Metallurgiya va kimyoviy texnologiyalar
HISOB QISMI PORTLENDSEMENT KLINKERI ISHLAB CHIQARISH UCHUN IKKI KOMPONENTLI SHIXTA TARKIBINI HISOBLASH
Yüklə 301,44 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Komponentlar SiO₂ _
- Xom aralashmadagi komponentlar uchun
- Uskunalar miqdorini hisoblash
- MODDIY BALANSNI HISOBLASH
- Xom ashyoni maydalash boʻlimi Ish tartibi Sarf t/s
- MEHNAT MUHOFAZASI MEHNAT MUHOFAZASI
- XULOSA XULOSA
- VII. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR
| HISOB QISMI
PORTLENDSEMENT KLINKERI ISHLAB CHIQARISH UCHUN IKKI KOMPONENTLI SHIXTA TARKIBINI HISOBLASH XOM ASHYO ARALASHMASINI HISOBLASH Xom ashyo aralashmasining tarkibini hisoblash aralashmaning tarkibiga kiradigan komponentlarning miqdoriy nisbatlarini aniqlash uchun amalga oshiriladi, bu esa kerakli kimyoviy va mineralogik tarkibdagi klinkerni olish imkonini beradi. Asosiy oksidlar uchun qisqartmalar
Toʻrt komponentli xom ashyo aralashmasining kimyoviy tarkibi;
Xom aralashmadagi komponentlar uchun Ohaktosh: Loy: Shlaklar: Qum: Xom ashyo aralashmasining kimyoviy tarkibini hisoblash. , bu yerda a-xom aralashmaning tarkibiy qismlari. 3-jadval
Xom tegirmonlarning samarali foydalanish fondini hisobi. “Quvasoy” OAJ 12 soatlik ikki smenada uzluksiz jadval asosida ishlaydi. Xom ashyo, tayyor mahsulotlar omborlari, pechlar va xomashyo tegirmonlari kechayu kunduz ishlaydi. Bunda: F k-birlikning foydali fondi; K-yildagi kunlarning kalendar soni; B-yillik dam olish kunlari soni; P-kapital taʼmirlash tufayli uskunaning ishlamay qolgan kunlar soni; C-kuniga smenalar soni; D-smenaning soatlardagi davomiyligi, N-bayram kunlaridagi ishlamaydigan vaqtlar soni, T-rejalashtirilgan toʻxtash vaqtining foizi. Uskunalar miqdorini hisoblash Biz kerakli birliklar sonini hisoblaymiz: Bu yerda A-unumdorlik t/yil; Q-mahsuldorlik t/soat; K-foydalanish koeffitsienti. Asosiy asbob-uskunalar xom ashyo tegirmonidir, oʻlchami 3,2x15 m, unumdorligi- , miqdori-3 dona, kerakli miqdorda qayta ishlanadigan materialni taʼminlaydi. MODDIY BALANSNI HISOBLASH Yangi zavodlarni va, xususan, sexlarni loyihalashda tayyor mahsulotni olish uchun zarur boʻlgan xom ashyo, qoʻshimchalar, suv va boshqa materiallar sarfini aniqlash uchun moddiy balans tuziladi. Materiallar balansini hisoblash maʼlumotlari asosida zarur texnologik uskunalar tanlanadi. Nam texnologik zavod uchun dastlabki material balansi maʼlumotlari. Yillik unumdorlik-yiliga tonna sement. Sulfatga chidamli portlend sementining tarkibi: klinker-97% gips-3% gidravlik qoʻshimchalar -0% Xom ashyo aralashmasining tarkibi: ohaktosh 86,98% gil 8,73% pirit shlaklari-1,69% qum-2,60% Xom ashyoning tabiiy namligi: ohaktosh-1,9% loy-15,5% shlaklar-13,0% qum-2,0% Loy namligi-32% Xom aralashmani yoqish paytida yoʻqotishlar-34,6% Ishlab chiqarishdagi yoʻqotishlar: xom ashyo-2,5% klinker-0,5% qoʻshimchalar-1% sement-1% Aylanadigan pechdan foydalanish darajasi: Tegirmon xom ashyosidan foydalanish darajasi: Yil davomida asosiy ustaxonalar va boʻlimlarning ish vaqti: Xom ashyoni maydalash boʻlimi-335 kun, kuniga 24 soat (8040 soat) Olov sexi-336 kun, kuniga 24 soat (8064 soat) Klinker ishlab chiqarish zavodining quvvati: Aylanadigan pechlardan foydalanish darajasi 0,92 boʻlgan pechlar yil davomida ishlaydi: Shunday qilib, barcha pechlarning soatlik unumdorligi quyidagicha boʻladi: Shu sababli, quvvati 75 t/soat, diametri 5 m, uzunligi 185 m boʻlgan uchta aylanma pechni oʻrnatmoqdamiz. Otish sexining moddiy balansi: 3 ta aylanadigan pechning ishlashi: Ρni hisobga olgan holda klinker ishlab chiqarish uchun quruq xom ashyoning nazariy oʻziga xos sarfi: Changni tozalash uchun elektr choʻktirgichlar qoʻllaniladigan zamonaviy fabrikalarda chiqindi gazlar bilan xom ashyoni yoʻqotish 1% dan oshmaydi. Keyin quruq xom ashyo sarfi quyidagicha boʻladi: Loy sarfini hisoblash Bir soatlik loy sarfi: A w=A s ∙100/(100-Vt w)Y w ; Bu yerda Y w=1,68 t/m 3-loyning solishtirma ogʻirligi, W w=32%-loyning namligi. Xom ashyoni maydalash boʻlimining moddiy balansi: Oldingi hisob-kitoblardan kelib chiqadiki, xom ashyoni maydalash boʻlimi yiliga 2 454 435,1 tonna quruq xom ashyoni maydalashni taʼminlashi kerak. Shuning uchun quruq xom ashyoni maydalash kerak: Shu jumladan individual komponentlarni sarf qilish: Ohaktosh: Loy: Shlaklar: Qum: Loy hosil qilish uchun xom tegirmonlarga boshlangʻich materiallar bilan bir vaqtda suv beriladi: Bu yerda W va W g W o W p-mos ravishda tabiiy ohaktosh, gil, shlak va qum bilan taʼminlangan suv miqdori Xom ashyo harajatlarining yigʻma jadvali
MEHNAT MUHOFAZASI MEHNAT MUHOFAZASI Ishlab chiqarishda mehnatni tartibsiz, amaldagi qonun –qoidalar, standartlar va koʻrsatmalarga amal qilmasdan amalga oshirilishi, nafaqat jarohatlanish yoki shikastlanishni keltirib chiqarishi, balki ayrim hollarda oʻlimga ham olib kelishi mumkin. Tabiiyki, bu insonni oʻzining mehnat faoliyatidagi tabiiy, texnik, antropogen, ekologik va boshqa turdagi barcha xavfli faktorlardan himoyalanishni ilmiy asosda tashkil qilishni talab etadi. Shuning uchun oʻquv yurtlarida mehnatni muhofaza qilish fanlari oʻtiladi. Ishlab chiqarish korxonalarida ham texnika xavfsizligi qoidalari bilan tanishtiriladi. Zavodlarini loyihalashtirishda mehnatni muhofaza qilinadigan tadbirlarga katta ahamiyat berish lozim. Har bir qimirlab turgan asbob – uskunalar, ishlab chiqish vositalari xizmatchilardan toʻsilgan boʻlishi kerak. Quritish, kuydirish mexanizmlar, havo almashtiruvchi (ventilatorlar) vositalari bilan taʼminlashi lozim. Elektrofiltrlar yordamida pechlardan ishlab chiqqan gazlar tozalanadi. Koʻpgina mexanizmlar, xususan bolgʻali maydalagichlar, shovqin — suron bilan ishlaydilar. Bu holatda ushbu asboblarni tovush yutadigan qoplamalar bilan berkitiladi. Mahsulotni sifatini ishlab chiqarishni samaradorligini oshirish va iqtisod qilinishi uchun asosiy tadbirlar: asboblarni elektron hisoblash mashinalari va avtomatik boshqaruv tuzumlar bilan taʼminlanishi. Ishlab chiqarishning ABSlari texnologik jarayonlar davomida yuz beradigan turli buzilishlarni oʻz vaqtida payqaydi va ularni bartaraf qiladi. ABSlarga quyidagilar kiradi: Sozlash obyektlari jarayonlari: —xom ashyoviy moddalarni maydalash; —xom ashyoviy moddalar, klinker, koʻmirni tuyish; —klinkerni kuydirish. Sozlovchi qurilmalar yordamida ularda kechadigan barcha jarayonlar nazorat qilib turiladi. Sement zavodlarida ishlab chiqarish nazorati ikki yoʻnalish boʻyicha amalga oshiriladi: mahsulot sifatini va texnik jarayonni nazorat qilish. Mahsulot sifatini uning kimyoviy, mineralogik tartibi boʻyicha baholanadi. Muayyan ish turlari: Xizmat koʻrsatuvchi xodimlarga meʼyorlarda belgilangan ish kiyimi va xavfsizlik poyabzali bilan ishga ruxsat beriladi, ular bilan birga xizmat koʻrsatadigan shaxsiy himoya vositalari boʻlishi shart. Himoya vositalari (individual gaz niqobi) ish boshlashdan oldin har smenada tekshirilish kerak. Mexanizmlarga xizmat koʻrsatuvchi shaxslar xizmat koʻrsatilayotgan asbob-uskunalar bilan bogʻliq qoidalarni bilishlari kerak. Jarayonning barcha bosqichlarida normal texnologik rejimning buzilishining oldini olish kerak. Ishlarni faqat barcha zarur va toʻgʻri ishlaydigan xavfsizlik moslamalari, asboblar va nazorat qilish moslamalari, signalizatsiya va blokirovkalar bilan jihozlangan xizmat koʻrsatadigan uskunalarda bajaring. Bosim ostida aloqa, armatura, jihozlarni taʼmirlashga yoʻl qoʻymang. Taʼmirlash ishlari bosimni yoʻqotish va taʼmirlangan joyni vilkalar bilan oʻchirishdan keyin amalga oshirilishi kerak. Taʼmirlanadigan jihozlar, kommunikatsiyalar puflanishi va yuvilishi kerak. Elektr dvigatellaridagi kuchlanishni olib tashlamasdan, elektr haydovchi bilan jihozlarni taʼmirlashga yoʻl qoʻymang. Nazorat-oʻlchash asboblari va elektr jihozlarini taʼmirlash va sozlash faqat bosh asbob operatori va elektrchilar boʻlimi xizmatlari tomonidan amalga oshirilishi kerak. Ishlab chiqarish va saqlash joylarida ochiq olovdan foydalanish taqiqlanadi: ushbu maqsadlar uchun moʻljallangan joylarda chekishga ruxsat beriladi. Uskunaning barcha aylanadigan qismlari (muftali yarmlar), aylanadigan fanatlarning pervanellari, elektr dvigatellari vallaridagi ishonchli mahkamlangan va oʻralgan boʻlishi va qizil rangga boʻyalgan boʻlishi kerak. Bosim ostida ishlaydigan apparatlar xavfsiz ishlatish uchun texnik shartlar va qoidalarda belgilangan talablarga javob berishi kerak. Shamollatish yaxshi holatda boʻlishi va doimiy ishlashi kerak. Yuk koʻtarish mexanizmlari, bosimli idishlarga texnik xizmat koʻrsatish faqat maxsus oʻqitilgan maxsus sertifikatga ega boʻlgan shaxslar tomonidan amalga oshiriladi. Favqulodda vaziyatlar kabinetlariga, yongʻinni oʻchirish moslamalariga, telefonlarga yongʻonga qarshi uskunalarga yaqinlashishda begona narsalar bilan toʻplanishiga yoʻl qoʻymaydi, ular toza va yaxsh holatda boʻlishi kerak. Shiftlarda, Platformalarda, oʻtish joylarida ochiq teshiklar balandligi 1 m boʻlgan toʻsiqlarga ega boʻlishi kerak. Devorning pastki qismida 15 sm balandlikdagi yon tomon yoki himoya chizigʻi boʻlishi kerak. Barcha asboblar va avtomatlashtirish va blokirovkalash tizimlari yaxshi holatda boʻlish kerak. XULOSA XULOSA Bugungi kunda mamlakatimizda portlandsementning deyarli barcha turi ishlab chiqarilmoqda. Аyni paytda ushbu qurilish materialiga boʻlgan talab muttasil oshmoqda va buning natijasida portlandsement muhim strategik resursga aylanmoqda. Portlandsementning xususiyatlari uni ishlab chiqarishda foydalaniladigan mineral qoʻshimchalar va toʻldirgichlar bilan bogʻliqdir. Mening kurs ishimda Portland usulida sement ishlab chiqarishda shixta yaʼni aralashmaning moddiy hisobini hisoblash vazifasi topshirilgan va men aynan shu aralashmani hoʻl usulda ishlab chiqariladigan sementning vaqtinchalik saqlash shlambasseynlari uchun hisoblarini ishlab chiqdim. Shlambasseynlarning asosiy vazifasi ularning konstruktiv tuzilmasi va foydalanishini oʻrgandim va kurs ishida toʻliq yoritib oʻtdim. Ishning soʻngida esa shlam basseynning texnologik chizmasiga tushuntirish berib oʻtdim. Shlam saqlovchi basseynlar asossan suyuq holdagi aralashmani oʻzida saqlaydi. Chunki ularning asosi mexanik aralashtirish vazifasi bilan uzluksiz bogʻliq va ushbu qurilmalar mexanik aralashtiirgichlar bilan jihozlangan boʻladi. Ushbu aralashtirgich aralashmani choʻkib qolishi va devorga yopishib qotishini oldini olib turadi. Shlambasseynlar asosan 2 xil boʻladi 1) vertical, 2) gorizontal. Texnologik tuzilish va vazifasiga qarab maxsus aralashtirgichli shklam basseynlardan foydalaniladi. VII. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR N.N. Mamatqulov, M.A. Xoshimxanova. Bogʻlovchi moddalar texnologiyasi “Vneshinvestprom” masʼuliyati cheklangan jamiyat nashryoti. Oʻquv qoʻllanma.–Toshkent-2020 y. N.R. Yusupbekov, H.S. Nurmuhamedov, S.G. Zokirov. Kimyoviy texnologiya asosiy jarayon va qurilmalari. -T.: «Sharq», 2015.-838 b. N.K. Madusmanova., M.A. Xoshimxanova., N.N. Mamatqulov. Analitik kimyo// «vneshinvestprom» masʼuliyati cheklangan jamiyat nashryoti. Oʻquv qoʻllanma. –Toshkent-2021 Анштейн В.Г. Процессы и аппараты химической технологии. Учебник в 2-х кн. СПб.: ЭБС Лан, 2019. – 916 б. Смирнов Н.Н. Альбом типовой химической аппаратуры (принципиалные схемы аппаратов). Учебноэ пособиэ. СПб.: ЭБС Лан, 2019. – 68б. Yusupbekov N.R., Nurmuhamedov X.S., Ismatullaev P.R., Zokirov S.G., Mannonov U.V. Kimyo va oziq-ovqat sanoatlarning asosiy jarayon va qurilmalarini hisoblash va loyihalash. -Uslubiy qoʻllanma. T.: Jaxon, 2000.-231 b. Yusupbekov N.R., Nurmuhamedov H.S. va boshqalar. «Kimyo va oziq-ovqat sanoatlarning jarayonlari va qurilmalari fanidan hisoblar va misollar». – Toshkent, Nisim, 1999. – 351 b; Yusupbekov N.R., Nurmuhamedov H.S., Zokirov S.Gʻ. Kimyoviy texnologiya asosiy jarayon va qurilmalar. – T.: Fan va texnologiyalar, 2003. – 644 b. Nurmuhamedov H.S., Abdullaev A.Sh., Nigʻmadjonov S.K. va boshqalar. Neft va kimyo sanoati mashina va kurilmalarini hisoblash va loyihalash. – T.: Fan va texnologiyalar, 2008. – 351 b. Nurmuhamedov H.S., Zokirov S.Gʻ., Babaev Z.K. va boshqalar. Gidravlika, gidromashina va gidroyuritmalar. – T.: Fan va texnologiyalar, 2012. – 302 b. Мазур Л.С. Техническая термодинамика и теплотехника. Учебник. -М.: ГЕОТАР-МЕД, 2003.-352с. Mirziyoev SH.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. 488 b, T.”Oʻzbekiston”, 2017 y. Лейтес И.Л.,Сосна М.Х., Семенов В.П. Теория и практика химической энерготехнологии/под ред. И.Л.Лейтеса. − М.: Химия, 1988. − 280с. Rustamov H.R.”Fizikaviy kimyo”-T.:”Oʻzbekiston”. 2000. H.I. Akbarov., B.U. Sagdullayev., A.J. Holiqov.”Fizikaviy kimyo”. Darslik. –T.:”Universitet”, 2019. 540 bet. О.M.Yoriyev., D.A.Karimova.”Fizikaviy kimyo”. -T.:”Tafakkur boʻstoni”. 2013. -240 b. Байрамов В.М. Основы химической кинетики и катализа. –M.: Академия, 2003. Туболкин А.Ф., Тумаркина Е.С. и др. Расчеты химико-технологических процессов.-Л.: Химия, 1976.-304с. Madaliev E.Oʻ. Issiqlik texnikasi. Oliy oʻquv yurtlari uchun darslik.:”Fargʻona”nashriyoti; 2009.-266 bet. Кудинов В.А., Карташов Э.М. Техническая термодинамика, Учеб-ное пособие для Втузов. М.: Высшая школа. 2000 – 261 с. Nurmatov J. va boshqalar. Issiqlik texnikasi. Oliy oʻquv yurtlari talabalari uchun oʻquv qoʻllanma.–T.: «Oʻqituvchi», 1998,- 256 b. Немцев З., Арсеньев Г.В. Теплоэнергетические установки и теплоснабжение: Учебное пособие. – М.: «Энергоиздат», 1982,-432 с. Yüklə 301,44 Kb. Dostları ilə paylaş:
|