Microsoft Word M. Gogacz Platonizm I arystotelizm
Yüklə 493,7 Kb. Pdf görüntüsü
|
3 Część trzecia. ZASYGNALIZOWANIE TOMIZMU (BYT JAKO ISTNIENIE I ISTOTA PRZEDMIOTEM METAFIZYKI)................................................................................................................ 58
l. Nie arystotelizm, lecz tomizm (próba polemiki z o. J. M. Bocheńskim) ................................................ 58
2.
Tomizm i jego twierdzenia ..................................................................................................................... 62
2.1. Zagadnienia przygotowujące do zrozumienia tomizmu ................................................................... 62
a)
Zrozumienie przez poznanie...................................................................................................... 62
b) Zrozumienie za pomocą erudycji .............................................................................................. 63
c)
Tomizm wierny treści tekstów .................................................................................................. 65
2.2. Poznanie i bytowanie zgodne z rozumieniem treści tekstów św. Tomasza...................................... 65
2.3.
Bóg i człowiek jako najważniejsze przedmioty metafizycznych identyfikacji ................................ 67
a)
Teodycea jako metafizyka Boga................................................................................................ 67
3. Bóg i mowa serca.................................................................................................................................... 70
3.1.
Różnice między intellectio i ratiocinatio.......................................................................................... 70
3.2.
Skutki słowa serca............................................................................................................................ 71
a)
Powodowanie postępowania ..................................................................................................... 71
b) Powiązanie się relacjami istnieniowymi z bytem oddziałującym pryncypiami swej istoty na intelekt możnościowy ........................................................................................................... 72
c) Wyzwalanie się kontemplacji, naturalnej religii i metafizyki ................................................... 73
3.3.
Zestawienie wydarzeń, które w poziomie mowy serca dotyczą Boga ............................................. 74
3.4.
Uwagi na temat doświadczenia mistycznego ................................................................................... 76
3.5.
Raz jeszcze wnioski ......................................................................................................................... 78
Zakończenie jako dopowiedzenia.................................................................................................................. 79
4 CZĘŚĆ PIERWSZA. PLATOŃSKA TRADYCJA FILOZOFICZNA (POJĘCIA LUB RELACJE PRZEDMIOTEM METAFIZYKI) l. Przed Platonem i Platon a) Przed Platonem filozofowie starali się odróżnić w rzeczach najpierw to, co podobne, od tego, co niepodobne, a inaczej mówiąc, to, co trwałe, od tego, co zmienne. To, co podobne i trwałe, chcieli uznać za arche, zasadę, wspólne tworzywo zmiennych rzeczy. To wspólne tworzywo nazywali wodą, ogniem, powietrzem, nieokreślonym bezkresem, z czasem zarodkami, niepodzielnymi cząstkami, materią lub wprost tym, z czego coś jest: naturą. Z kolei to, co podobne i trwałe, oddzielili od rzeczy, zostawiając w nich to, co niepodobne, zmienne, zarodkowe, cząstkowe, poddane temu, co wspólne. Tym, co wspólne, zasadą, arche, uczynili ład - logos - myśl, miłość - nienawiść, liczbę, próżnię i ruch. Wreszcie to, co trwałe, albo tylko to, co zmienne, uznawali za to, z czego są rzeczy. W długich sporach utrwalało się przekonanie, że jest tylko to, co trwałe, podobne, wspólne, i że nie ma tego, co zmienne, niepodobne, niewspólne. Trwa więc tylko to, co jest. Parmenides określał je rzeczownikiem odsłownym: to einai -bycie, bytowanie, byt. b) Platon studiując matematykę przyzwyczaił się do myślenia pojęciami ogólnymi, a studiując etykę u Sokratesa przywykł do poszukiwania tego. co wspólne i trwałe w szczegółowych zachowaniach ludzi. Nie miał więc oporów w przyjęciu propozycji Parmenidesa. Uważał, że, owszem, naprawdę bytuje to, co trwałe, niezmienne, jedyne. Dodawał jednak, że tych jedynych bytowań jest wiele. Świadczą bowiem o tym otaczające nas rzeczy, które są cieniem, odbiciem tego, co naprawdę jest. Tych cieni, odbitek jest wiele. Jest więc także wiele tego, co trwałe, niezmienne, jedyne, stanowiące początek, wzór, model, ideę tego, co zmienne, nietrwałe, tylko powtarzające ideę, wypełnione odniesieniem do niej, jej naśladowaniem, osiąganiem, tak jak powtarzaniem, naśladowaniem, osiąganiem cnoty, tego, co trwałe, są zmienne i
5 szczegółowe zachowania ludzi. Są odniesieniem do trwałej cnoty, są jej cieniem, odbitką. Ta cnota nie jest stanem naszych zachowań. Jest naśladowaniem ogólnego wzoru, modelu, idei, takich głównie idei, jak dobro, piękno, prawda, jedność, roztropność, męstwo, umiarkowanie, sprawiedliwość. Te idee trwają są naprawdę realne, bytują. Odbitki nie trwają, nie bytują naprawdę. Są cieniem idei, odniesieniem do nich, relacją. 2. Atomy lub idee początkiem relacji Język, którym posługiwali się filozofowie przed Platonem i sam Platon, powtarzane formuły rozważań, problemów i stwierdzeń są w początkach tradycji platońskiej, jak zresztą w każdej tradycji filozoficznej, sposobem kontynuowania pytań i odpowiedzi oraz uznaniem ich za filozoficzne, to znaczy wyrażające nasze rozumienia rzeczywistości. Uwyraźnijmy ten język i formuły stwierdzeń, by ująć w nich tematy, pytania i odpowiedzi filozofii, a poprzez tę filozofię platońskie rozumienie rzeczywistości. Oto język lub terminologia filozoficzna w początkach tradycji platońskiej: podobne, niepodobne, trwałe, zmienne, wspólne, zasada (arche), zarodki, niepodzielne cząstki (atomy), materia, to, z czego jest coś, natura (fysis), ład, myśl, miłość, nienawiść, liczba, próżnia, ruch, bycie (einai), bytowanie, prawdziwe bytowanie (ontos
naśladowanie, osiąganie, odniesienie (relacja), cnota, dobro, piękno, prawda. Operowanie tym językiem, prowadzące do formułowania rozważań, problemów i stwierdzeń, podlegało -jak wynika z zestawionej terminologii - rygorystycznie stosowanej regule lub metodzie przeciwstawień, np. podobne i niepodobne, wspólne i cząstkowe, miłość i nienawiść, jedno i wiele, idea i odbitka. Przeciwstawienia pozwalały odróżniać rzeczy, oddzielać. Zaraz je jednak z sobą łączono, przypisując jakiejś rzeczy to, że np. inną naśladuje, powtarza, do niej się odnosi, jest jej cieniem, to znaczy jest z nią tożsama w swej naturze. Przeciwstawienie, pozwalające odróżniać rzeczy, zarazem jedną z rzeczy przeciwstawianych utożsamiało z drugą, gdy którejś przypisywało się relację naśladowania.
Yüklə 493,7 Kb. Dostları ilə paylaş:
|