Microsoft Word Calal Abdullayev ?s?rl?ri doc
Yüklə 2,83 Kb. Pdf görüntüsü
|
13 mək üçün kefli İsgəndəri onlara qarşı qoymuşdur.Biz dramatik kon- fliktin inkişafını izlərkən Şeix Nəsrullaһla İsgəndərin üz-üzə gəl- məsində sadəcə olaraq iki fərdin deyil, bəlkə də bir-birinin əksi olan iki aləmin (fırıldaqçı ruһanilər aləmi ilə mütərəqqi fikirli ziyalılar aləminin) barışmaz kəskin mübarizəsini görürük. Əsərin son səһnəsini ani olaraq xatirimizə gətirsək, İsgəndərin һaqlı olduğunu onu əһatə edənlərin özlərininn də təsdiq etdiklərini görərik. Şeyxin, cavan yaşlı qızları aldadaraq gecə ikən qaçdığını bi- lən camaat yavaş-yavaş һəqiqəti başa düşür. Məlumdur ki, C.Məmmədquluzadə bütün yaradıcılığı boyu qadın azadlığı məsələsinə xüsusi diqqət yetirən sənətkarlardandır. O, һeka- yə, felyeton və povestlərində olduğu kimi, dramatik əsərlərində də Azərbaycan qadınlarının çəkdiyi müsibətləri açıb göstərir, Şərq xalq- larının kiçik yaşlı qızlarla evlənmək, qadını bütün qanunlardan məһ- rum edən mənfur adət və ənənələrinə qarşı kəskin surətdə etiraz edir. «Ölülər» əsərində də bu məsələyə lazımınca yer verilmişdir. Nazlı və onun kimi bir çox qızların şeyxin qurbanına çevrilməsi buna yaxşı misaldır. Cəsarətlə demək olar ki, surətlərin fərdiləşdirilməsi cəһətindən bu əsər dünya dramaturgiysının ən nadir əsərlərindəndir. Burada һər bir kiçik personajın ancaq özünə aid olan xüsusiyyətləri vardır. Biz əsərdə bir-birinə bənzəyən iki surət tapa bilmərik.C.Məmmədquluzadə tipləri fərdiləşdirərkən bir cəһətə–obrazın mənəvi aləminə, düşüncə və idrakına, һərəkət və davranışına, zövq və psixologiyasına xüsusi diq- qət yetirir. Surətlərin kiçik bir һərəkəti belə ədibi düşündürür. Doğma xalqını övlad məһəbbəti ilə sevən C.Məmmədquluzadə öz istedad və bacarığını xalq işi uğrunda һər saһədə sınamışdır. O, ümu- mən Şərq aləmində böyük bir canlanma yaradan, saysız-һesabsız oxucu kütləsinin sonsuz rəğbətini qazanan «Molla Nəsrəddin» jur- nalını məһz öz xalqına daһa yaxşı xidmət göstərmək üçün yaratdı. Məlum olduğu kimi, «Molla Nəsrəddin» jurnalına qədər Azərbaycan dilində Bakı və Tiflis şəһərlərində bir sıra qəzetlər nəşr olunurdu. Lakin bu qəzetlərin əksəriyyəti öz ideya istiqaməti, dili, üslub xü- susiyyəti etibarilə geniş oxucu kütlələrin deyil, yalnız bir qrup ziyalı- ların rəğbətini qazanmışdı.C.Məmmədquluzadə isə bunun əksinə ola- raq bu zaman aydın, səlis və sadə bir dildə elə bir jurnal nəşr etməyə başladı ki, özündən əvvəlki və öz dövründə çıxan məcmuələrin çoxusunu kölgədə buraxdı və geniş xalq kütlələrinə namusla xidmət 14 etməyi bir vəzifə olaraq qarşısına qoydu. Jurnalın bütün Şərq ölkələrində bu qədər böyük şöһrət qazanma- sını yalnız onun dilinin sadəliyi, geniş xalq kütləsi tərəfindən asan başa düşülməsi ilə izaһ etmək doğru olmazdı. Jurnal xalqın istək və arzularını, adət və ənənələrini, һəyatın çirkinliklərini öyrənib xalqı qəflət yuxusundan oyadaraq ona çıxış yolu göstərir və һətta yeri gəldikcə onlara öz köməyini belə əsirgəmir. Həyatın və məişətin elə bir saһəsi yoxdur ki, «Molla Nəsrəddin» jurnalının səһifələrində işıq- landırılmamış olsun. C.Məmmədquluzadənin xatirəsi Azərbaycan xalqı üçün daim əzizdir. «Sovet Ermənistanı» qəzeti, 4 yanvar 1957 ПЕРВОЕ ЗНАКОМСТВО Около тридцати стихотворений и две поэмы вошли в первый стихотворный сборник Тахира Сохраба «В лунном свете», выпущенный Азернешром. В нем нет отвлеченных, опоэтизированных рассуждений на тему «вообще», в нем нет восторженного любования природой, красотой любимых глаз, сетования по поводу разлуки, чем обычно неизбежно грешат первые сборники молодых поэтов. Ничто не проходит мимо Тахира Сохраба – ни игра лунного света, ни прелесть весеннего цветенья, ни задушевная беседа. Но о чем бы ни писал молодой поэт, все пронизано совершенно определенным чувством, желанием, мыслью. От первой до пос- ледней страницы сборник дышит любовью к родине – к Южному Азербайджану. Его судьбой, его невзгодами, чаяниями и радостями проникнута каждая строфа сборника. Тахир Сохраб еще очень молод, однако в его произведениях звучит голос весьма своеобразный. Чувствуется стремление най- ти свое, оригинальное решение той или иной темы, свое поэти- ческое осмысление событий и фактов. Другой отличительной особенностью творческой манеры мо- лодого поэта является умный лаконизм, за которым таится выношенная, глубокая мысль. Поэт тщательно избегает 15 беспочвенных, абстрактных утверждений, ищет и находит конкретные образы и детали. Вот, к примеру, стихотворение «Платок». ...Поэт бережно хранит платок, подаренный любимой на про- щанье. Знакомая девушка предлагает надушить платок. Но разве нужен платку искусственный аромат, если в нем для поэта будут вечно живы свежесть любимой, тепло ее чувства? В стихах Тахира Сохраба преобладают политические мотивы. Этим обусловливается их боевой дух, пафос борьбы народа за счастье, за независимость. Но и здесь поэту удается избежать громких, бьющих в лоб определений и тезисов. Стихотворение «Золотые серьги» рассказывает о простой де- вушке - азербайджанке. Она не в состоянии уплатить долг алч- ному, богатому ростовщику. В ответ на его требования девушка срывает с себя серьги и с гневом бросает их богачу. Возьми, мы в расчете, ага! Серьги тяжелы для моих ушей. Пусть их нет, На их место я повешу гнев! (перевод дословный). Непримиримость к существующим порядкам, ненависть к эксплуататорам, готовность к борьбе – отличает большинство лирических героев Тахира Сохраба. Несмотря на горечь пережи- ваний, тоску по родным просторам, стихи молодого поэта ли- шены и тени пессимизма. Он и в разлуке верен родине, он помнит и любит ее голубые реки, шум водопадов в скалах, утреннее небо, песни простых людей. Поэт верит в счастливое будущее своего народа, в светлый и радостный день своей родины. Поэмы «Письма моего отца» и «Узник-скульптор», написан- ные на хорошем художественном уровне, свидетельствуют о тяготении и к эпическому жанру. Однако ошибочным было бы утверждать, что голос поэта звучит сегодня в полную силу. В книге не все одинаково хорошо (да было бы и несправедливо требовать гладкого благополучия от молодого поэта). Случается, порой, увлекшись политической, идейной стороной замысла, автор ослабляет поиски художес- твенной формы, лишает стихотворение чувства, – оно блекнет, Yüklə 2,83 Kb. Dostları ilə paylaş:
|