“Lİder tv və radio-azərbaycan” mmc

verdiyi  sualları  səbrlə  cavablandırmaqdır. Yadda saxlamaq lazımdır ki, 
material
ın  uğurunun  90  %  -  i  görüntünün  nə  dərəcədə  yaxşı  və  dolğun 
alınmasından asılıdır
.
; 
 
-
 
Ç
əlkiliş yerində olan teleoperator bunları nəzərə almalıdır: 
a)
 
Ç
əkiliş yerində olan teleoperator daim diqqətini cəmləməli, auditoriyanı 
ek
ran qarşısında saxlayan maraqlı kadrları tapmağa çalışmalıdır;      
b)
 
Teleoperator  ç
əkdiyi kadrlarda öz hiss və  həyəcanını, hadisəni necə 
gördüyünü savadl
ı şəkildə ortaya qoymalıdır; 
c)
 
Tamaşaçı  kadrların dili ilə  yalnız informasiya almamalı, həmçinin 
kadrların gözəlliyindən də zövq almalıdır; 
d)
 
Daim jurnalist
ə  nəzər yetirməli,  onun nə  demək istədiyini jest və 
mimikalar
ını  imkan daxilində  operativ  başa  düşməli  və  onlara  əməl 
etm
əlidir;  
 
-
 
Kadrda boşluq olmamalıdır. Ümumi planda kadrların titrəyişinə yol vermək 
olmaz. Titr
əyiş yalnız iri planda yolveriləndir; 
-
 
İri süjetdə iri planlar daha çox verilməlidir. Həmin kadrlar süjeti maraqlı edir 
v
ə  tamaşaçını  yormur. Yadda saxlayın ki, jurnalistlər montaj zamanı  bir 
kadr
ı  yalnız 3 saniyə  efirdə  saxlayacaq və  hər 3 saniyədən  bir kadrı 
d
əyişəcək. Odur ki, çox plan çəkməklə ona seçim imkanı yaradın; 
-
 
St
əndap zamanı  jurnalist mütləq deyil ki, yalnız kadrda görünən zaman 
dan
ışsın. Kamera iri planda nəyisə  götürübsə,  teleoperator  jurnalistə  işarə 
etm
əli və  jurnalist  çıxışa  başlamalıdır.  Kənarda mövzu ilə  bağlı  hər  hansı 
detalı çəkən kamera tədricən jurnalisti də tamaşaçıya göstərəcək; 
-
 
B
əzən stəndap zamanı jurnalist öncə danışır, daha sonra addım atır. Lakin 
bu,  profesionallıq  baxımından  düzgün  deyil.  O,  bir  -  iki  addım  atıb 
danışmağa başlamalıdır;   

---

-
 
Uşaqları çəkən, yaxud müsahibə alan zaman kamera uşağın boy səviyyəsinə 
q
ədər  aşağı  düşməlidir.  Uşağın və    oturmuş  adamın yuxarı, kameraya 
baxaraq dan
ışması yolverilməzdir;   
-
 
Layf süjetl
ərdə, çəkiliş şəraiti olmayan yerlərdə, yaxud konkret vaxt ərzində 
ç
əkməyə  icazə  verilən  ərazilərdə  kameranı  söndürmək olmaz.  Yalnız bu 
halda daha çox kadr götürm
ək və  effektli interküylər əldə etmək olar; 
-
 
Teleoperator, 
əsasən,  ümumi və  iri  planlar  tutmağa  çalışmalıdır. Çünki 
yaln
ız  bu  planlar  tamaşaçıya  hadisə  ilə  bağlı  ətraflı  məlumat verir. Orta 
planlar bir növ s
ığortalayıcı planlardır və daha çox keçid xarakteri daşıyır. 
Yadda saxlay
ın, daha çox ümumi və  iri planlara üstünlük verilməlidir. Bu 
zaman monotonlu planlardan qaç
ın və  müxtəlif rakurslardan çəkməklə 
maraql
ı planlar tutmağa çalışın;    
-
 
Ekstremal ç
əkilişlər zamanı  kameranın fəaliyyətini bildirən qırmızı  işıq 
söndürülm
əlidir. Bunu menyuya daxil olmaqla  etmək mümkündür; 
-
 
Teleoperator  v
ə  rejissor çəkilişə  yollanmazdan öncə  materialın ssenarisini 
t
ələb etməli və  jurnalistin görmək istədiyi kadrların efir variantını 
düşünməli, həmin kadrları tapmalıdır; 
-
 
Teleoperator hadis
ə yerinə yollanmazdan əvvəl mütləq çəkiliş yeri və hadisə 
bar
ədə məlumat almalı, çəkiliş şəraiti haqqında müxbirdən soruşmalıdır. Bu 
zaman müxbirin m
əlumat verməməyə ixtiyarı yoxdur; 
-
 
İstənilən kamera ilə uğrulu çəkilişə nail olmaq mümkündür. Sadəcə hər bir 
kameran
ın özünəməxsusluğunu  bilmək, üstün cəhətlərindən maksimum 
yararlanmaq laz
ımdır; 
-
 
Detal planlar ç
əkmək  teleoperator  üçün bir növ  isinmə  hərəkətlərinə 
b
ənzəyir. Odur ki, hadisə  yerində  ilk olaraq detal planlardan başlamaq  pis 
olmaz. Bu, yaln
ız məsləhətdir; 
-
 
Müsahibin arxas
ında bir neçə detal olduqda tamaşaçının diqqəti yayına bilər. 
Odur ki, arxa fonda maksimum d
ərəcədə az detal saxlamaq məsləhətdir; 
-
 
Müsahib
ə  prosesinin sonunda kameranı  söndürməyin. Çünki maraqlı 
söhb
ətləri  və planları proses bitəndə də çəkə bilərsiniz;  

---

-
 
Pill
əkənlərdə  hərəkət edən insanları  çəkərkən  aşağı  rakursdan istifadə 
etm
əniz daha məsləhətlidir. Bu zaman fon daha  geniş  açılacaq.  Tamaşaçı 
h
əm insanların üzünü, həm də ayaqlarını görmək imkanı əldə edəcək; 
-
 
Teleoperator 
ştativin  düz  olması  ilə  yanaşı, kadrın da düz olmasına 
çal
ışmalıdır. Bəzən kadrın düz olması  üçün  ştativi  bir  qədər  əymək  tələb 
olunur;  
-
 
İşıqqaytarıcıdan (отражатель) istifadə  etməklə  siz obyektin üzünü 
işıqlandıra və günəş işığından maksimum yararlana bilərsiniz. İşıqqaytarıcı 
birbaşa  kontrovoyla
 
(
əks  işıqla)  üzbəüz  olmalı  və  onun  işığını  düzgün 
istiqam
ətləndirməlidir.  İşıqqaytarıcı  aşağıdan deyil, hündürdən tutulsa 
(gün
əş effekti) daha yaxşı olar;  
İşıqqaytarıcı
 
-
 
İşıq qurmazdan  əvvəl teleoperator  jurnalistdən  müsahibənin  mövzusunu 
soruşmalıdır. Belə ki, müsahibə zamanı qurulan işıqlar da mövzuya uyğun 
olmalıdır; 
-
 
İstər stəndap zamanı, istərsə  də  müsahibə  alarkən mütləq  işıqqaytarıcıdan 
istifad
ə olunmalıdır. Lakin qeyd olunan proseslərin heç birində işıqqaytarıcı 
kadra düşməməlidir. Bunun üçün teleoperator əvvəlcə işıqqaytarıcı vasitəsilə 
qarşıdakı  obyektin üzünü aydın işıqlandırmalı  və həmin obyekti iri planda 
ç
əkməli, daha sonra isə  işıqqaytarıcını  yığışdırıb,  obyekti  ümumi planda 
ç
əkməlidir. Ümumi planda  obyektin  üzü  aydın  düşmədiyindən 
işıqqaytarıcıdan istifadə etməmək də olar;  
-
 
St
əndap zamanı  iki kamera effekti yaratmaq üçün teleoperator  tələb 
etm
əlidir ki, jurnalist stəndapın sözlərinə  xüsusi fikir versin. Belə  ki, 
jurnalist  ümumi planda dön
ərək dediyi sözü iri planda bir daha təkrar 
etm
əlidir. Yaxud üzünü birinci kameraya tutan zaman dediyi sözləri, ikinci 
kameraya t
ərəf dönəndə də təkrar etməli, daha sonra digər sözlərə keçərək, 

---