381
Guşeyi-əbrulərində çeşmi-cadularmıdır?
Yoxsa girmiş yayə tirəndaz hindularmıdır?
Iqdi-şəbnəmdir güli-tər üzrə, yaxud hər tərəf,
Qətrə-qətrə tərdən ol rüxsar üzə sularmıdır?
Iki əjdərdir ki, bir gənc üzrə baş qoymuş yatır,
Ya müsəlsəl arizin dövrində geysularmıdır?
Əşki-çeşmimdir səri-zülfün xəyalilə müdam,
Ya düzülmüş rişteyi-mişk üzrə lölö’lərmidir?
Sənmisən ancaq, Füzuli, böylə xublər maili
1
,
Yoxsa eşq əhli qamu sən tək bəlacularmıdır?
* * *
1
Rəngim küli-zə’fəranə döndü sənsiz,
Qəddim xəm olub, kəmanə döndü sənsiz.
Qurbanın olum, əgər sitəmdir, bəsdir,
Peymanəm əlimdə qanə döndü sənsiz.
2
Dəlili-cəhldir eşq əhlinə surətpərəst olmaq
Ki, aqil iftiraqı mümkün ilə ittisal etməz.
Iradət zaye’ etməz əhli-mə’na surətə hərgiz,
Həqiqət cövhərin cəhli-məcazə paymal etməz.
Müqəyyəd olmaz əhli-surətin rənginə hal əhli,
Füzuli kim müqəyyədir, məgər idraki-hal etməz.
1
Bu qəzəl yalnız İstanbul nəşrindədir. Bizim gördüyümüz əlyazmalarından XVII
əsr nüsxəsində Şahiyə nəzirədir
382
3
Dərd yoxdur kimsədə, yoxsa təbibi-feyzi-eşq,
Kimdə gördü dərd kim, ol dərdə dərman etmədi.
Səbr yoxdur mərdümi-aləmdə, yoxsa ruzigar,
Hansı müşküldür ki, tədric ilə dərman etmədi?
4
Qəlbi-nadan olur həmişə siyah,
Laləvəş, rəngi ruyi-əhmər olur.
Üzü fəzl əhlinin riyazətlə,
Zəri-xalis misali əfsər olur.
Gər zəif olsa cismi danişmənd,
Ərəbi at çünki lağər olur.
5
Nükteyi-eşq neçə surətdən
Əhli-mə’na ilə təsrih etdik.
Kəsrəti vəhdətə qıldıq təbdil,
Cümlədən üzləti tərcih etdik.
383
LÜĞƏT
A
Aba – atalar.
Ac – fil dişi, fil sümüyü.
Afaq – üfüqlər.
Ağaz – başlama, ibtida, başlanğc.
Alayiş – ləkələmək, bulaşmaq.
Arayiş – bəzək, süs, zinət.
Ariyət – birovuz.
Ariz – yanaq; başvermə, meydana
çıxmaq; şikayətçi.
Asa – kimi, təki.
Aşiyan – yuva, sığınacaq yeri.
Aşub – fitnə; qarışıqlığa səbəb olan,
həyəcan.
Aşüftə – pərişan, dağınıq, özünü
itirmiş, qarıxmış.
Atəşbar – od yağıdıran.
Ayin – rəsm, adət, qayda-qanun.
Azimun (azmun) – öyrəniş, yoxlama,
təcrübə.
B
Bab – qapı; fəsil.
Badpa – sürətlə qaçan at.
Baqi – əbədi, daimi, həmişəlik; artıq
qalan.
Bang – səs, haray.
Bar – meyvə; yük.
Baran – yağş.
Barvər – meyvəli, yemişli.
Behbud – sağılıq, səhhət.
Bey’ – alver.
Beytül-həzən – qəm-qüssə evi.
Bədxah – düşmən, rəqib, pis fikirli
adam.
Bədmehr – rəhmsiz, şəfqətsiz, namehriban.
Bəha – parlaqlıq; işıq, gözəllik, qiymət;
dəyər.
Bəhaim – heyvan.
Bəhcət – gözəllik, şənlik, şadlıq.
Bəid – uzaq.
Bəir – dəvə.
Bənatün-nə’ş – sünbülə bürcü.
384
Bər – meyvə, yemiş, bəhər
Bərg – yarpaq.
Bəri – kənar; uzaq, boş.
Bərqi-lame’ – ildırım.
Bəstər – yataq, yorğan-döşək.
Bəyazi-eyn – gözün ağ.
Bəzm – qonaqlıq, kef məclisi.
Bihar – dəryalar, dənizlər.
Bihudəgərd – veyil-veyil gəzən,
avara.
Bim – qorxu.
Buqələmun – rəngdən-rəngə girən.
Büqa’ – yerlər, şəhərlər.
Bürhan – dəlil, sənəd.
Bürudət – soyuqluq.
C
Camə – paltar
Cavid – əbədi, daimi, həmişəlik.
Cazib – cəzb eyləyən, çəkici.
Cəbin – alın.
Cəvar – qonşular, qonşuluq.
Cəzm – kəsmək, qətiyyət.
Cidal – bərk dalaşmaq, şiddətli
qovğa etmək.
Cifə – qoxumuş cəmdək, leş.
Cüğıd – bayquş.
Cül – atın üstünə salınan çul.
Cüllab – gül suyu, gülab, gül suyundan
şərbət.
Cünbüş – tərpənmə, qımıldanma,
hərəkət.
Cünun – dəlilik, divanəlik.
Cür’ə – udum, qurtum.
Cürm – günah, suç.
385
Ç
Çah – quyu.
Çakər – qul, nökər.
D
Damən (daman) – ətək.
Daniş – bilik, elm.
Darüləman – aman evi, qorxusuz ev.
Darüssəlam – Bağıdadın ikinci adı,
dinclik evi.
Dəqaiq – incə nüktələr, dəqiqliklər.
Dərdnak – dərdli.
Dəstamuz – ələ öyrənən, ələ öyrənmiş.
Dəvvar – dövr edən, fırlanan, hərlənən.
Didə – göz.
Dinar – qızıl pul, sikkəli qızıl.
Dirəfş – bayraq.
Dirəm (dirhəm) – ağ pul, ağça (gümüş
pul).
Diriğ – heyf; əsirgəmək.
Dud – tüstü, tütün.
Dun – alçaq, əskik.
Dur – uzaq.
Duzəx – cəhənnəm.
Dürd – şərabın dibinə çökən torta,
xılt.
Dürr – inci, mirvarid.
Dürri-yetim – sədəfin içində tək bir
dənə olan inci, misilsizürr.
Düşvar – çətin, müşkül.
E
E’timad – etibar, inam.
E’vicac – əyrilik, qıvrım.
Ehram (Ihram) – Hacıların Kəbəni
ziyarət müddətində geydikləri
xüsusi paltar və bu müddətdə
müəyyən işlərdən çəkinmələri.
Ə
Ə’van – köməklər, köməkçilər.
Əbdan – bədənlər, gövdələr.
Əbr – bulud.Əbru – qaş.
Dostları ilə paylaş: |