Mavzu: Birinchi jahon urushida harbiy san’atning rivojlanishi

1915-yilning bahori va yozida rus armiyasi qonli mudofaa janglari olib borishga majbur bo‘ldi.

• “Buyuk chekinish”

• Sharqiy front 1915-yilda asosiy urush harakatlari maydoniga aylandi. Ittifoqchilarning qo‘shinlari 1915-yilning bahorida hujum harakatlarini Galitsiyadan (g‘arbiy Ukraina) boshladilar.

• Rus armiyasidan 850 ming soldat ya ofitser halok bo‘ldi. 900 ming nafari esa asirga tushib qoldi.

1915-yilning 7-may kuni Germaniya suvosti kemalari Angliyaning “Luzitaniya” deb ataluvchi ulkan yo‘lovchilar tashish kemasini cho‘ktirib yubordi. Uning bortida jami 2000 ga yaqin yo‘lovchi (shu jumladan 126 nafar AQSH fuqarosi) bor edi.

• G‘arbiy frontdagi ahvol

• Sharqiy frontdagi dastlabki muvaffaqiyatlardan ruhlangan Germaniya g‘arbiy frontdagi ahvolini ham o‘zgartirib olmoqchi bo‘ldi. Nemislar mutlaqo yangi qurol – suvosti kemalariga katta umid bog‘ladi.

Ulardan 1195 nafari halok bo‘ldi. Germaniya tomonidan yuzlab yuk kemalari yo‘q qilinib tashlandi. Germaniya faqat suvosti kemalaridangina foydalanib qolmadi.

• 1915-yilning 25-aprelida Ipr jangida urushlar tarixida birinchi marotaba kimyoviy qurol-zaharli gaz (xlor) ishlatdi. Buning natijasida 15000 kishi zaharlandi. Ulardan 5 minggi vafot etdi.

Antanta Italiyaga u so‘ragan hududlarning barchasini berishga rozi bo‘ldi. 1915-yilning 26-aprelida Antanta bilan Italiya o‘rtasida Londonda shartnoma imzolandi. Shartnomaga ko‘ra, Italiya bir oy o‘tgach o‘zining sobiq ittifoqdoshlariga qarshi urushga kirishi zarur edi. Bu majburiyat Angliyaning Italiyaga 50 mln. funt-sterling hajmda qarz berishi bilan mustahkamlandi.

• Italiyaning urushga kirishi

3-may kuni Italiya hukumati “Uchlar ittifoqi” to‘g‘risidagi shartnomadan chiqqanligini bildirdi. 23-may kuni esa Avstriya- Vengriyaga qarshi urush e’lon qildi. Italiyaning Antanta tomoniga og‘dirilishi Germaniya diplomatiyasining katta mag‘lubiyati edi.