Microsoft Word 1 iç kapak doc

 
6
Demokratikleşme süreci gittikçe küresel önem kazanıyor. Demokratiksiye 
geçişlerin biçimi, hızı, karakteri ayrı ayrı ülkelerin sadece ulusal, tarihi, ekonomik, 
sosyal ve kültürel özellikleriyle değil, aynı zamanda değişik uluslararası koşullara 
bağlantılıdır. Günümüzde demokratikleşme sürecini yaşayan devletlerin tümü bu 
veya diğer ölçüde dış faktörlerin etkisi altındadır.
12
  
Küresel iletişim araçlarının gelişmesi de demokratikleşme sürecinin dış 
faktörlerinden sayılabilir. Devasa iletişim sistemleri küresel boyutta bir ağ 
oluşturarak özellikle orta tabakanın, aydın kesimin bireysellik, özgürlük, katılım 
hakkı, ifade özgürlüğü vs. gibi demokrasi değerlerinin benimsenmesine yol açar. 
Tüm bunlar otokratik rejime karşı muhalefet kampının genişlenmesine neden olur.
13
  
Küreselleşmenin ve küresel sermayenin gelişimi de demokratikleşme 
sürecinde bu veya diğer derecede etkilidir.
14
 Son dönemlerde Ukrayna, Gürcistan ve 
Kırgızistan gibi ülkelerde rejim değişmelerinde ABD’nin ve uluslararası sermayenin 
etkisi gözden kaçırılmaması gereken unsurlardandır. Unutulmamalıdır ki, ülkelerin iş 
koşulları yetersiz ise “ithal” demokrasilerin ömrü uzun olamaz. Ona göre de, genelde 
bu tür demokrasilerin yaşam süreci fazla değildir. Demokratikleşme sürecinde dış 
unsurların etkisi özellikle günümüzde kaçınılmaz ise de fazla abartılmamalıdır. 
Bunlar özellikle içerideki gelişmelerle bütünleşerek demokratikleşme sürecini 
tetikler.
15
 
6. Post sosyalist ülkelerin siyasi rejim türlerine göre sınıflandırılması 
yapılacak. 
Post Sovyet ülkelerdeki siyasi rejimlerin analizi, araştırmacılara değişen 
rejimlerin kuramsal çerçevesini işleyip hazırlamak, bu rejimlerin ayrıntılı ve 
diferansiyel tipolojinin önerilmesi gibi bilimsel bir görev yüklemektedir.
16
  
                                                 
12
  Конопелько,  И.  В.,  Демократическая  консолидация  в  условиях  современного 
политического процесса, Ставропольский Гос. Унив., Ставрополь, 2004, с. 10-11. 
13
  Мадатов,  А.С., 2001, с. 52. http://www.humanities.edu.ru/db/msg/45665. Гальчинский,  А., 
«Четвертая волна»   Ден, №199, субота, 29 жовтеня 2005. 
14
 Örneğin, 1973 yılında sol hükümetin ve Cumhurbaşkanı S. Aliende’nin iktidarının yıkılmasında Şili 
ekonomisine büyük yatırımlar yapmış  International Telephone and Telegraph şirketi olmuştur. 
Дегтярев,  А.А.,  Основы  политической  теории:  Учеб.  Пособие,  Институт  Открытое 
обшество, Высш. шк., Москва, 1998, с. 133, ПолитНаука™ - http://polit.msk.su 
15
 Мадатов, А.С., 2001, с. 52. http://www.humanities.edu.ru/db/msg/45665 
16
  Мельвиль,  А.Ю., «Новые  демократии  и/или  новые  автократии?» (Материалы  круглого 
стола), Полис, 2004, № 1, с. 170. 

---

 
7
Demokrasiye geçişin temel koşullarından olan siyasi rejimin değişmesi 
oydaşmacı demokrasiden karma rejimlere kadar birçok değişik rejimleri ortaya 
çıkarır.
17
 Yeni rejimlerin “demokrasi” kavramının teorik boyutuna oturtulma 
çabalarının zorlukları  “demokratura”, “psevdodemokrasi”, “delegatif demokrasi” vs. 
gibi kavramlarla giderilmeye çalışılmaktadır. Bu kavramlar kuramsal ve işlevsel 
parametreleri bakımından liberal demokratik rejimlere uygun gelmemektedir.
18
  
Değişen toplumsal sistemlerin ve siyasi rejimlerin başlangıç karakteristiği de 
farklıdır. Yani, değişim sürecine girmiş ülkeler Merkezi Amerikanın otoriter ve 
askeri cuntalarından SSCB ve eski Avrupa sosyalist ülkelerdeki post-totaliter 
otoriterizm, veya Stalinist tipli Arnavutluk ve  “sultanist” Romanya’ya gibi geniş bir 
yelpazeyi oluşturmaktadır.
19
 Demokratikleşme süreci derin istikrar ve yurttaşların 
hak ve özgürlüğünü büyük ölçüde sağlayan ve güvence altına alan oydaşmacı 
(liberal) demokrasinin oluşması sayesinde başarıyla sonuçlanabilir.
20
 
7. Ortak bir demokratikleşme modelinin olup olmadığı sonucuna varılacaktır. 
Tüm ülkelere uygulanabilecek genel bir demokrasi modelinin olmadığı 
unutulmamalıdır.  Her bir ülkede demokrasi özgün bir biçimde şekillenir ve gelişir. 
Demokratikleşme sürecinde genel ilkeler ve değişik demokrasi türleri söz konusu 
olabilir.
21
 Doğu Avrupa ülkeleriyle ilgili araştırmalardaki genel kıstaslar bu ülkelerin 
bir zamanlar aynı siyasi ve ekonomik sistemde olmalarından kaynaklanmaktadır. 
Fakat geçiş süreçlerinin araştırılmasına dair klasik şemalar bu ülkelere uygulanamaz. 
Örneğin, Klause von  Beyme’ye göre,
22
 F. Shmitter’in klasik üçlük şeması 
(liberalizasyon-demokratikleşme-konsolidasyon) sadece Polonya ve Macaristan için 
geçerlidir. Merkezi Amerika ülkeleriyle ilgili işlenip hazırlanmış teorik çerçeve 
Doğu Avrupa ve post-Sovyet ülkeleri için geçersizdir.
23
  
                                                 
17
Конопелько, И. В.,  2004, с. 11. 
18
Эйзенштадт,  Ш.,  Революция  и  преобразование  обществ.  Сравнительное  изучение 
цивилизаций, (Пер.  с  англ.  А.  В.  Гордона  под  ред  Б.С.  Ерасова),  Аспект  Пресс,  Москва, 
1999, с. 19. 
19
 Мельвиль, А.Ю., 1998. № 2., c. 6-38. 
20
 Oydaşmacı demokrasi konusunda bkz: Конопелько И. В., 2004 
21
 Гальчинский, А., 2005. 
22
 Beyme, K. von, “Osteuropaforschung nach dem Systemwechsel”, Osteuropa, 1999, №3. s. 285-
304. 
23
 Almanya’da Doğu Avrupa ülkelerindeki geçit süreciyle ilgili araştırma ve tartışmalarla ilgili bkz: 
Погорельская,  С., «Постсоветская  трансформация:  взгляд  из  Германии»  Три  века 

---