Kulolchilik buyumlari ishlab chiqarish

Oddiy sopol. Loyi 85% oddiy gil va 15% kvars qumi aralashmasidan qorilib, shakllangandan keyin bir marta 900°C da pishirliadi. Undan tovoq, kosa, ko‘za, gul tuvagi, yodgorliklar va boshqa buyumlar tayyorlanadi.

Buyumlar birinchi qizdirishdan keyin sirlanadi. Farforning siri 31% kvars qumi, 34% pegmatit, 14% dolomit CaCO₃•MgCO₃, 6% farfor sinig‘i va 5% kaolin aralashmasidan tayyorlanadi. Fayans va mayolika siri 26% kvars qumi, 19% dala shpati, 12% dan stronsiy karbonati va buyum siniqlari, 11% bura Na₂В₄О₇•10H₂O, 9% soda Na₂CO₃ 8% kaolin va 3% bo‘r CaCO₃ aralashmasidan tayyorlanadi. Mayolika buyumlari odatda rangli sir bilan qoplanadi. Sir tarkibiga qo‘rg‘oshin antimonati 3RbO•Sb₂O₅ qo‘shib sariq, xrom oksidida yashil, kobalt oksidida ko‘k, temir oksidida jigarrang va hammasining ralashmalari qo‘shilsa, boshqa ranglar hosil bo‘ladi. Oziq-ovqat idishlari siriga qo‘rg‘oshin oksidi qo‘shilmaydi.
Farfor siri tarkibida 2-3 valentli metall oksidlari ko‘pligi uchun u sakkiz marta 100- 180°C gacha qizdirilib, 16°C dagi suvga botirilsa ham yorilmaydi. Fayans siri yetti marta 100- 170°C va 16°C oralig‘idagi harorat o‘zgarishlariga chidam beradi. Mayolika siri faqat to‘rt marta 100- 160°C oraliqdagi issiqlik o‘zgarishiga chidaydi. yodgorliklarining siri 30% kvars qumi, 36% dala shpati, 17% chinni siniqlari, 12% dolomit va 5% kaolin aralashmalaridan tayyorlanadi. Sirga rang berish uchun rangli shishalar yoki lantanoidlar (seziy, prazeodim, neodim, prometiy, samariy, yevropiy, gadoliniy, terbiy, disproziy, golmiy, erbiy, tuliy, itterbiy va lyutetsiy) oksidlari qo‘shiladi. Boshqa sopol buyumlarining siri 60% gil, 10% kaolin, 20% kvars qumi va 10% metall oksidlaridan iborat rangli angobdan olinadi. Metall oksidlaridah kobalt ko‘k, xrom va mis yashil, temir jigarrang hamda marganes sariq rang beradi. Farfor buyumlari sirlangandan keyin ikkinchi qizdirishda pechlarga qolipsiz joylashtiriladi. Shuning uchun tayyor buyumlar tagining qirralik qismi sirlanmagan bo‘ladi.

Aim.uz