8
muğamları Bakıda (“Rast” və “Segah-Zabul”) görkəmli tarzən
M.Mansurovun ifasından nota yazır və çap etdirirdi.
T. Quliyevin istedadı, çalışqanlığı Ü. Hacibəyovun
diqqətindən yayınmır. Və onu üçüncü kursdan həmkarları Q.
Qarayev, C.Hacıyev, Z.Bağırovla birlikdə Moskavaya
P.Çaykovski adına Konservatoriyaya təhsilini davam etdirməyə
göndərir. O, Moskva Konservatoriyasında iki fakültədə;
bəstəkarlıq və dirijorluq fakultələrində oxuyur, aspiranturanı isə
dirijorluq sinfi üzrə professor A. Qaukun rəhbərliyi altında
müvəffəqiyyətlə bitirir. T. Quliyev gözəl pianoçu olduğu üçün
bir müddət o zaman Konservatoriyanın rektoru, görkəmli
pianoçu Genrix Heyqauzun fortepoano ixtisası sinfində də təhsil
alır. Yeri gəlmişkən onu da xatırladaq ki, üç ixtisas üzrə təhsil
almaq, hələ heç bir Azərbaycan müsiqiçisinə müyəssər
olmamışdır. Lakin T. Quliyevi estrada-caz musiqisi daha çox
cəlb edirdi. Buna görə də o, Moskvada Ümumittifaq caz
orkestrində pianoçu vəzifəsini tutur və bu işə onu orkestrin bədii
rəhbəri, görkəmli cazmen, bəstəkar A. Sfasman dəvət etmişdir.
T.Quliyev bu orkest üçün ilk caz kompozisiyalarını, estrada
mahnılarını yazır. Hətta ərəb, hind, bolqar xalq nümunələrini də
orkest üçün işləyir. Tofiq Quliyev Azərbaycan bəstəkarlıq
məktəbinin elə bir zirvəsində dayanıb ki, bu gün o ucalıqdan
süzülən işığın, nurun təsiri səngimək bilmir. Haqq dünyasına
qovuşmuş insanlar barəsində düşünəndə həmişə xiffətlə bu
sözləri işlədirik: “Kimsəyə qalmayan dünya!” Amma bu
düşündüyümüz insan sənətkar olarsa, qəlbimizdə kədər-qarışıq
bir təsəlli də yaranır. Sənətkar getsə də, sənəti əbədilik qalır.
Tofiq Quliyev də belə sənətkarlardandır. Onun min bir əziyyət
və zəhmətlə yaratdığı musiqi əsərləri incəsənət tariximizin ən
unudulmaz səhifələrindəndir. Tofiq Quliyevin mahnılarını hər
gün eşitdikcə, onu sevə-sevə dinlədikcə, bəzən özümüz də
9
ifaçıya qoşulub həzin zümzümə ediriksə, deməli, Tofiq Quliyev
yaşayır. Bəli, kimsəyə qalmayan dünya sənətə qalir!
BÖLMƏ II
Yubiley tədbirlərinin keçirilməsi:
Bu gün görkəmli Azərbaycan bəstəkarı, milli estrada-caz
musiqisinin banisi, respublikanın xalq artisti, dövlət mükafatları
laureatı, professor Tofiq Quliyevin anadan olmasının 100,
yaradıcılığının 80 illik yubileyi qeyd olunur. Bu münasibətlə
respublikamızın hər bir təhsil ocağında məktəblərdə, lisey və
gimnaziyalarda, muzey və kitabxanalarda bir çox tədbirlərin
keçirilməsi nəzərdə tutulmuşdur. Tədbirlərin geniş və maraqlı
olması üçün ilk əvvəl F. Köçərli adına Respublika Uşaq
Kitabxanasında sərgilərin keçirilməsi vacibdir. Sərgi müxtəlif
başlıqlar altında keçirilə bilər. Məsələn: “Əbədiyaşar sənətkar”,
“Lirik musiqi dünyamızın kralı”, “Sən həmişə bizimləsən,
ustad”, “Sevimli bəstəkarımız”, “Böyük sənətkarı anarkən”,
“Görkəmli bəstəkar-Tofiq Quliyev”, “Tofiq Quliyev-100”,
“Ecazkar sənətkar” və s.
Başlıq: “Böyük sənətkarı anarkən”
Foto albom
Kitablarının nümayişi.
Görkəmli insanların Tofiq Quliyev haqqında söylədikləri.
Dövrü mətbuatda çap olunmuş məqalələrin kartotekası.
Mahnılarından bir parça.
Göy dəryalar dərin olur,
Bahar yeli sərin olur,
İnsan ömrü şirin olur,
Əsirgəsəm onu səndən
Namərd olum, mən ey Vətən!
10
Görkəmli şəxsiyyətlərin Tofiq Quliyev haqqında
söylədikləri
Azərbaycan mahnısının yaranmasında Tofiq Quliyevin rolu
böyükdür. O, Azərbaycan bəstəkarlarının mahnı yaradıcılığı
üçün səciyyəvi olan ifadə vasitələrini genişləndirərək və
zənginləşdirərək bu janr sahəsində yeni intonasiya quruluşu
yaratmışdır. Tofiq Quliyevin mahnıları nəinki Azərbaycanda,
onun hüdudlarından kənarda da çox populyardır və çox sevilir.
Qara Qarayev,
bəstəkar
Tofiq Quliyev milli musiqimizdə unudulmaz bir səhifə olaraq
adı daim Azərbaycanın görkəmli bəstəkarları, ictimai xadimləri
ilə bir sırada duracaq. Onun musiqisi daim yaşayacaq, mahnıları
dillər əzbəri olacaq.
Fidan və Xuraman Qasımova bacıları,
Xalq artistləri, müğənni
Mahnılarında Azərbaycan torpağının şirəsi, qızmar günəşinin
hərarəti var. Arzum budur onun musiqisi öz aydınlığını və
gözəlliyini heç zaman itirməsin.
Mirzə Babayev,
Xalq artisti, müğənni
Tofiq Quliyev sənəti çox dəyərlidir. Onun mahnılarından bütün
insanlar həmişə mənəvi zövq və ləzzət alacaqlar.
Mirzə İbrahimov,
Xalq yazıçısı