Microsoft Word fuattez doc

 
40 
ortamlarda  tercih  edilmiyordu.  Alternatif  bağlayıcı  ise  yerel  bir  ağaç  olan  akakia 
ağacından  elde  edilen  reçinedir.  Deri  ve  kemik  gibi  hayvan  artıkları  diğer  bir  boya 
hazırlama  araçlarındandır.
19
  Okra  (aşı  boyası)  insan  ve  hayvan  bedenlerinde 
kullanılmıştır. Kadınlar, erkeklere göre daha açık tonda boyanmıştır. Beyaz, elbiselerde 
ve  bazende  zeminde  kullanılmıştır.  Saçları  boyamakta  kullanılan  is  zamanın 
aşındırmasına  karşı  koyamamıştır.  Bitkileri  renklendirmekte  kullanılan  mavi  ve  yeşil 
bakır  içerdikleri  için  zamanla  değişmişlerdir. XVIII.  sülaleyle  birlikte, kullanılan renk 
sayısında artış olmasına rağmen renkler hala basit ve baskındır.
20
 
Mısır  resminde  genellikle  figürler  düz  bir  yüzeyin  üzerinde  yatay  çizgiler  üzerinde 
dururlar. Sahnenin konusuna göre birbirleriyle bağlantılı figürler tek bir çizgi üzerinde 
yer alırlar. Anlatılan konuyu, yukardan aşağıya ya da yana doğru okumak mümkündür. 
Kompozisyon içerisinde yer alan figürlerin boyutları aynı zamanda figürün önemini de 
ifade  eder.  Özel  mezarlarda  mezar  sahibinin  figürü,  bir  duvarın  tüm  alanını  kaplar. 
Krallar ve tanrılar çoğunlukla diğer insanlardan da büyük gösterilmişlerdir. Resimlerde 
yer  alan  diğer  figürler  soylu,  hizmetçi,  köle  oluşlarına  göre  ölçümlendirilmişlerdir. 
Tapınaklardaki  kabartmalarda  kral  ve  kutsal  kişiler  normal  boyutlarında 
gösterilmişlerdir. 
Eski  Krallık  Dönemi’ne  ait  en  karakteristik  duvar  resmi,  Medium’daki  tet 
Mastabası’nda  bulunan  ‘Medium  Kazları’  olarak  tanınan  frizdir.  M.Ö.  2700  yıllarına 
tarihlenen  bu  eser  Mısır  resim  sanatının  ele  geçen  en  eski  resmi  olması  açısından 
önemlidir.  Hayvanların  stilizasyonuna,  kompozisyondaki  simetriye,  çizgilerdeki 
hakimiyete ve kullanılan renklere bakıldığında erken dönemlerden itibaren sanatçıların, 
Mısır resminin kanonunu çok iyi bildikleri anlaşılmaktadır.
21
 Simetrik olarak düzenmiş 
kompozisyonda  ortadan  başlayarak  üç  kaz  sağa,  üç  kaz  sola  doğru  ilerlemektedir. 
Kompozisyonun  simetrikliğine  karşın  kazların  tüy,  renk  gibi  detaylandırmalarında 
farklılıklar olduğu  gözlenmektedir.  Fon  gri-mavi  renkte, doğa renkleri ise  açık yeşille 
belirtilmiştir. Bunlar arasında kırmızı noktalı çiçekler dikkati çekmektedir.  
                                                 
19
 James 1969, 898. 
20
 Tansuğ 1999, 30. 
21
 Mekhitarian 1978, 11. 

---

 
41 
Eski  Krallık  Dönemi  içinde  yer  alan  Sakkara’daki  ‘Kasaplar  Mezarı’  duvar  resimleri 
canlı  renkler  kullanımı,  ritimdeki  hareketlilik,  sanatçının  ustalığı  ile  eski  Erallık 
Dönemi’n  en  iyi örneklerinden  birini  oluşturur.  IV.  sülale  dönemine ait  olan  ve M.Ö. 
2450 yılarına tarihlenen bu eserde kasapların boğa kesme sahnesi işlenmiştir.
22
 Burada 
kesme  işleminden  hemen  sonra  gelen  deri  yüzme  konusu  işlenmiştir.  Hayvanın  yatay 
duruşu  ve  figürlerin  buna  uygun  dağılımı  oldukça  başarılıdır.  Buna  karşın  kiremit 
kırmızısı, siyah, beyaz ve pembe renklerinin arasındaki nüanslar donuktur.  
Bu  resimler  VI.  sülalenin  sonu  ve  I.  geçiş  dönemi  (M.Ö.  2300–2100)  ile  kırsal  stil 
arasındaki  geçişi  göstermektedir.  Bu  geçiş  dönemi  içerisinde  yer  alan  en  ünlü  eser 
Sakkara’da bulunan Ti Mastabası’nın ‘Sürülerin Kanalı Geçişi’ adlı kabartmadır. Sağda 
sırtında  buzağı  taşıyan  erkek  figürü  ortada  üç  inek  ve  ineklerin  hemen  yanında  solda 
geride  elinde  sopasıyla  başka  bir  çoban  yer  almaktadır.  Su  dikey  kazıma  zig  zaglar 
ş
eklinde yapılmıştır. suyun saydamlığını vermek için sadece insanların ve hayvanların 
bacakları  boyanmıştır.  Buzağı  taşıyan  figürün  yanında  şöyle  bir  yazı  vardır:  ‘yavrunu 
güvenceye aldık anne’. Bu eserde ilk kez M.Ö. 2500 yılında Mısır resim sanatında hem 
resimsel hem de yazımsal anlatımı içeren narratif resim uygulaması bulunmaktadır.
23
  
Orta  Krallık  Dönemi’ne  (M.Ö.  2100–1800)  ait  resimler  en  çok  Beni  Hasan’dan  ele 
geçmiştir.  Bu  dönemde  dağdaki  kayalıklar,  kabartmalar  olarak  işlenmişlerdir.  Ancak 
bunların birçoğu günümüze kadar yok olmuş bir kısmı ise ele geçmemiştir. Bu nedenle 
elimizde  çok  fazla  kaynak  yoktur.  Ender  ele  geçmiş  kabartmalardan  biri  Thebai 
nekropolünde bir mezarda yer almaktadır. ‘Dans Eden Kızlar’ resminde göğüsleri açıkta 
bırakan tek askılı korsajlı elbise giymiş dört dansçı kızın ikisi sağda ikisi ise soldadır. 
Kompozisyonun  simetrik  olarak  düzenlenmiştir  ve  figürlerin  hareketleri  birbirinin 
aynısıdır. Bunun yanı sıra kullanılan renklerdeki donukluktur. Bütün bu özellikler Orta 
Krallık Dönemi için karakteristiktir.
24
  
                                                 
22
 Mekhitarian 1978, 12. 
23
 Mekhitarian 1978, 13. 
24
 Mekhitarian 1978, 14. 

---

 
42 
Yeni  mparatorluk  Dönemi  (M.Ö.  1580–1085)  sanatının  başlangıcı  Orta  mparatorluk 
sanatına  dayanmaktadır.
25
  Ancak  Orta  mparatorluk  Dönemi’nde  hakim  olan  günlük 
hayatı tümüyle ve gerçekçi bir anlatımla, doğa manzaraları içinde canlandırmaya çalışan 
boyalı kabartma ve oymalar terk edilerek, Yeni  mparatorluk Dönemi’nde yeniden düz 
zeminlere resim yapılmaya başlanmıştır. XVIII. sülalenin sonuna doğru Mısır dış dünya 
ile kültür ve ticari ilişkileri artmış, barış politikası güdülmektedir. Bu nedenle sanat ve 
kültür  hayatında  gelişme  söz  konusudur.  Resim  ve  kabartmalarda  saygılı  elçiler, 
konuklarını  ağırlayan  ev  sahipleri,  hediyeler  ve  serüvenler  anlatılmaktadır.  Bu 
Dönem’de,  Mısır’daki  özel  yaşam  ve  lüksün  de  vurgulandığı,  çok  canlı  resim  sanatı 
örnekleri ortaya çıkmıştır.
26
 Figürler çoğunlukla ikili olarak resmedilmişler ve iki figür 
de dimdik adım atar şekilde gösterilmiştir.
27
  
Yeni  imparatorluk  sülalesinin  soyluları  mezarlarını  Nil  nehrinin  batısında  Thebes 
yakınındaki  kayalıklara  doğru  oydurmaya  başladılar.  Krallar  Vadisi  adını  alan  bu 
bölgedeki  yeraltı  mezarlarının  duvarları  Mısır  resim  sanatının  en  güzel  örneklerini  ile 
doldurulmuştur.
28
 III. Tutmosis’in (M.Ö. 1484–1450) ve II. Amenofis’in (M.Ö. 1450–
1425) mezarlarında tüm duvarlar ve lahit çevresi adeta bir papirüs rulosu gibi, sarımsı 
zemin  üzerine  siyah  boyayla  yapılmış  dinsel  yazı  ve  resimlerle  kaplanmıştır.
29
  III. 
Tutmosis  devri  Mısır’ın  en  parlak  devri  olarak  tarihe  geçmiştir.  Ele  geçirilen 
ganimetlerle  ülke  güzelleştirilmesine  çalışılmıştır.
30
  Buna  karşın  III.  Tutmosis 
döneminin resim sanatı Eski ve Orta  mparatorluk stillerinin etkisini hala taşımaktadır. 
II. Amenofis zamanında ise yapılan resimlerde III. Tutmosis dönemine göre figürlerin 
hareketleri daha esnek ve daha sevimlidir. Sahneler daha özgür ve renkler zaman zaman 
ş
effafa varan hafifliktedir.
31
  
Daha  sonra  IV.  Tutmosis  ve  III.  Amenofis  zamanında  Mitanni  ile  imzalanan  barış 
anlaşması ile gelen zenginlikle birlikte sanatta bir ilerleme olduğu görülmektedir. Resim 
                                                 
25
 Turani 1983, 60 vd. 
26
  plikçioğlu 1990, 124. 
27
 Chalaby 1989, s. 54. 
28
 Tansuğ 1999, 26. 
29
 Chalaby 1989, s. 82-85. 
30
  nan 1992, 105. 
31
 Mekhitarian 1978, 35. 

---