Matnni o‘qing va quyidagi topshiriqlarni bajaring.
Sabzavot
(fors.toj. sabza — yam-yashil oʻt, maysa) — rezavor va poliz ekinlari va ularning ovqatga {1}
ishlatiladigan
mahsuli. Sabzavotlar jahonning deyarli barcha mamlakatlarida ekiladi. Sabzavotlar tabiiy yoki qayta
ishlangan holida
isteʼmol qilinadi. Sabzavotlarning barchasi oziqlik, dorivor va parhez xususiyatiga ega. Ovqatga va yangiligida istemol
qilish
uchun Sabzavotlarning mevasi, yosh novdasi, ildizi, ildizmevasi, tuganagi, urugʻi, toʻpguli,
bargi va boshqa
ishlatiladi. Insonning bir kunlik ovqat ratsionida sabzavotlar. 600 g ni tashkil etishi kerak. {1}
Sabzavotlarning tarkibi va
ozuqalilik sifati mahsulot turiga, yetishtirish sharoitiga va saqlanishiga qarab oʻzgarib turadi.
Shuning uchun ularni
koʻproq yangiligida isteʼmol qilinadi. Sabzavotlar mahsulotlari quruq moddasining asosiy qismini uglevodlar — kraxmal,
qand, kletchatka hamda pektinli moddalar tashkil etadi. Sabzavotlar tarkibida qand (0,5—2,5%),
organik kislotalar,
xushboʻy moddalar, kul elementlari (0,4—3%), vitaminlar (5–50 mg% sabzavotlar vitamini, shuningdek, karotin, Vg V2,
RR va boshqalar) bor. Sabzavotlar tarkibida moy boʻlmaydi, oqsil kam miqdorda (1—2%, dukkaklilarda 5—6%), suv 65—
96% ni tashkil qiladi. Shu sababli ularning energetik qimmati unchalik yuqori emas. (2 dan 2 ming kj/kg gacha). Ammo
sabzavotlar da biologik faol birikmalar (kaliy, magniy, temir, fosfor tuzlari), mikroelementlar ham mavjud. Sabzavotlarning
muhim fiziologik xususiyatlari ularning ishtahani qoʻzgʻatishi, boshqa mahsulotlarning hazm boʻlishini yaxshilashidir.
Oʻzbekistonda sabzavotlarning barcha turlari mart oyidan
to kech kuzgacha, qish-bahor fasllarida (issiqxona va
parniklar)da yetishtiriladi. Ayrim sabzavotlar qayta ishlanganda yoki ovqatga solinganda vitaminlar va {2}
xushtaʼmlik
xususiyatlari birmuncha yoʻqoladi. Tuzlash, marinadlash,
tez muzlatish, vakuumda quritishda vitaminlar va boshqa
moddalar koʻproq saqlanib qoladi.
Dostları ilə paylaş: 
