Küresel Tehdit, Zoonozlar

“Küresel Tehdit, Zoonozlar”

31

tan, Mısır, Portekiz, Macaristan, Fransa ve Benin’den serolojik bulgular bildirilmişse de 

olgu rapor edilmemiştir. KKKAV, Balkan yarımadasında Romanya ve Yunanistan dışında 

endemiktir. Türkiye’de ilk kez 2002 yılında Tokat ve civarında benzer semptomları ve 

laboratuvar bulguları olan vakaların varlığıyla dikkat çekmiştir. Yapılan araştırmalar so-

nucunda 2003 yılında hastalığın KKKA olduğu belirlenmiş ve çalışmalar başlanmıştır. İlk 

kez hastalık sürveyansına 2004 yılında oluşturulan bir formla başlanmıştır. Türkiye’de 

bugüne kadar toplam 10220 vaka 485 ölüm görülmüştür (28/10/2016 tarihi itibariyle). 

Türkiye’de fatalite hızı %4-5 civarındadır. Vakalar özellikle hastalık vektörüyle ilişkili ola-

rak Kelkit Vadisi olarak adlandırılan coğrafik alanda yoğunlaşmaktadır.

Yürütülen çalışmalar:

Bu yıl diğer yıllarda olduğu gibi risk analizi yapılarak eğitim yapılacak yerlerin planlama-

sına gidilmiştir. 2013, 2014 veya 2015 yıllarında vaka görülen yerleşim birimleri ile 2016 

yılında yeni vaka görülen yerleşim birimlerinde halk eğitimleri yapılmıştır. Eğitimlerde 

okul, cami, köy odası ve kahvehane gibi mekanlar kullanılmıştır. 

Toplumun bilgilendirilmesi ve bilinçlendirilmesi çalışmalarında kullanılmak üzere, has-

talıkla ilgili afiş ve broşür hazırlanmış ve bu materyaller eğitim çalışmalarında kullanıl-

mıştır.

Sağlık personeli hatırlatma eğitimlerinde kullanılmak üzere eğitim slaytları hazırlanmış 

ve kullanılmıştır. Halkın bilinçlenmesi için animasyon filmleri, belgesel, takvim ve boya-

ma kitapları hazırlanmıştır. 

Hayvan ilaçlama çalışmaları kapsamında, çiftlik hayvanlarında kene mücadelesi çalış-

malarında  ektoparaziter  ilaç  kullanılmıştır.  Gıda,  Tarım  ve  Hayvancılık  Bakanlığıyla  iş 

birliği içerisinde çalışmalar yürütülmektedir. 2015 yılında yüksek riskli 19 ilde, 2016 yı-

lında 22 ilde Flumethrin etken maddeli ektoparaziter ilaç kullanılmıştır. 2017 yılı için 

hastalık insidansı Türkiye ortalamasının üstünde ola 24 ilde çalışmaların yürütülmesi 

planlanmaktadır.

---

VI. ZOONOTİK HASTALIKLAR SEMPOZYUMU

32

OTURUM-6: ZOOnOTiK HASTALıKLARDA TEK SAğLıK  

YAKLAşıMı VE ÖnEMi

Oturum Başkanları: Prof. Dr. İrfan Şencan, Mustafa Bebek

ZOOnOTiK HASTALıKLARDA TEK SAğLıK YAKLAşıMı VE ÖnEMi:  

KUDUZ ÖRnEği

Prof. Dr. İrfan ŞENCAN, Dr. Ebru AYDIN 

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Ankara

Tek Sağlık Yaklaşımı yerel, ulusal ve evrensel anlamda insanların, hayvanların ve çevre-

nin tam sağlığa ulaştırılması için farklı disiplinlerin birlikte çalışması ve işbirliğini ifade 

etmektedir. Zoonotik ve vektörel hastalıklar, insan-çevre-hayvan bileşenleri ile ilintili ol-

duğundan ancak tek sağlık yaklaşımı ile kontrolü mümkün olabilecek hastalıklardır.  Bu 

nedenle Bakanlığımız koordinasyonunda Çok Paydaşlı Sağlık Sorumluluğunu Geliştirme 

Programı (2013-2023) geliştirilmiş ve Programın uygulamaya geçirilmesi amacıyla ha-

zırlanan 2014/21 sayılı Başbakanlık Genelgesi olarak 23.12.2014 tarihli ve 29214 sayılı 

Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 

Kuduz klinik belirtileri geliştikten sonra dramatik bir şekilde ölümle sonuçlanan viral zo-

onotik bir hastalık olup bu program kapsamında önceliklendirilen konu başlıklarından 

biri olmuştur.  

Kuduzun kaynağı olarak birçok vahşi hayvan ve evcil hayvan sayılabilmektedir. Ancak 

köpekler, halen dünyanın pek çok bölgesinde özellikle de gelişmekte olan ülkelerde ku-

duzun bulaşmasındaki en önemli aracılardır. Ülkemizde de kuduz halen halk sağlığını 

tehdit eden bir hastalık olup kuduz hayvanların önemli bir kısmını köpekler oluşturmak-

tadır. Bununla birlikte kuduz riskli temaslılarla ilgili yürüttüğümüz sürveyans çalışma-

larına göre, tilki başta olmak üzere yaban hayvanları ve çiftlik hayvanlarına bağlı riskli 

temaslarda da artış görülmektedir.

ülkemizde aşı ve immünglobulin uygulanmak üzere takibe alınan kuduz riskli temaslı 

sayısında son yıllarda artış görülmekte ve maalesef kuduzdan hayatını kaybeden va-

kalar olmaktadır. 

Dünyada kuduzun kontrolünde başarılı olan ülke örnekleri göstermektedir ki; kuduzun 

kontrolü ancak bulaşmada etkin olan hayvanların kayıt altına alınması ve izlenmesi, 

sahipsiz hayvanların toplanarak bakımevi ünitelerinin kullanımı ile sağlık bakımlarının 

---

“Küresel Tehdit, Zoonozlar”

33

yapılması, popülasyon kontrolüne yönelik kısırlaştırılması, aşılanması ve kimliklendi-

rilerek bırakılması,  yabani ve evcil hayvanlarda yoğun aşılama çalışmaları yapılması, 

kamuoyunun ve sağlık personelinin bilgi düzeyinin yükseltilmesi gibi temel stratejilere 

dayanmaktadır. Bununla birlikte yabani hayvanlar, sahipsiz hayvanlar ve sahipli hay-

vanların tüm popülasyonlarda nüfuslarının  %70’i veya daha fazlasının eş zamanlı ola-

rak bağışıklığı sağlandığında ancak enfeksiyon zinciri kırılıp eliminasyon aşamasına ge-

çilebileceğinden kapsamlı, kararlı, sürdürülebilir multidisipliner çalışmalar ülkemizde 

kuduzun kontrolü açısından büyük önem arz etmektedir.

---

VI. ZOONOTİK HASTALIKLAR SEMPOZYUMU

34

OTURUM-7: ZOOnOTiK HASTALıKLARın ÖnLEnMESi  

VE MücADELE STRATEjiLERi

Oturum Başkanları: Prof. Dr. Nazif Elaldı, Dr. Sinan Aktaş

GIDA VE KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ  

 

HAYVAN SAĞLIĞI VE KARANTİNA DAİRE BAŞKANLIĞI 

 

Hayvan Hareketlerinin Kontrolü 

VI. TÜRKİYE ZOONOTİK HASTALIKLAR 

SEMPOZYUMU 

«Küresel Tehdit, Zoonozlar» 

4-5 Kasım 2016 

 

İlhan TAŞCI 

Veteriner Hekim 

Çalışma Grup Sorumlusu 

Hayvan Hareketleri, 

Kimliklendirme ve Kayıt 

---