Microsoft Word Avropa Amerika 2015. doc

 

37 

Atlantika  Müqaviləsi  Təşkilatının  (NATO)  strukturu  və  məqsədləri.  Regional  paktlar. 

Qızğın silahlanma. Nüvə raketi silahının yaradılması. Müharibə və sülh probleminin yeni 

quruluşu. 

Müstəmləkə  sisteminin  dağılması.  Cənub-Şərqi  Asiya  və  Sakit  okean  ölkələrində 

milli  azadlıq  inqilabları  və  müstəqillik  uğrunda  mübarizə.  Yaxın  Şərq  və  Şimali  Afrika 

ölkələrində  müstəqillik  uğrunda  mübarizə.  Müstəmləkə  müharibələri.  Ərəb- srail 

müharibələri. 

Koreya  müharibəsi  və  onun  beynəlxalq  vəziyyətə  təsiri.  Tərksilah  və  beynəlxalq 

gərginliyin  azaldılması  uğrunda  demokratik  qüvvələrin  mübarizəsi.  Koreya 

müharibəsinin  sona  çatması.  Cenevrə  konfransı  və  Hind-Çin  müharibəsinin  qurtarması. 

“Sülh şəraitində birgə yaşayışın beş prinsipi”, “Süveyş böhranı” və Üçlərin Misirə qarşı 

təcavüzü. Qoşulmamaq hərəkatı. 

AFR-in  NATO-ya  daxil  olması.  Varşava  Müqaviləsi  Təşkilatı.  Avstriya  ilə  dövlət 

sazişi. Sov. KP-nin XX qurultayı və SSR -nin yeni xarici siyasət konsepsiyası. 

XX  əsrin  50-ci  illərində-60-cı  illərdə  beynəlxalq  əlaqələr.  Beynəlxalq 

münasibətlərdə  qarşıdurma  yanaşması.  NATO  və  Varşava  müqaviləsi  ölkələrinin  xarici 

siyasətinin  başlıca  prinsipləri  və  istiqamətləri.  Avropada  təhlükəsizlik  məsələsi. 

“Almaniya  məsələsi”.  Tərksilah  məsələsi.  Üç  mühitdə  nüvə  sınaqlarının  qadağan 

olunmasına  dair  Moskva  müqaviləsi.  “Üçüncü  dünya”  ölkələrinin  rolunun  artması. 

Qoşulmamaq  hərəkatı.  Regional  münaqişələrin  xarakteri.  Konqoya  müdaxilə.  “Karib 

böhranı”  və  onun  günahkarları.  Yaxın  Şərq  münaqişəsinin  başlanması  və  1967-ci  il 

müharibəsi. ABŞ-ın Vyetnama təcavüzü. Vyetnam ətrafında gərginliyin artması. 1964-cü 

ildə  Tonkin  qətnaməsi  və  ABŞ  –ın  Vyetnamda  müharibəyə  başlaması.  Çin  Xalq 

Respublikası  və  SSR -nin  bu  Münaqişədə  iştirakı.  Müharibənin  ABŞ-ın  daxili  siyasi 

vəziyyətinə təsiri. R.Niksonun “Quam doktrinası”. 

1950-ci  illərin  ortalarında-ikinci  yarısında  Qərbi  Avropa  ölkələrində  inteqrasiya 

proseslərinin  güclənməsi.  A B  və  Euratomun  yaranması.  Keçid  dövrünün  (1958-1969) 

məsələləri.  Avropaya  inteqrasiya  məsələlərində  Böyük  Britaniyanın  mövqeyi.  Avropa 

Azad  Ticarət  Assosiasiyasının  (EFTA)  yaradılması.  Doğma  Şarl  de  Qolun  “Millətlərin 

Avropası”  konsepsiyası.  Fransa  və  siyasi  və  müdafiə  sahəsində  inteqrasiyanın  (“plan 

Fuşe”)  genişləndirilməsi  planı.  1960-ci  illərdə  Avropa  Birliklərinin  genişləndirilməsi 

məsələsi.  Britaniyanın  A B-ə  daxilolma  qərarı  və  Fransanın  buna  münasibəti.  1963-cü 

ildə Fransa-Almaniya müqaviləsinin bağlanması. 

1965-ci  ildə  birləşməyə  dair  müqavilə.  Gömrük  ittifaqının  yaradılması.  Avropaya 

inteqrasiyanın dərinləşdirilməsi prosesində A B üzvləri arasında ziddiyyətlər. A B -in ilk 

genişlənməsi  (1973).  Qərb  Avropa  inteqrasiya  proseslərinə  ABŞ-ın  münasibəti.  1960-cı 

illərdə ABŞ və Qərbi Avropa arasında ticarət və iqtisadi ziddiyyətlərin kəskinləşməsi. C. 

F. Kennedinin “Böyük ideya”sı. 

1960-cı illərdə ABŞ və Qərbi Avropa arasında hərbi və siyasi əməkdaşlıq. ABŞ-da 

“çevik  reaksiya”  strategiyasının  işlənib  hazırlanması.  Qərbi  Avropa  dövlətlərinin  - 

NATO  üzvlərinin  reaksiyası.  Avropa  nüvə  qüvvələri  üzərində  nəzarət  məsələsi. 

“Çoxtərəfli  nüvə  qüvvələri”  yaradılması  konsepsiyası.  C.F.Kennedi  ilə  G.  MakMillanın 

Nassauda görüşü (dekabr 1962). ABŞ-Fransa ziddiyyətlərin kəskinləşməsi və Fransanın 

NATO hərbi təşkilatından çıxması. Sovet-Fransa yaxınlaşması. 

1960-1970-ci  ilin  birinci  yarısında  silahların  azaldılmasının  ilkin  şərtləri. 

Təhlükəsizlik  və  əməkdaşlıq  məsələlərinə  dair  ümum-Avropa  müşavirəsinin  çağrılması 

ilə bağlı Varşava Müqaviləsi ölkələrinin təklifləri. 1967-ci ildə NATO Şurası sessiyasının 

qərarları.  “Armelin  məruzəsi”.  AFR-in  “Yeni  Şərq  siyasəti”və  onun  nəticələri.  AFR-in 

---

 

38 

SSR ,  Polşa,  Şərqi  Almaniya  və  Çexoslovakiya  ilə  müqavilələri.  1971-ci  ildə  Qərbi 

Berlinin statusuna dair dördtərəfli saziş. 

XX  əsrin  70-80-cı  illərdə  beynəlxalq  münasibətlər.  70-90-cı  illərdə  beynəlxalq 

münasibətlər  sisteminin  transformasiyası.  Dövlətlərarası  ziddiyyətlərin  əsas  növləri. 

“Milli maraqlar” anlayışının mahiyyəti. Qlobal məsələlərin əhəmiyyətinin artması. 

70-ci illərdə beynəlxalq gərginliyin azalması. Sovet-Amerika  münasibətləri. ОСВ-

1,  ОСВ-2  müqavilələri.  Paris  müqaviləsi  və  Vyetnam  konfransı.  ABŞ-Vyetnam 

danışıqlarının  başlanması.  1973-cü  il  Paris  sazişi.  Sayqon  rejiminin  məğlub 

olması(1975). Vyetnam Sosialist Respublikasının elan olunması (1976). 

Avropada  gərginliyin  azalması.  70-ci  illərdə  ümumAvropa  prosesi.  ATƏM-in 

Yekun  Aktı.  70-ci  illərin  soları-  80-cı  illərin  I  yarısında  qarşıdurmaya  qayıdış  və  onun 

səbəbləri. Bu illərdə qızğın silahlanma və tərksilah problemi. 

70-90-cı  illərdə  beynəlxalq  və  regional  münaqişələr.  1971-ci  ildə  Hindistan-

Pakistan  toqquşması.  1973-cü  ildə  Ərəb- srail  müharibəsi,  ran- raq  müharibəsi  (1980-

1988).  SSR -nin  Əfqanıstanda  apardığı  müharibə.  ABŞ-ın  Qrenada  və  Panamaya 

soxulması. Afrikada münaqişələr. Küveyt qarşı  raq təcavüzü. Vahid dövlətin dağılması 

və  Yuqoslaviyada  etnik  münaqişələr.  Regional  münaqişələr  və  Sovet-Amerika 

münasibətləri.  Regional  münaqişələrin  həllində  BMT-nin  artan  rolu.  “Qoşulmamaq” 

hərəkatı. “Şimal-Cənub” problemi. Yeni beynəlxalq iqtisadi quruluşun formalaşması. 

Nüvə  əsrində  yeni  düşüncə  tərzi.  80-ci  ilin  ikinci  yarısı-  90-cı  illərdə  Sovet-Amerika 

münasibətləri. Yüksək səviyyəli görüşlər. Tərksilaha dair saziş. Strateji hücum silahlarına 

dair  saziş.  ATƏM-in  iştirakçı-dövlətləri  nümayəndələrinin  Vyana  və  Paris  görüşü. 

Avropada  adi  silahların  azaldılmasına  dair  saziş.  Əfqanıstan,  Nikaraqua,  Kamboca, 

Anqola və Namibiyada milli barışıq kursu. 

Dünya  sosialist  sisteminin  dağılması.  Varşava  Müqaviləsi  Təşkilatına  xitam 

verilməsi.  Almaniyanın  birləşməsi  və  “alman  problem”inin.  beynəlxalq  hüquqi 

tənzimlənməsi.  Dünyanın  yeni  geosiyasi  vəziyyəti.  Beynəlxalq  hüququn  yeni 

subyektlərinin  meydana  gəlməsi.  Beynəlxalq  təhlükəsizliyin  təmin  olunmasında 

Rusiyanın  rolu.  Şimali  Atlantika  Paktının  genişlənməsi.  Rusiya  və  NATO.  1997-ci  ilin 

“Əsas akt”ı. Beynəlxalq terrorçuluqla mübarizə məsələsi.  

ABŞ-Çin münasibətlərinin normallaşması. Prezident Niksonun Çinə səfəri. 1972-ci 

ildə  Şanxayın  rəsmi  məlumatı.  ÇXR  ilə  Yaponiya  arasında  diplomatik  əlaqələrin 

qurulması(1972).  ABŞ-Çin  münasibətlərində  Tayvan  məsələsi.  Çinlə  ABŞ  arasında 

diplomatik  münasibətlərin  qurulması  (1979).  1970-ci  illərdə  Çin-Sovet  münasibətləri. 

1970-ci illər Çin-Sovet münasibətlərində sülh müqaviləsi və “şimal əraziləri” problemi.  

Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Müşavirəsinin (ATƏM) çağırılması. NATO 

ilə  Avropa  Varşava  Paktı  ölkələri  arasında  Avropada  silahların  azaldılması  ilə  bağlı 

danışıqlar. ATƏM-in (1975) Yekun Aktının imzalanması. 1970-1980-ci illərdə ATƏT-in 

inkişaf prosesi. 

1970-1980-ci  illərdə  ABŞ-Qərbi  Avropa  münasibətləri.  1973-ci  ildə  dolların 

devalvasiyasının  və  “neft  şok”unun  təsiri.  Kənd  təsərrüfatı  siyasəti  məsələlərinə  dair 

müzakirələr.  1979-cu  ildə  NATO-nun  “ikili  qərar”ı.  ABŞ  raketlərinin  Avropada 

yerləşdirilməsi.  NATO-nun  Avropa  üzvlərinin  1980-ci  ilin  ikinci  yarısında  keçirilmiş 

ABŞ-Sovet sammitinə münasibəti. 

XIII Mövzu. ABŞ və Avropa müasir dövrdə. 

ABŞ.  2000-ci  il  prezident  seçkiləri  və  respublikaçıların  qələbəsi.  Seçkilərin 

xüsusiyyəti  Kiçik  C.Buş  hökumətinin  daxili  və  xarici  siyasəti.  11  sentyabr  2001-ci  il 

terror  aktı.  C.Buşun  “Mərhəmətli  mühafizəkarlıq”  proqramı.  Neoqlobalizm  və  yeni 

---