Kompyuter ja'ne onın programma ta'miynati strukturası Kirisiw

Programmalıq támiynattıń klassifikaciyası
Programmalıq támiynat ne
Kompyuter jargonida " programmalıq támiynat" sózi kóbinese anglichan tilindegi programmalıq támiynattan kelip shıqqan bolıp, bul mániste birinshi ret 1958 jılda Prinston universiteti matematigi Jan v. Tukey tárepinen " Amerika Matematikalıq aylıq" maqalasında isletilingen.
Programmalıq támiynat sonıń menen birge, programmalıq támiynattı proektlestiriw hám islep shıǵıw boyınsha pútkil iskerlik salasın óz ishine aladı :
programmanı proektlestiriw texnologiyası (mısalı, joqarıdan tómenge proektlestiriw, konstruktiv hám ob'ektke jóneltirilgen dizayn hám basqalar );
programmanı tekseriw usılları ;
programmalardıń tuwrılıǵın tastıyıqlaw usılları ;
programmanı orınlaw sapasın analiz qılıw ;
hújjetlestiriw programmaları ;
programmalıq támiynattı proektlestiriw procesin ańsatlashtiradigan programmalıq qurallardı islep shıǵıw hám olardan paydalanıw hám basqalar. Programmalıq támiynat kompyuter sistemasınıń ajıralmaytuǵın bólegi bolıp tabıladı. Bul texnikalıq qurallardıń logikalıq dawamı bolıp tabıladı. Arnawlı bir kompyuterdi qóllaw sheńberi onıń ushın jaratılǵan programmalıq támiynat menen belgilenedi. Kompyuterdiń ózi hesh qanday programma haqqında maǵlıwmatqa iye emes. Bul bilimlerdiń barlıǵı kompyuterlerde atqarılatuǵın programmalarda jıynanǵan. Házirgi waqıtta programmalıq támiynat hár qıylı maqsetlerde hár qıylı maǵlıwmatlardı qayta islewge mólsherlengen júz mińlaǵan programmalardı óz ishine aladı.
1. 2 Programmalıq támiynat túrleri

Kompyuterde isleytuǵın barlıq programmalardı úsh túrge bolıw múmkin:

paydalanıwshılar tárepinen talap etiletuǵın islerdiń orınlanıwın tikkeley qollap -quwatlaytuǵın ámeliy programmalar ;
Sistema programmaları kompyuter sistemasınıń islewin basqarıw hám hár qıylı járdemshi funkciyalardı orınlaw ushın mólsherlengen, mısalı :
kompyuter resurslarini basqarıw ;
paydalanılǵan maǵlıwmatlardıń nusqaların jaratıw ;
kompyuter qurılmalarınıń funksionallıǵın tekseriw;
kompyuter haqqında málimleme maǵlıwmatların beriw hám basqalar ;
jańa kompyuter programmaların jaratıw procesin ańsatlashtiradigan instrumental programmalıq támiynat sistemaları.
Programmalıq támiynat klassifikatsiyasini dúziwde sonı esapqa alıw kerek, esaplaw texnikasınıń jedel rawajlanıwı hám EHM qóllaw sheńberiniń keńeyiwi programmalıq támiynat evolyutsiyası procesin keskin tezlestirdi. Eger ilgeri programmalıq támiynattıń tiykarǵı taypaların - operatsion sistemalar, translyatorlar, ámeliy programmalar paketlerin sanap ótiw ańsat bolsa, endi jaǵday tupten ózgerdi. Programmalıq támiynattı islep shıǵıw da tereń (operatsion sistemalar, programmalastırıw tilleri hám basqalardı jaratıwda jańa jantasıwlar payda boldı ) hám keń (qosımsha programmaları qollanılıwın toqtatdi hám ǵárezsiz mániske iye boldı ) boldı. Kerekliler arasındaǵı munasábet Programmalıq ónimler hám bazarda ámeldegi bolǵanlar júdá tez ózgerip barıp atır. Hátte klassik programmalıq ónimler, mısalı, operatsion sistemalar da mudami rawajlanıp baradı hám sanalı funkciyalarǵa iye bolıp, olardıń kópshiligi ilgeri tek insannıń intellektuallıq múmkinshilikleri menen baylanıslı edi.
1. 3 Ámeliy programmalıq támiynat
Qanday programmalar ámeliy programmalar dep ataladı?
Ámeliy programma - bul berilgen mashqalalı tarawdaǵı mashqalanı sheshiwge járdem beretuǵın hár qanday arnawlı programma.
Ámeliy programmalar da ulıwma ózgeshelikke ıyelewi múmkin, mısalı, olar hújjetlerdi kompilyatsiya qılıw hám baspadan shıǵarıwdı támiyinleydi hám taǵı basqa.
Kerisinshe, operatsion sistema yamasa programmalıq támiynat aqırǵı paydalanıwshı mútajliklerine tikkeley úles qospaydı.
Ámeliy programmalardan avtonom tárzde, yaǵnıy berilgen wazıypanı basqa programmalar járdemisiz sheshiw ushın yamasa programmalıq sistemalar yamasa paketlerdiń bir bólegi retinde paydalanıw múmkin.
Hújjet redaktorları ámeliy programmalardıń eń keń tarqalǵan túri esaplanadı. Olar hújjetlerdi jazıw mashinkasidan paydalanıwǵa qaraǵanda talay tez hám qolaylaw tayarlaw imkaniyatın beredi. Tekst redaktorları túrli funkciyalardı usınıwı múmkin, atap aytqanda :
tekst qatarların redaktorlaw ;
túrli belgiler shriftlerinen paydalanıw qábileti;
teksttiń bir bólegin bir orından ekinshi jayǵa yamasa bir hújjetten basqasına nusqalaw hám ótkeriw; Tekst bólimlerin kontekstli qıdırıw hám almastırıw ;
qálegen qatar aralıǵın ornatıw ;
avtomatikalıq sózlerdi oraw ;
betlerdi avtomatikalıq nomerlew;
túsindirmelerdi qayta islew hám nomerlew;
paragraf shetlerin tegislang;
kesteler hám diagrammalar jaratıw ;
sózlerdiń orfografiyasın tekseriw hám sinonimlerdi tańlaw ;
mazmun hám tema indekslerin dúziw;
tayarlanǵan tekstti printerde kerekli nusqada baspadan shıǵarıw hám t.b.
Tekst redaktorlarınıń múmkinshilikleri túrme-túr bolıp tabıladı - ápiwayı dúzılıw daǵı kishi hújjetlerdi tayarlaw ushın mólsherlengen programmalardan tartıp, kitap hám jurnallardı (baspa sistemaları ) teriw, proektlestiriw hám baspadan shıǵarıwǵa tolıq tayarlaw programmalarına shekem. Hújjetlerdiń wákillik redaktorlarına Microsoft Word, Wordpad, Microsoft Publisher, Corel ventua hám Adobe age Maker kiredi. Keste protsessorlari. Elektron keste protsessori menen islewde ekranda tórtmuyushler keste kórsetiledi, onıń kateklerinde nomerler, túsindiriw tekstleri hám atalǵan maǵlıwmatlardan paydalanǵan halda ketekshe degi bahanı esaplaw ushın formulalar bolıwı múmkin. Barlıq keń tarqalǵan elektron keste protsessorlari berilgen formulalar járdeminde keste elementleriniń bahaların esaplaw, kesteler degi maǵlıwmatlar tiykarında hár qıylı grafiklardı jaratıw hám taǵı basq. Elektron keste protsessorlari buxgalteriya hám statistikalıq esap -kitaplardı ámelge asırıw ushın qolay qural bolıp tabıladı. Hár bir pakette júzlegen ornatılǵan matematikalıq funkciyalar hám statistikalıq maǵlıwmatlardı qayta islew algoritmları bar. Bunnan tısqarı, kestelerdi bir-biri menen bólew, elektron maǵlıwmatlar bazaların jaratıw hám redaktorlaw ushın kúshli qurallar bar. Arnawlı qurallar sizge o'nlab túrdegi kesteler, grafiklar, diagrammalar járdeminde jeke esabatlardı avtomatikalıq túrde qabıllaw hám baspadan shıǵarıw imkaniyatın beredi, sonıń menen birge olardı túsindiriwler hám grafik súwretler menen támiyinleydi. Elektron keste protsessorlari paydalanıwshına málim menyu buyrıqları hám basqa málimleme maǵlıwmatları haqqında maǵlıwmat beretuǵın ornatılǵan járdem sistemasına iye. Kóp ólshewli kesteler maǵlıwmatlar bazasında qálegen kriterya boyınsha demde tańlaw imkaniyatın beredi. Elektron keste protsessorlari shańaraǵı wákilleri: Microsoft Excel, Quatro Pro, Lotus 1-2-3. Grafik redaktorlar sızılmalardı jaratıw hám redaktorlaw imkaniyatın beredi. Eń ápiwayı redaktorlar sızıqlar, iymek sızıqlar, ekrandıń reńli maydanların sızıw, túrli shriftlerde jazıwlar jaratıw hám taǵı basqalardı támiyinleydi. Kópshilik redaktorlar skanerler járdeminde alınǵan suwretlerdi qayta islewge múmkinshilik beredi. Grafik redaktorlar wákilleri - Adobe Photoshop, Corel Draw programmaları. Huqıqıy maǵlıwmatlar bazaları normativ hújjetler tekstlerin óz ishine aladı hám járdem, kontekstli qıdırıw, baspadan shıǵarıw hám taǵı basqalardı támiyinleydi. Huqıqıy maǵlıwmatlar bazaları wákilleri - Kepillik hám Konsultant+ paketleri. Kompyuter járdeminde proektlestiriw (SAPR) yamasa CAD (Kompyuter járdeminde proektlestiriw) - bul sızılmalar, dizayn va/yoki texnologiyalıq hújjetler va/yoki 3 D modellerdi jaratıw ushın mólsherlengen programmalıq támiynat kompleksi. Dúnyadaǵı kishi hám orta taypalı sistemalar arasında AutoDesk-den AutoCad sisteması eń ataqlı esaplanadı. Soǵan uqsas funkciyalarǵa iye jergilikli paket - bul Compass. Eń ápiwayı kóp ólshewli ob'ektlerdi - noqatlar kompleksin oyda sawlelendiriwdiń ájayıp usılları bar. Olardan biri " Chernovning júzleri" dep ataladı (Chernov - zamanagóy amerikalıq matematikalıq ). {bu erda súwretler bolıwı kerek}. Bul usıl 10 -20 ólshewli jıynaqlardı kórsetiwi múmkin. Usıldıń mánisi sonnan ibarat : hár bir ólshew sxematik suwretlengen insan júziniń parametrlerinen biri menen baylanıslı, mısalı, birinshi ólshew júz biyikliginiń keńligine qatnasın beredi, ekinshisi - yuzning ólshemi. murın, úshinshisi - kózler arasındaǵı aralıq hám basqalar. Sonday etip, túp jıynaqtaǵı hár bir noqat júzmenen baylanısadı. Bul júzlerdi esapqa alıp, siz bir-birine uqsawlardı tańlawıńız yamasa ulıwma uqsas bolmaǵanlardı tańlawıńız hám usınıń menen túp jıynaqtıń qanday da klassifikaciyaın etiwińiz múmkin. Maǵlıwmatlar bazasın basqarıw sistemaları (DBMS) úlken informaciya dızbeklerin - maǵlıwmatlar bazaların basqarıw imkaniyatın beredi. Bul túrdegi programmalıq támiynat sistemaları kompyuterde maǵlıwmatlar dızbeklerin qayta islew, kirgiziw, qıdırıw, jazıwlardı saralaw, esabatlardı dúziw hám taǵı basqalardı támiyinlew imkaniyatın beredi. Bul klass programmaları wákilleri Microsoft Access, Clipper, Paradox, FoxPro esaplanadı. Integraciyalasqan sistemalar maǵlıwmatlar bazasın basqarıw sisteması, elektron keste protsessorlari, tekst redaktorı, biznes grafik sistemasınıń múmkinshiliklerin hám geyde basqa múmkinshiliklerdi birlestiradi. Qaǵıyda jol menende, integraciyalasqan sistemanıń barlıq komponentleri uqsas interfeyske iye, bul olar menen islewdi úyreniwdi ańsatlashtiradi. Integraciyalasqan sistemalardıń wákilleri Microsoft Office paketi jáne onıń biypul analogi Open Office esaplanadı.
4 Sistema programmaları
Sistemalı programmalardıń roli hám maqseti. Sistema programmaları ámeliy programmalar menen birgelikte isleydi hám kompyuter resurslarini - oraylıq protsessor, yad, kirgiziw-shıǵarıwdı basqarıw ushın xızmet etedi. Bular barlıq kompyuter paydalanıwshıları ushın mólsherlengen ulıwma paydalanıw programmaları. Sistema programmalıq támiynatı kompyuterdiń ámeliy programmalardı nátiyjeli islewin támiyinlew ushın mólsherlengen.
Sistema programmalıq támiynatı tómendegilerge qaratılǵan :
basqa programmalardıń islewi ushın operatsion ortalıq jaratıw ;
kompyuterdiń ózi hám kompyuter tarmaǵınıń isenimli hám nátiyjeli islewin támiyinlew;
kompyuter texnikası hám kompyuter tarmaqlarına diagnostika hám profilaktika jumısların aparıw ;
járdemshi texnologiyalıq processlerdi orınlaw (nusqa alıw, arxivlaw, programma faylları hám maǵlıwmatlar bazaların qayta tiklew hám basqalar ).
Programmalıq ónimlerdiń bul klası kompyuter túri menen bekkem baylanıslı bolıp, onıń strukturalıq bólegi esaplanadı. Programmalıq ónimler tiykarlanıp maman paydalanıwshılarǵa - kompyuter salasındaǵı qánigelerge qaratılǵan : sistema programmistsi, tarmaq admınıstratori, ámeliy programmist, operator. Usınıń menen birge, programmalıq ónimlerdiń bul klası menen islewdiń tiykarǵı texnologiyasın biliw tekǵana óz programmaları menen ǵárezsiz túrde isleytuǵın, bálki kompyuter, programmalar hám maǵlıwmatlarǵa texnikalıq xızmet kórsetetuǵın jeke kompyuterdiń aqırǵı paydalanıwshıları tárepinen de talap etiledi.
Bul taypa daǵı programmalıq ónimler pán salasınıń ayriqsha qásiyetlerinen qaramastan, ulıwma qollanılıwı xarakterine iye. Olarǵa isenimlilik hám islep shıǵarıw, qolaylıq hám paydalanıw natiyjeliligine joqarı talaplar qóyıladı.
Sistemalı programmalıq támiynat dúzilisi.
Sistemalı programmalıq támiynattı tómendegilerge bolıw múmkin:
Tiykarǵı programmalıq támiynat (tiykarǵı programmalıq támiynat ) - bul kompyuterdiń islewin támiyinleytuǵın programmalıq támiynattıń minimal kompleksi (ádetde kompyuter menen birge beriledi). Tiykarǵı programmalıq támiynat tómendegilerdi óz ishine aladı : operatsion sistema ; operatsion qabıqlar (tekst hám grafik ); tarmaq operatsion sisteması.
Xızmet programmalıq támiynatı - tiykarǵı programmalıq támiynat múmkinshiliklerin keńeytiriwshi hám qolaylaw paydalanıwshı ortalıǵın quraytuǵın programmalar hám programmalıq támiynat paketleri - járdemshi programmalar (qosımsha túrde satıp alınıwı múmkin).прикладной системный программны
2. Operatsion sistema
1 Operatsion sistema ne

óz-ara baylanısqan sistema programmaları kompleksi bolıp, olardıń maqseti paydalanıwshınıń kompyuter menen óz-ara baylanısın hám basqa barlıq programmalardıń orınlanıwın shólkemlestiriw bolıp tabıladı.

Operatsion sistema, bir tárepden, kompyuter texnikası hám basqa tárepden, atqarılıp atırǵan programmalar, sonıń menen birge, paydalanıwshı ortasında baylaw wazıypasın atqaradı.
Operatsion sistema ádetde kompyuterdiń sırtqı yadında - diskta saqlanadı. Kompyuterdi yoqsangiz, ol disk yadınan oqıladı hám RAMga jaylastırıladı. Bul process operatsion sistemanı júklew dep ataladı.
Operatsion sistemanıń funkciyalarına tómendegiler kiredi:
paydalanıwshı menen dialog ótkeriw;
kirgiziw/chiqarish hám maǵlıwmatlardı basqarıw ;
programmanı qayta islew procesin joybarlaw hám shólkemlestiriw;
resursların bólistiriw (RAM hám kesh, protsessor, sırtqı qurılmalar );
programmalardı orınlaw ushın jumısqa túsiriw;
barlıq túrdegi járdemshi remontlaw jumısları ;
hár qıylı ishki qurılmalar ortasında maǵlıwmat uzatıw ;
periferik qurılmalar (displey, klaviatura, disk drayverlari, printer hám basqalar ) islewin programmalıq támiynat menen támiyinlew.
Paydalanıwshı buyrıqların analiz qılıw hám orınlaw, atap aytqanda, tayın programmalardı fayllardan operativ yadqa júklew hám olardı jumısqa túsiriw operatsion sistema buyrıq protsessori tárepinen ámelge asıriladı.
Operatsion sistemanı kompyuterdiń basqarıw apparatınıń programmalıq keńeytpesi dep ataw múmkin. Operatsion sistema apparat menen óz-ara baylanıstıń quramalı kereksiz tolıq maǵlıwmatların paydalanıwshınan jasıradı hám olar arasında qatlam payda etedi. Bunıń nátiyjesinde adamlar kompyuter texnikası menen óz-ara baylanıstı shólkemlestiriw boyınsha júdá kóp miynet talap etetuǵın jumıslardan azat etiledi. Bunnan tısqarı, áyne OT kompyuterdi individual túrde sazlaw múmkinshiligin beredi: OT ózi ornatılǵan kompyuter qaysı komponentlerden jıynalǵanlıǵın anıqlaydı hám bul komponentler menen islew ushın ózin ózi sazlaydı. Jaqında konfiguratsiya jumısları paydalanıwshı tárepinen qolda orınlanıwı kerek edi, biraq búgingi kúnde kompyuter komponentlerin óndiriwshiler plagin hám oynaw protokolın (plug-and-play) islep shıqtılar. Bul protokol operatsion sistemaǵa jańa komponentti jalǵaw waqtında operatsion sistemanı ol menen islew ushın sazlaw ushın etarli bolǵan jańa qurılma haqqında maǵlıwmat alıw imkaniyatın beredi. Bir waqtıniń ózinde qayta islengen wazıypalar sanına hám OT xizmet kórsetiwi múmkin bolǵan paydalanıwshılar sanına qaray, operatsion sistemalardıń tórtew tiykarǵı klası ámeldegi:
bir klaviaturanı qollap -quwatlaytuǵın hám tek bir (házirde) wazıypa menen isley alatuǵın birden-bir paydalanıwshı, bir wazıypa ;
tiykarǵı wazıypaǵa qosımsha túrde, ádetde maǵlıwmattı baspadan shıǵarıwǵa qaratılǵan bir qosımsha wazıypanı jumısqa túsiriwge múmkinshilik jaratıwshı bir paydalanıwshı, fonda baspadan shıǵarıw menen bir wazıypa. Bul úlken kólem degi maǵlıwmatlardı baspadan shıǵarıwda jumıstı tezlestiredi;
bir paydalanıwshına bir neshe wazıypalardı parallel túrde qayta islewdi támiyinleytuǵın bir paydalanıwshı kóp wazıypalı. Mısalı, bir kompyuterge bir neshe printerlerdi jalǵawıńız múmkin, olardıń hár biri óziniń " o'z" wazıypası ushın isleydi;
kóp paydalanıwshılı multitasking, bir neshe paydalanıwshılarǵa bir kompyuterde bir neshe wazıypalardı orınlaw imkaniyatın beredi. Bul operatsion sistemalar júdá quramalı hám úlken mashina resurslarini talap etedi.
Hár qıylı kompyuter modelleri hár qıylı arxitektura hám múmkinshiliklerge iye operatsion sistemalardan paydalanadı. Olardıń islewi ushın hár qıylı resurslar talap etiledi. Olar programmalastırıw hám tayın programmalar menen islew ushın túrli dárejedegi xızmetlerdi usınıs etediler.
2 Qabıq programmalar ne
Shıǵanaqlar DOS sıyaqlı quramalı programmalıq támiynat sistemaları menen islewdi ańsatlastırıw ushın mólsherlengen programmalar bolıp tabıladı. Olar buyrıqqa tiykarlanǵan qolaysız paydalanıwshı interfeysin paydalanıwshı ushın qolay grafik yamasa menyu usılındaǵı interfeyske aylantıradı. Shells paydalanıwshına fayllarǵa hám keń qamtılǵan xızmetlerge qolay kirisiwdi támiyinleydi.
IBM-sáykes keletuǵın jeke kompyuter paydalanıwshıları arasında eń ataqlı qabıq Norton Commander programmalıq paketi bolıp tabıladı. Ol tómendegilerdi támiyinleydi:
fayllardı jaratıw, nusqalaw, jóneltiriw, atınıń ózgertiw, óshiriw, qıdırıw, sonıń menen birge olardıń atributların ózgertiw;
kataloglar terekin hám olarǵa kiritilgen fayllar xarakteristikaların insan aqılına qolay formada kórsetiw;
arxivlardı jaratıw, jańalaw hám ashıw (qısılǵan fayllar gruppaları );
tekstli fayllardı kóriw;
tekstli fayllardı redaktorlaw ;
onıń ortalıǵından derlik barlıq DOS buyrıqların orınlaw ;
programmalardı jumısqa túsiriw;
kompyuter resursları haqqında sıpatlama beriw;
kataloglardı jaratıw hám óshiriw;
kompyuterden kompyuterge baylanıstı qollap-quwatlaw ;
modem arqalı elektron pochtanı qollap-quwatlaw.
Tarmaq operatsion sistemaları ne?
Tarmaq operatsion sistemaları - bul tarmaqtaǵı maǵlıwmatlardı qayta islew, uzatıw hám saqlawdı támiyinleytuǵın programmalar kompleksi. Tarmaq OT paydalanıwshılarǵa túrli túrdegi tarmaq xızmetlerin (fayllardı basqarıw, elektron pochta, tarmaqtı basqarıw processleri hám basqalar ) usınıs etedi hám abonent sistemalarında islewdi qollap -quwatlaydı. Tarmaq operatsion sistemaları arxitekturadan paydalanadı Klient-server yamasa peer -to-peer arxitekturası. Olar bir qatar kriteryalar boyınsha bahalanadı : ónimlilik, paydalanıwshı menen ushırasıw múmkinshilikleriniń túrli-tumanlıǵı, basqarıw múmkinshilikleri.
3 Kommunal xızmetler ne

Sistema programmalarınıń zárúrli klassları da járdemshi programmalar - utilitalar (lot. utilitas - payda ). Olar operatsion sistemanıń tiyisli múmkinshiliklerin keńeytiredi hám toldıradı yamasa ǵárezsiz zárúrli wazıypalardı sheshedi.

Keling, birpara járdemshi programmalardıń túrlerin qısqasha tariyplaymiz:
Kompyuter qurılmalarınıń tuwrı islewin tekseriw hám jumıs waqtında buzılıwlardı anıqlaw ushın paydalaniletuǵın monıtorıń, sınaq hám diagnostika programmaları ; buzılıw sebebin hám jayın kórsetiń;
Operatsion sistemanıń kirisiw/chiqarish qurılmaları, operativ yad hám basqalardı basqarıw múmkinshiliklerin keńeytiriwshi aydawshı programmaları ; Drayvlardan paydalanıp, siz jańa qurılmalardı kompyuteringizga jalǵawıńız yamasa barların standart bolmaǵan tárzde isletiwińiz múmkin;
Informaciyanı qabarǵan jerlewdiń arnawlı algoritmlarınan paydalanıw arqalı disklardaǵı maǵlıwmatlardı qısıw imkaniyatın beretuǵın paketleytuǵın programmalar (arxivshılar ), yaǵnıy. fayllardıń kishilew nusqaların jaratıw, sonıń menen birge, bir neshe fayllardıń nusqaların bir arxiv faylına birlestiriw. Arxivlaytuǵın programmalardan paydalanıw fayllar arxivın jaratıwda júdá paydalı, sebebi kóbinese olardı arxivlaw programmaları menen aldınan siqib shıqqannan keyin saqlaw talay qolaylaw bolıp tabıladı. Bul programmalardıń wákilleri WinRar hám WinZip esaplanadı. Kompyuter virusları tárepinen infektsiyanı aldın alıw hám virus infektsiyasınıń aqıbetlerin saplastırıw ushın mólsherlengen antivirus programmaları. Kompyuter virusı arnawlı jazılǵan kishi programma bolıp, ol hár qanday zıyanlı háreketlerdi ámelge asırıw ushın ózin basqa programmalarǵa " túsiriw" múmkin - ol fayllardı buzadı, operativ yadtı jawıp qóyadı hám taǵı basqa. Antivirus programmaları shańaraǵınıń wákilleri Kaspersky Antivirus, DrWeb, Norton Antivirus esaplanadı.
AvIEWS (Antivirus maǵlıwmatları hám erte eskertiw sisteması ) shólkemi tárepinen ótkerilgen izertlewge kóre, Sophos belgisiz zıyanlı kodlardıń keminde 80 payızın anıqlaydı, bul basqa júdá ataqlı hám belgili programmalardan sezilerli dárejede aldında. Ekinshi orındı “Kasperskiy” antivirusı iyeledi, ol abaylardıń 65 payızın anıqlaydı. Qızig'i sonda, 60 procent menen úshinshi orındı keń jámiyetshilikke belgisiz " Ikarus" programması iyeledi. hám Panda sıyaqlı ataqlı programma tek 10% ni kórsetdi.
Maǵlıwmatlardıń rezerv nusqaların jaratıw programmaları waqtı -waqtı menen kompyuteringizning qattı diskında jaylasqan zárúrli maǵlıwmatlardı qosımsha ortalıqqa nusqalaw imkaniyatın beredi. Rezerv programmaları wákilleri - APBackUp, Acronis True Image.
Disk maydanın optimallastırıw hám sapanı baqlaw programmaları ;
Informaciyanı qayta tiklew, formatlaw, maǵlıwmatlardı qorǵaw programmaları ;
Baylanıs programmaları kompyuterler ortasında informaciya almasınıwın shólkemlestiriw ushın mólsherlengen. Bul programmalar izbe-iz portların kabel arqalı jalǵawda fayllardı bir kompyuterden ekinshisine qolay tárzde ótkeriw imkaniyatın beredi. Bunday programmalardıń taǵı bir túri telefon tarmaǵı arqalı kompyuterler ortasında baylanıs ornatıw múmkinshiligin beredi (eger modem ámeldegi bolsa ). Olar telefaks xabarların jiberiw hám qabıllaw imkaniyatın beredi. Baylanıs programmaları wákilleri - venta Fax, Cute FTP. Programmadan jáne de maslasıwshı paydalanıwdı támiyinleytuǵın yadtı basqarıw programmaları ;
Ekrandı baspadan shıǵarıw programmaları ekran mazmunın baspadan shıǵarıw ushın grafik programmalardan paydalanǵande júdá paydalı bolıwı múmkin, sebebi bunı mudamı grafik programmanıń ózi járdeminde ámelge asırıp bolmaydı. Ekrandı baspadan shıǵarıw programmaları wákilleri - SnagÍyt, HyperSnap-DX.
CD-ROM, CD-R hám basqalardı jazıw ushın programmalar.
Birpara járdemshi programmalar operatsion sistemanıń bir bólegi bolıp tabıladı, basqa bólegi bolsa odan ǵárezsiz túrde isleydi, yaǵnıy. oflayn.. 4 Ásbaplar sistemaları

Qanday programmalar instrumental dep ataladı.

Programmalıq qurallar - bul basqa ámeliy yamasa sistema programmaların islep shıǵıw, ózgertiw yamasa islep shıǵıwda paydalaniletuǵın programmalar.
Programmalıq támiynat quralları programmalıq támiynattı islep shıǵıwdıń barlıq basqıshlarında járdem beriwi múmkin. Maqsetleri boyınsha olar programmalastırıw sistemalarına uqsaydı.
Ásbap programmaları, mısalı, tómendegilerdi óz ishine aladı :
redaktorlar ;
programma dúziw quralları ;
disk raskadrovka programmaları, yaǵnıy.programmadaǵı qátelerdi tabıw hám ońlawǵa járdem beretuǵın programmalar ;
tez-tez isletiletuǵın sistema háreketlerin ámelge asıratuǵın járdemshi programmalar ;
grafik programmalar paketleri hám basqalar.
Programmalastırıw sisteması. Programmalastırıw sisteması - bul málim bir programmalastırıw tilinde jańa programmalardı islep shıǵıw sisteması.
Zamanagóy programmalastırıw sistemaları ádetde paydalanıwshılarǵa kúshli hám qolay programma islep shıǵıw quralların usınıs etedi. Bularǵa tómendegiler kiredi:
kompilyator yamasa awdarmashı ;
integraciyalasqan rawajlanıw ortalıǵı ;
programma tekstlerin jaratıw hám redaktorlaw quralları ;
standart programmalar hám funkciyalardıń keń kitapxanaları ;
disk raskadrovka programmaları, yaǵnıy.programmadaǵı qátelerdi tabıw hám ońlawǵa járdem beretuǵın programmalar ;
paydalanıwshılarǵa qolay baylanıs ortalıǵı ;
kóp aynalı jumıs rejimi;
kúshli grafik kitapxanalar ; kitapxanalar menen islew ushın járdemshi programmalar ;
ornatılǵan assembler;
ornatılǵan járdem stoli;
basqa ayriqsha ayrıqshalıqlar.
Translator (anglichan translator — translator) — awdarmashı programması. Ol joqarı dárejedegi tillerden birinde jazılǵan programmanı mashina kórsetpelerinen ibarat programmaǵa aylantıradı.
Dilmashlar kompilyator yamasa awdarmashı retinde ámelge asıriladı. Jumıstı orınlaw kózqarasınan kompilyator hám awdarmashı sezilerli dárejede parıq etedi.
Kompilyator (anglichan compiler - kompilyator, kollektor ) pútkil programmanı oqıydı, onı awdarma etedi hám tolıq dúzedi. Programmanıń mashina tilindegi versiyası, keyinirek ol atqarıladı.
Interpretator (anglichan interpreter - interpretator, interpretator) programmanı qatar qatarǵa awdarma etedi hám atqaradı.
Programma kompilyatsiya etilgennen keyin, endi na derek programma, na kompilyator kerek boladı. Usınıń menen birge, awdarmashı tárepinen qayta islengen programma hár sapar jumısqa túsirilgende mashina tiline qayta awdarma etiliwi kerek.
Kompilyatsiya etilgen programmalar tezirek isleydi, biraq túsindirme bernganlarni ońlaw hám ózgertiw ańsatlaw.
Ataqlı programmalastırıw sistemaları - Turbo Basic, Quick Basic, Turbo Pascal, Turbo C. Barland C++, Barland Delphi hám basqalar.
Hár bir ayriqsha til óziniń jaratılǵan maqsetine qaray kompilyatsiya yamasa aytıwǵa qaratılǵan. Mısalı, Paskal ádetde programma tezligi zárúrli bolǵan júdá quramalı máselelerdi sheshiw ushın isletiledi. Sol sebepli bul til ádetde kompilyator járdeminde ámelge asıriladı. Basqa tárepden, Basic jańa baslanıwshı programmistler ushın til retinde jaratılǵan bolıp, olar ushın programmanı qatar boyınsha orınlaw biykar etilmeytuǵın artıqmashılıqlarǵa iye.
Geyde birdey til ushın kompilyator da, awdarmashı da bar. Bunday halda, siz programmanı islep shıǵıw hám sınap kóriw ushın awdarmashınan paydalanıwıńız múmkin, keyininen onıń atqarılıw tezligin jaqsılaw ushın dúzetilgan programmanı kompilyatsiya etiwińiz múmkin.
5 Programmalıq támiynat tendentsiyaları

Programmalıq támiynat bazarınıń tez ósiwi hám tez pátda rawajlanıwı.

Sońǵı on jıllıqta jeke kompyuterler ushın programmalıq támiynat jaratıw iskerlikten kelip shıqtı Individual programmistlerdi zárúrli hám kúshli sanaatqa aylantıradı. Usınıń sebepinen, paydalanıwshılardıń keń sheńberi ushın mólsherlengen programmalıq támiynattı islep shıǵıw programmalıq támiynat óndiriwshi firmalar ortasındaǵı keskin báseki processinde júz boladı. Kommerciyalıq bolmaǵan programmalıq támiynattıń úlesi turaqlı túrde azayıp barıp atır hám ilimiy izertlew processinde yamasa jeke paydalanıw ushın jaratılǵan programmalar menen barǵan sayın kóbirek sheklengen.
Kommerciyalıq programmalıq támiynattı islep shıǵıwda islep shıǵıwshı firmalardıń tiykarǵı waziypası, tuwrısıda, olardıń bazarda tabıslı bolıwın támiyinlew bolıp tabıladı. Onıń ushın programmalar tómendegi pazıyletlerge ıyelewi kerek:
programmanıń funksionallıǵı, yaǵnıy. onıń paydalanıwshı mútajliklerin qandırıwdıń tolıqlıǵı ;
anıq, qolay, intuitiv hám paydalanıwshı interfeysine tanıs (yaǵnıy, programmanıń paydalanıwshı menen óz-ara munasábeti);
programmanı jańa baslanuvchilar ushın da ózlestiriw qolaylıǵı, onıń ushın maǵlıwmat beretuǵın máslahátlar, ornatılǵan málimlemeler hám tolıq hújjetler isletiledi;
programma isenimliligi, yaǵnıy. onıń paydalanıwshı qátelerine, úskenediń buzılıwlarına hám taǵı basqalarǵa shıdamlılıǵı jáne bul jaǵdaylarda onıń aqılǵa say háreketleri.
Programmalıq támiynattı lizingga beriw ámeliyatı kengaymoqda.
Programmalıq ónimlerdi standartlastırıw hám integraciyalaw.
Kóplegen tarawlarda hár qıylı programmalıq támiynat óndiriwshileri ortasındaǵı sheriklik individual programma interfeysi elementlerin, maǵlıwmatlar formatların hám basqalardı standartlastırıwǵa alıp keledi, bul paydalanıwshılar ushın júdá qolaylı esaplanadı. Bul, birinshi náwbette, programma islep shıǵıwshıları bir-birinen tabıslı jańa ashılıwlar hám texnikalerdi ózlestirip alıwları hám buǵan umtılıwları sebepli júz bolad Basqa eń ataqlı programmalar menen sáykesligin támiyinlew.
Programma quwatın asırıw
Programmalıq támiynattı islep shıǵıw daǵı eń zárúrli tendentsiya olardıń kúshiniń turaqlı ósiwi bolıp tabıladı - programmalar úlken kólem degi maǵlıwmatlardı qayta islewleri, olardı tezirek orınlawları, paydalanıwshına kóbirek funkciyalardı usınıwları hám taǵı basqa. Sonday etip, programmalıq támiynat islep shıǵıwshıları kompyuterlerdiń kusheytiwi sebepli jaratılǵan múmkinshiliklerden paydalanmoqdalar. Programmalıq támiynat funkciyaların birlestiriw qálewi de júdá sezilerli.
Internet arqalı programmalıq támiynattı aralıqtan jumısqa túsiriw múmkinshiligi.
Búgingi kúnde kóplegen sistemalar Internette mashqalasız háreketlenip atır. World Wide Web barǵan sayın kóbirek qosımshalardı iyelep barıp atır. Maǵlıwmatlar bazaları ilgeri ámeldegi bolǵan jumıs stoli qosımshaların almastırıw ushın veb-paydalanıwshı interfeyslerin aladı. Oxir aqıbet, aqırǵı paydalanıwshına barlıq múmkin bolǵan programmalıq támiynat mútajliklerin qandırıw ushın tek veb-brauzer kerek bolıwı kútilip atır. Bunday halda, paydalanıwshı qaysı operatsion sistema jergilikli kompyuterdi basqarıwı zárúrli emes, tiykarǵısı serverdiń isenimliligi hám islewi. (Mısalı, Microsoft Office aqırǵı paydalanıwshı sistemalarına emes, bálki uzaq serverlerge ornatılıwı múmkin, biraq qosımshalar tap jergilikli jeke kompyuterlerde bolǵanı sıyaqlı tez jumısqa túsedi.) Sonday etip, barlıq programmalar jergilikli jırlaw hám Internet arqalı aralıqtan jumısqa túsiriw múmkinshiligine iye boladı.