Microsoft Word magisr isi doc
Yüklə 0,62 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Kompleks A Z Beyn əlxalq A Z
15 valyuta məhdudiyyətlərinin, xarici investorlar üçün gömrük rüsumlarının və yığımlarının olmaması, eksteritoriallıq, mənfəətin və müəyyən həcmdə kapitalın ölkədən sərbəst çıxarılması və s. formalarda tətbiq olunur. Offşor zonalarını öz ə razilərində yaradan ölkələrə bunun xeyri, əlavə xarici investisiyaların cəlb edilməsi, gəlirlərin artması, əlavə iş yerlərinin açılmasındadır ki, bütün bunların nəticəsində də milli iqtisadiyyatın inkişafı təmin edilir. Offşor biznes bir qayda olaraq daha çox, bank, sığorta işində, dəniz gəmiçiliyində, trast fəaliyyətindəki daşınmaz əmlakla bağlı əməliyyatlarda, konsaltinq sahəsindəki ixrac-idxal əməliyyatlarında cəmləşmişdir. Offşor zonaların fəaliyyəti mütəxəssislər tərəfindən heç də birmənalı qarşılanmır. Bir çoxları belə qənaətə gəlirlər ki, offşor zonaları “çirkli pulların” yuyulması və müxtəlif cür bank fırıldaqlıqlarının baş verdiyi ərazilərdən başqa bir ş ey deyildir. Misal üçün, bir çox rus sahibkarları offşor zonalarında öz şirkətlərini yaratmaqla öz gəlirlərini offşor hesablarındakı möhkəm valyutalarda saxlamaqla bunu gizlədirlər. Bununla yalnız Rusiyada güzəştli investisiya rejimini yatmaq və valyutaların qorunmasını təşkil etməklə mübarizə aparmaq olar. Əks təqdirdə isə, xarici iqtisadi əlaqələrin liberallaşdığı bir şəraitdə onsuz da dayanmadan artan valyuta sərvətləri ölkədən xaricə axmağa başlayacaqdır. stehsalın beynəlmiləlləşməsinin, beynəlxalq əmək bölgüsünün müasir inkişaf səviyyəsi nəticəsində yaranan A Z sırasına misal olaraq Tumaqan xüsusi iqtisadi zonasını göstərmək olar. “Tumaqan” Azad qtisadi Zonası Rusiya, Çin, KXDR sərhədlərinin qovuşduğu yerdə yaranmışdır. Layihə 25-30 il müddətinə hesablanmışdır. Bu Azad qtisadi Zonada limanlar tikilmişdir. Gələcəkdə isə çin və koreyalı işçi qüvvəsindən istifadə etməklə çoxsaylı sənaye müəssisələri tikiləcəkdir. Rusiya isə bu müəssisələrə emal üçün xammal göndərəcəkdir. Azad iqtisadi zonada öz müəssisələrini yaradacaq sahibkarlar çoxlu güzəştlərdən yararlanacaqlar. Bu azad iqtisadi zonanın yaradılmasında nəzərdə tutulan layihələrdən biri də Avropaya gedən yolun qısaldılması məqsədilə Çin, Mərkəzi Asiya və Avropa ölkələri ərazisindən keçəcək dəmiryol xəttinin çəkilişidir.
16 Azad iqtisadi zonaların müxtəlif formalarını və onların müəyyən edilmiş təsnifatını aşağıdakı cədvəldən görmək olar: Cədvəl I.1 Azad iqtisadi zonaların müxtəlif növlərinin təsnifatı I.Ticarət üzrə II.Sənaye istehsal III.Texniki IV.Servis zonalar zonaları zonalar zonaları 1.Azad gömrük 1. dxaləvəzedici zonalar 1.Texnopolis 1.Offşor zonalar 2.Bağlama anbarlar 2. xrac istehsalının inkişafı zonaları 2.Texnopark texnologiyanın inkişafı zonaları 2.Maliyyə mərkəzləri 3.Azad liman 3.Sənaye parkları
3.Bank xidmətləri 4.Azad ticarət zonası 4.Elmi-texniki parklar
4.Turist xidmətləri
5.Ekoloji parklar Kompleks A Z Beynəlxalq A Z 1.Azad sahibkarlıq zonaları (Qərbi Avropa,Kanada) 1.Tumaqan A Z 2.ÇXR xüsusi iqtisadi zonaları 2.Sərhədyanı A Z 3.Xüsusi rejim zonaları 3.Avropa regionları (Braziliya,Argentina)
Ə razi üzrə A Z Funksiyalarına görə A Z 1. nzibati-ərazi vahidləri 1.Ticarət anbarları 2.Sənaye-elmi parklar 2.Offşor mərkəzlər
3.Nöqtə müəssisələr Göründüyü kimi, azad iqtisadi zonaların müxtəlif növləri vardır. Onlar ə sasən ticarət, sənaye istehsalı, elmi-texniki və servis zonaları şəklində yaradılırlar. Ticarət üzrə formalaşdırılan zonalarda əsas məqsəd güzəştlər: gömrük rüsumlarının tam və ya qismən azaldılması, gömrük prosedurlarının maksimum dərəcədə sadələşdirilməsi, ticarət sahəsində lisenziyaların qısa müddətdə verilməsi və s. tətbiq etməklə idxal-ixrac əməliyyatlarını stimullaşdırmaqdır. Sənaye istehsalı zonalarında isə güzəştlər daha çox idxaləvəzedici və ya ixracyönümlü məhsulların istehsalının genişləndirilməsinə nail olmaq məqsədilə tətbiq edilir. Elmi-texniki zonalarda əsasən elmtutumlu məhsulların istehsalı həyata keçirilir, müasir texnoloji biliklər tətbiq edilir, elmi işçilərin peşə və ixtisasları artırılır və s. müsbət istiqamətli proseslər baş verir. Servis zonalarına gəldikdə isə, belə zonalarda adətən iqtisadiyyatın hər hansı bir sahələri üçün xüsusi güzəştlər ayrılır. Məsələn, turistik zonalarda turist industriyasının inkişafı sahəsində fəaliyyət göstərən müəs-
17 sisələr müəyyən güzəştlər əldə edirlər (vergilərdən tam və ya qismən azadolma, inzibati və digər güzəştlər). Offşor zonalar adətən keçmiş koloniyaların ərazisində, kiçik adalarda yaradılır. Burada fəaliyyət göstərən şirkətlər demək olar ki, vergi ödəmirlər. Xarici valyutadan istifadəyə isə məhdudiyyət qoyulmur. Belə zonalar müasir dövrdə daha çox “çirkli pullar”ın yuyulması məkanı kimi çıxış edirlər. Fiskal və maliyyə güzəştlərinin tətbiqi, ucuz işçi qüvvəsindən istifadə buraya TMK-ın axınını gücləndirir. Azad iqtisadi zonalar öz ölçülərinə, orada tətbiq edilən güzəştlərin növlərinə, gömrük sərhəddinin olub-olmamasına görə müxtəlif cür olurlar. Azad iqtisadi zonaların müxtəlif modellərinin ölçüləri, orada tətbiq edilən güzəştlər, bu zonaların daha geniş yayıldığı coğrafi məkanları (regionlar, ölkələr) və s.-ni Cədvəl I.2-dən aydın görmək olar.
Azad zonanın növü Ölçüsü (кv. к m)
Gömrük sərhəddinin mövcudluğu Baza
güzəştləri Ə sas regionlar/yayılma ölkələri Azad ticarət zonası 3-5-ə qədər Mütləqdir gömrük
EÖ və EOÖ-də nəhəng nəqliyyat şəbəkələri Sənaye-istehsal zonaları:
а ) nöqtəvi zonalar 1-2-ə qədər yoxdur gömrük
Braziliya,Meksika,Puert o-Riko,Filippin, Karib hövzəsi b) sənaye parkları 0,1-0,5 1-20
Mütləq deyil gömrük
CŞA ölkələri,Meksika Ticarət-istehsal zonaları 1-4
Mütləqdir gömrük
ABŞ Kiçik biznes zonaları 0,01-3
yoxdur Maliyyə, vergi Hindistan,Yaxın Şə rq,Argentina,Fransa Elmi-texniki zonalar
2-20 Mütləq deyil vergi Cənub Şərqi Asiyanın Yeni Sənaye Ölkələri Offşor maliyyə mərkəzləri 0,05-0,1 yoxdur vergi
Karib hövzəsi, Honqkonq,Sinqapur Kompleks zonalar:
а ) xüsusi iqtisadi zonalar
16-330 Mütləqdir Gömrük,
maliyyə, vergi
ÇXR b) “Manaus” 2 200 000 Zonanın
Gömrük, Braziliya ("Маnаus"), Yüklə 0,62 Mb. Dostları ilə paylaş:
|