40
mühüm mövqe, dayaq rolunu oynayır. Azərbaycan Şərq və
Qərb mədəni dəyərlərini öz milli dəyərləri ilə sintez edir və
triomədəniyyətin (bir qədər geniş götürdükdə dördtərkibli
mədəniyyət) daşıyıcı elementi və ünsürü kimi çıxış edir.
Azərbaycan
Şə
rq
və
Qərb
arasında
mədəniyyətlərin
toqquşmasına yol verməmək üçün yumşaq element rolunu
oynayır. Bütün bu amillər xalqın etnik xarakterinin zəngin və
böyük olmasından, həmçinin qəbulediciliyindən xəbər verir.
Yuxarıda qeyd edilənləri nəzərə alaraq, eynilə milli
mədəniyyətin idxal və ixrac yükünü artırmaq məqsədilə,
Azərbaycanda beynəlxalq mədəni mövqeyi və statusu olan və
ekoloji baxımdan tam təmiz olan şəhərin yardılması, salınması
dövlətimizin beynəlxalq mədəni statusunu daha da artıra bilər.
Ekologiya şəhərciyini Azərbaycanın dilbər guşələrində, gözəl
iqlimi olan məskənlərdə salmaq olar. Bütün dünya ölkələrindən
yaşamaq və istirahət etmək üçün bu şəhərə bəzi sakinləri
(xüsusilə mədəni imici olan) dəvət etmək olar. Bununla yanaşı,
şə
hərin hüquqi statusu şəhərə xaricilərin gəlməsini də
şə
rtləndirən amil rolunu oynaya bilər.
Şəhərin azad şəhər
kimi statusu orada tənzimləyici hüquq normalarının
yumşaq xarakteri (immunitet və imtiyazlar verməklə) ilə
izah edilə bilər. Bu şəhərin ekoloji şəhər kimi salınması və
fəaliyyəti üçün aşağıdakı tədbirlər həyata keçirilə bilər:
- ekoloji məkanın, təbiəti zəngin olan (yaşıllıqları çox olan)
məkanın
seçilməsi;
- eyni layihələr üzrə alçaq mərtəbəli evlərin, digər
obyektlərin
tikintisi;
- eyni standartlar üzrə şəhər yollarının salınması;
- evlərin dünya memarlığının nümunələri əsasında
salınması. (Avropa memarlığı, şərq memarlığı əsasında şəhərin
salınması);
- Azərbaycanın milli memarlıq nümunələrinin yaradılması
və tikintidə nəzərdə tutulması;
41
- “Beynəlxalq mədəniyyət mərkəzi”nin salınması. (Dünya
xalqlarının mədəniyyətlərinin nümayişi məqsədilə-ayrı-ayrı
xalqların adət-ənənələri və s.);
- dünya incəsənətinin təbliği üçün mərkəzlərin yaradılması və s.
Şə
hərin təmiz ekologiya əsasları ilə salınmasının əsasları
-şəhərdə yanacaqla işləyən avtomobillərin qadağaın
edilməsi.
Yalnız
yanğınsöndürənlər
və
təcili
yardım
maşınlarına icazə verilməsi;
-ictimai
nəqliyyat
vasitəsi
olaraq
qatarlardan,
tramvaylardan və trolleybuslardan, metrolardan istifadə
olunması;
-yüklərin daşınması üçün yalnız elektrik mühərriki ilə
işləyən avtomobillərdən
istifadə edilməsi;
-piyada gəzintilərə üstünlük verilməsi, velosipeddən
istifadəni genişləndirmək;
-yalnız xidmət və ictimai iaşə sahələri və obyektlərinin
salınması;
-ağır sənaye müəssisələrinin inşasına icazə verilməməsi;
-kiçik ticarət obyektlərinin inşası;
-ictimai asayişin təmin edilməsi üçün atlardan istifadə
edilməsi;
-Azad şəhər üçün tam sərbəst yaşayış tərzinin təşkili.
Yumşaq hüquqların (imtiyazlar və immunitetləri özündə əks
etdirən) mövcudluğu;
Ə
həmiyyəti:
-Azərbaycana dünya xalqlarının axını və bundan ölkənin
gəlir götürməsi;
-Azərbaycanda turizmin inkişafı;
-sağlam həyat tərzinin təbliği, yeni həyat tərzinin, yeni
dəyərlərin
dəbə minməsi;
-Azərbaycanın beynəlxalq
statusunun güclənməsi;
42
-Ölkə siyasətinin (siyasi statusunun) beynəlxalq arenada
mühafizəsinin
güclənməsi;
-dünya mədəniyyətinin inkişafı və mədəni tədbirlərdən
ə
ldə olunan gəlirlər;
-dünya mədəniyyəti ilə yaxından tanışlıq;
-xalqın milli etnik xüsusiyyətlərinin yeni elementlər
hesabına genişlənməsi,
zənginləşməsi;
-gözəl həyat tərzinin bəzi elementlərinin digər regionlar
üçün
transferi;
-dünya mədəniyyəti ilə tanışlıq hesabına Azərbaycan
ə
dəbiyyatının, teatr və digər incənət və mədəniyyət sahələrinin
inkişafı və s.
Azad və ekoloji təmiz şəhər Azərbaycanda yeni həyat tərzi
üçün yeni dalğaların yaranmasına (baza adət-ənənələri üzərində
yeni dalğaların yaranması) kömək edər və inteqrasiya
mərkəzinə çevrilə bilər.
Azərbaycanda “Yaşlılar üçün istirahət və müvəqqəti
yaşayış mərkəzləri”nin yaradılması və əhəmiyyəti
İ
nsan həyatında müxtəlif yaş dövrlərinin olması, bu
baxımdan fərqli yaş xüsusiyyətləri həyatın mənalı və zəngin
olmasını şərtləndirir. Cəmiyyətin bir-birilə sıx əlaqədə olan və
bir-biri üçün şərtləndirici, təkanverici məzmun kəsb edən fiziki
strukturunun zənginliyi (təbəqələrin çoxluğu), eləcə də
cəmiyyətdə olan fikir müxtəliflikləri (hər yaş dövrünün
özünəməxsus
düşüncələri),
digər
tərəfdən
şə
xslərin
fəaliyyətinin, peşələrin rəngarəngliyi həyatın daha da
məzmunlu olmasını şərtləndirir. O da məlumdur ki, həyat
anları hər an üçün mütləq olmaqla, həm də ümumi götürdükdə
nisbi, keçici xarakter kəsb edir. Onu da qəbul etmək lazımdır
ki, həyatn xoşbəştlikləri hər yaş dövründə mütləq anlarda
(müəyyən zamanlarda) təzahür edən və ümumən keçici