətirir. Prosesin tərkibi onun formasını müəyyən edir. Balanslı vəziyyət üçün şəraitin meydana gəlməsi və şə rtlərin ödənilməsinin əsasları
Şərait özü bir imkan anıdır, vəziyyətidir ki, bu anda zamana müvafiq olaraq müəyyən maraqların yerinə yetirilməsi üçün hərəkətlərin edilməsi zərurətə çevrilir. Yetişən zamanda hərəkət zərurəti başlıca amilə çevrilir. Balanslaşdırma üçün mütləq şəkildə zəncirvari, əlaqəli şəraitlər yetişir. Əvvəlcə qeyd edildiyi kimi, balanslı vəziyyət tərəflərin qarşılıqlı duruşu, dayanışı zamanı mütləq və qeyri-mütləq əsaslarla, müəyyən nöqtələrə (koordinatlara) nisbətən, koordinatlar çərçivəsində bərabər səviyyənin təmin edilməsidir. Balanslı vəziyyət həmçinin müəyyən zamanda və məkanda şəraitin doğurduğu vəziyyətdir. Balanslı vəziyyət hərəkətlərə bağlı olduğundan və hərəkətlər də zaman, məkanla əlaqəli olduğundan, balanslı vəziyyətin meydana gəlməsi üçün ya hərəkətdə olan
vasitələrin (tamın)
ümumilikdə taraz
vəziyyətinə gətirilməsi, ya da tamın ayrı-ayrı hissələrinin taraz vəziyyətinə gətirilməsi (gəlməsi) tələb olunur. Bütün hallarda Yüklə 4,18 Mb. Dostları ilə paylaş:
|