42
Qeyd olunmalıdır ki, ifratkeçiricilik yalnız
elementlərdə yox, həmçinin müxtəlif kimyəvi
birləşmələrdə və ərintilərdə də müşahidə olunur. İfratkeçiricilər qeyri-adi bir xüsusiyyətə
malikdir: onlarda bir dəfə cərəyan yaradılarsa,
cərəyan mənbəyi olmasa da, bu cərəyan uzun
müddət mövcud olacaq.
Yaradıcı tətbiqetmə.
Verilir Həlli
,
,
,
,
, ∙
→?
1
∆ .
∆
.
Hesablanması
4,8
∙ 1
3,8 ∙ 10
1
∙ 110
6,8064
.
Cavab:
,
Om
Təklif olunan cədvəl və sxemlər.
Mövzunun “Nə öyrəndiniz” hissəsində verilən tapşırıqlar dərs boyunca şagirdin öyrəndiyi
əsas bilikləri müstəqil olaraq ümumiləşdirilməsinə xidmət edir.
Naqilin elektrik müqavimətinin sıfıra
çevrildiyi temperatur
İfratkeçiricilik
Şagirdlərin özlərini qiymətləndirmələri üçün mövzunun sonunda “Öyrəndiklərinizi yoxlayın”
hissəsində verilən tapşırıqlar yerinə yetirilir. Buradakı tapşırıqlar şagirdin dərsdə metalların
müqavimətinin temperaturdan asılılığı barədə öyrəndiklərini yoxlamaq üçün verilmişdir.
Elektron resurslar:
1. https://www.youtube.com/watch?v=NL1vjrwQNX8
2. class-fizika.narod.ru›Сверхпроводимость
Qiymətləndirmə. Aşağıdakı meyarlar əsasında təlim məqsədlərinə nail olmaq dərəcəsini
müəyyən etmək olar.
M-lar
I
səviyyə
II
səviyyə
III
səviyyə
IV
səviyyə
T
əsnifetm
ə
Metal naqili qızdır-
dıqda
onun tempe-
raturunun artmasını
elektron
nəzəriyyə-
sinə əsasən səhv izah
edir.
Metal naqili qızdır-
dıqda
onun tempera-
turunun artmasını
elektron nəzəriyyə-
sinə əsasən az səhv-
lərə yol verməklə
izah edir.
Metal naqili qızdır-
dıqda onun tempe-
raturunun artmasını
elektron nəzəriyyə-
sinə əsasən qismən
düzgün izah edir.
Metal naqili qızdır-
dıqda onun tempe-
raturunun artmasını
elektron nəzəriyyə-
sinə əsasən
dəqiq izah
edir.
İzahe
tm
ə
Metal naqillərin mü-
qavimətinin
temperaturdan ası-
lılığını sadə təcrü-
bələrlə müəllimin
köməyi ilə yoxlayır.
Metal naqillərin
müqavimətinin
temperaturdan ası-
lılığını sadə təcrübə-
lərlə çətinliklə
yoxlayır.
Metal naqillərin mü-
qavimətinin
temperaturdan ası-
lılığını sadə təcrübə-
lərlə əsasən
düzgün
yoxlayır.
Metal naqillərin
müqavimətinin
temperaturdan ası-
lılığını sadə təcrü-
bələrlə düzgün
yoxlayır.
Dərsin sonunda iş vərəqləri yığılır və şagirdlərin portfoliosuna əlavə olunur.
43
Dərs 3/
MƏSƏLƏ HƏLLİ
Burada çalışma 1.1-dəki tapşırıqlar həll oluna bilər. Aşağıda bəzi məsələlərin həlli verilir.
1 Verilir
və çevrilmə
Həlli Hesablanması
0,006
=6
∙ 10
t=24 saat = 86400 san
s =
s=
6 ∙ 10
∙ 86400
5184 ∙ 10
5,2
s – ?
2
Verilir
Həlli və hesablanması
0
4
180
4,3 ∙ 10
1
R=R
0
(1+
4
∙ 1
4,3 ∙ 10
1
∙ 180
4
∙ 1
0,774
0,904
.
R – ?
3
Verilir və çevrilmə
Həlli Hesablanması
3000
3
∙ 10
6,4 ∙ 10
1,5 ∙ 10
6,4 ∙ 10
3 ∙ 10
0,02
1,5 ∙ 10
3 ∙ 10
500
8,3 ə
;
?
Dərs 4/Mövzu:
ELEKTROLİTLƏRDƏ ELEKTRİK CƏRƏYANI
Dərsə
A blokundakı mətnlə başlamaq olar. Bu zaman müəllim fəndaxili inteqrasiya
yaratmaqla şagirdlərin 6-cı və 8-ci sinif fizika fənindən qazandıqları biliklərə istinad edir.
Şagirdlər bu biliklərə əsasən müəllimin təqdim etdiyi aşağıdakı sualları müzakirə edirlər:
– Naqillərdə elektrik cərəyanının yaranmasına səbəb nədir?
– Elektrik cərəyanının yaranması üçün hansı şərtlər ödənməlidir?
– Quru ağac elektrik keçirmədiyi halda, yaş ağacın elektrik keçirməsinin səbəbi nədir?
– Adi su hansı yükdaşıyıcılar hesabına elektrik cərəyanını keçirir?
Sualların müzakirəsi nəticəsində tədricən tədqiqat sualı formalaşdırılır:
Tədqiqat sualı:
“
Mayelərin elektrik keçiriciliyinin mexanizmi necə izah olunur?”
Müəllim müxtəlif üsulların birindən istifadə etməklə sinfi qruplara bölür. Qruplar
dərslikdə
verilən “İki dielektrik maddənin qarışığından yaranan məhluldan nə üçün cərəyan keçdi?”
araşdırmasını (
B bloku) yerinə yetirir. Müəllim elektrik dövrəsinin düzgün yığılmasına
Alt
STANDARTLAR
2.1.3. Maddəni quruluşuna və xassələrinə görə təsnif edir.
2.1.4. Maddələrin quruluş və xassələrinə aid məsələlər qurur və həll edir.
Təlim
NƏTİCƏLƏRİ
Mayelərin elektrik keçiriciliyinin fiziki mexanizmini izah edir.
Mayelərin elektrik keçiriciliyinin başvermə mexanizmini sadə təcrübələrlə
yoxlayır.
Elektroliz qanununa aid kəmiyyət xarakterli məsələlər həll edir.