Åkcp{ig-fcghycß

 
21 
iş ğ al olunması xə bə ri Hə zrə tə  yetiş dikdə  bə rk qə zə blə ndi. Onun qə zə bi o qə də r çox idi ki, yeridikdə  ə bası yerlə  
sürünürdü.  Bu  zaman  Hə zrə t  Əli  (ə leyhissalam)  Kufə də n  Nuxə ylə yə   sarı  yola  (İ slam  döyüş çülə rinin  mə rkə zi  və   bazası) 
düş dü. Hə zrə t bura çatdıqda orada olan hündür bir yerə  qalxaraq özünün cihada tə ş viq və  sə hlə nkarları damğ alayan alovlu nitqinə  
baş ladı: Hə zrə t bu xütbə sində  (“Nə hcül-bə lağ ə ”nin 27-ci xütbə si) ə vvə lcə  cihadın fə zilə ti və  ə hə miyyə ti, elə cə  də  
üstünlüklə rində n söhbə t açdıqdan sonra cə bhə yə  getmə yə  süstlük göstə rə nlə rə  qarş ı öz töhmə t yağ ış ını baş layıb buyurdu: 
“Ey kiş iyə  bə nzə yib kiş i olmayanlar! Ey sarayda yaş ayan nazlı gə linlə rə  bə nzə yə nlə r ki, ancaq öz eyş  və  nuş unuzun 
fikirində siniz heç vaxt sizi görmə k istə mə zdim...” 
“Allah  sizi  öldüsün  ki,  ürə yimi  qanla  doldurub  sinə mi  qə zə blə   alovlandırdınız!”  Hə zrə t  bu  müqə ddə s  müraciə ti  ilə   bütün 
insanları zalımlara qarş ı mübarizə  və  döyüş ə  də və t edə rə k süstlük və  sə hlə nkarlıqdan çə kindirdi. 
 
 
ON ÜÇÜNCÜ HEKAYƏT 
 
İ Kİ  FƏDAKAR 
Möminlə r ağ ası Hə zrə t Əli (ə leyhissalam)-ın qanlı ürə yində n qopan odlu sözlə r dağ lar və  qayaları belə  lə rzə yə  gə tirdi, 
amma  orada  olanların  xə stə   ürə klə ri  hə tta  az  da  olmuş   olsa  belə   tə rpə nmə di,  bir  neçə   nə fə rdə n  baş qa.  Onlar  Əli 
(ə leyhissalam)-ın çağ ırı-ş ına müsbə t cavab vermə dilə r. Hə zrə t xütbə nin sonunda üç də fə  buyurdu: 
“O kə s ki, itaə t olunmur, onun rə ”yi yoxdur.” Bu vaxt bir ş ə xs qardaş ı ilə  birlikdə  ayağ a qalxıb dedi: Ya Əmirə lmöminin, budur 
mə n və  qardaş ım sizin buyurduğ unuzu qə bul edirik, necə  ki, Allah Hə zrə t Musanın camaatına buyurmuş du, o zaman Musa dedi:  
“Pə rvə rdigara, mə nim ixtiyarım tə kcə  özümə  və  qardaş ıma aiddir.” Bizə  fə rman ver, and olsun Allaha, sə nin ə mrinlə  cihad 
meydanına  tə rə f  hə rə kə t  edə rik,  hə tta  yolumuzda  tikan  və   oddan  ə n  böyük  maneə lə r  belə   olarsa,  hamısını  aradan  apararıq. 
Düş mə ni mə ğ lub etmə k üçün iş ə  baş layarıq. Hə zrə t Əli (ə leyhissalam) onların hə r ikisini dua etdi. 
 
 
ON DÖRDÜNCÜ HEKAYƏT 
 

---

 
22 
SƏFƏRBƏRLİ K 
Hə zrə t  Əli  (ə leyhissalam)  Müaviyə ə nin  ordusu  Ənbar  ş ə hə rinə   hücum  etdiyi  zaman  İ slam  ordusunu  sə fə rbə r  etmə k 
fikirində  idi. İ ş ğ alçıları qə sb etdiklə ri torpaqlardan qovmaqdan ötrü bütün imkanlarını iş ə  saldı, lakin İ raq camaatının və fasızlığ ı Əli 
(ə leyhissalam)-ın bu hə də fə  çatmasının qarş ısını aldı. 
O, odlu xütbə  və  inqilabi çıxış dan sonra (“Nə hcül-bə lağ ə ”nin 27-ci xütbə si) yaxın kömə kçilə rində n olan Harisi camaatı cihada 
də və t  etmə yə   göndə rdi.  Haris  camaatın  yanına  gə lib  belə   fə ryad  etdi:  “Canlarını  Allaha  satıb  dünyanı  axirə tə   də yiş ə nlə r 
hardadır? 
Hə r kə s bu iş də  razı olsa sabah Rə hbə r mə hə llə sində  yığ ılsın.” Tə yin olunmuş  gün mömin və  pak qə lbli ş ə xslə r 
hə min mə hə llə də  yığ ış mış dılar, lakin onların sayı 300 nə fə rə  çatsaydı onların barə sində  hökmün və  rə ”yim olardı, ancaq indi 
bu barə də  heç bir fə rman vermə yə cə yə m! 
 
ON BEŞ İ NCİ  HEKAYƏT 
 
ƏMƏL ADAMI OLUN! 
Zə hhak ibni Qeys Müaviyə nin yaxın kömə kçilə rində n biri, elə cə  də  qaniçə n qarınqulu və  də rbar nökə ri idi. Hə kə meyn 
macə rasından  və   Xə varicin  mə hvində n  sonra  Müaviyə   Hə zrə t  Əli  (ə leyhissalam)-ın  öz  ordusunu  onlunla  müharibə yə  
hazırlamasından xə bə r tutduqda və hş ə tə  düş dü. Də mə ş q və  ə traf camaatı Əli (ə leyhissalam)-ın ordusu ilə  müharibə  aparmaq 
üçün hə rə kə t etmə yə ə  çağ ırdı. Müaviyə  Zə hhak ibni Qeysi yüz dörd min nə fə rlik ordusuna baş çı tə yin edib bütün ixtiyarları ona 
tapş ıraraq hücum, qə tl və  qarə t ə mri verdi. Zə hhak öz ordusu ilə  Kufə yə  sarı yollandı. Yol boyunca minlə rlə  qə tl və  qarə tə  
baş ladı.  Sə lə biyyə   adlı  mə ntə qə yə   yetiş kdikdə   Mə kkə yə   tə rə f  hə cc  mə rasimini  yerinə   yetirmə yə   gedə n  karvana 
hə mlə  edə rə k karvan camaatını talayıb azmış  kimi aldı Abdullah ibni Mə sudun qardaş ı oğ lu və  Peyğ ə mbə rin sə habə si Əmr ibni 
Üə ysi bir də stə  öldürdü. Bu xə bə r Əli (ə leyhissalam)-a çatdıqda Hə zrə t İ raq camaatının o qoş una doğ ru gə lmə sini tə kid etdi. 
Hə zrə t Əli (ə leyhissalam) camaatın süstlük etmə sini gördükdə  ş ə xsə n özü Kufə də n çıxıb Qə rrə bə ynə  sarı yola düş dü. Hücr 
ibni Ədi özünün dilavə r və  müxlis kömə kçisini çağ ırıb dörd min nə fə r döyüş çü ilə  cə bhə yə  yola saldı. Hücr ibni Ədi ordu ilə  
hə rə kə t  edə rə k  Tə də mmür  torpağ ında  Zə hhakın  qoş unu  ilə   toqquş du.  Belə liklə   müharibə   baş landı.  Bu  döyüş də  
Zə hhakın  ordusundan  19  nə fə r  öldürüldü.  Hücrin  qoş unundan  isə   iki  nə fə r  ş ə hadə tə   yetiş di,  axş am  düş dükdə   Zə hhak 
kecə nin  qaranlığ ından  istifadə   edə rə k  hə min  mə ntə qə də n  qaçdı.  Sə hə r  açıldıqda  Hücr  ibni  Ədi  Zə hhakın  qoş unundan  bir 
nə fə ri belə  görmə di. Zə hhakın qoş ununun qarə t və  Beytüllahil-Hə rə mə  gedə n ziyarə tçilə rə  hə mlə  etmə k xə bə ri Əli 

---

 
23 
(ə leyhissalam)-a  çatdıqda  bir  xütbə   oxudu  ki,  hə min  xütbə   “Nə hcül-bə lağ ə ”də   (xütbə   29)  gə libdir.  Bu  xütbə də   Hə zrə t 
ünsürcə  süst olanları danlayıb dedi: Ey özlə ri bir-birinin yanında olub ürə klə ri bir-birində n ayrı olanlar! Danış maqda o qə də r qaynarsınız, 
sanki daş ları sındıracaqsınız, ə mə lə  gə ldikdə  isə  süstlük göstə rirsiniz. Bilin ki, zə if və  gücsüz adamlar zülmün qarş ısını heç vaxt ala 
bilmə zlə r. Əmə l adamı olun söz yox! Sizlə rin iş i o yerə  çatıbdır ki, qə lə bə si nə ticə siz, oxları kamansız olanlara bə nzə yirsiniz. 
“And olsun Allaha ki, sözlə rinizi tə sdiq etmirə m və  sizin qə lə bə nizə  heç bir ümidim yoxdur.” Axı nə  də rdiniz vardır, də rmanınız 
nə dir? Onlar da (düş mə nlə riniz) sizin kimi adamlardır, niyə  onlar də yanə tli, sizlə r isə  zə if olmalısınız? Niyə  gə rə k belə  olsun?! 
 
 
ON ALTINCI HEKAYƏT 
 
Hİ CAZIN TANIŞ  İ RAQLI İ TKİ Nİ  
Doğ rudan  da  dünya  nə   qə də r  aldadıcı  və   hiylə gə rdir.  Tə lhə   və   Zübeyrin  hə r  ikisi  Hə zrə t  Əli  (ə leyhissalam)-ı  yaxş ı 
tanıyırdılar.  Onların  hə r  ikisi  Hə zrə t  Əli  (ə leyhissalam)  beyə t  edə n  ilk  ş ə xslə rdə n  idilə r.  Bundan  ə lavə   Zübeyr  Əli 
(ə leyhissalam)-ın bibisi oğ lu sayılırdı Zübeyrin anası Sə fiyyə  Əli (ə leyhissalam)-ın bibisi idi. Elə  buna görə  də  Əli (ə leyhissalam) 
Zübeyrin dayısı oğ lu idi. Lakin Cə mə l müharibə sində  Tə lhə  və  Zübeyr Əlinin ordusuna qarş ı çıxdılar. Buna görə  də  Bə srə yə  
gə lib buranı iş ğ al etdilə r. 
Əli (ə leyhissalam) bu müharibə nin olduqca sülh yolu ilə  qurtarmasına sə y göstə rirdi. 
Hə zrə t,  Tə lhə nin  tə rs,  Zübeyrin  isə   yumş aq  ürə kli  adam  olmasını  bilirdi.  Mə hz  elə   buna  görə   də   Abdullah  ibni  Abbasa 
buyurdu:  Mə nim  tə rə fimdə n  get  ancaq  Tə lhə   ilə   görüş mə ,  çünki,  ə gə r  onunla  görüş mə k  istə sə n  Tə lhə ni  buynuzları 
qulağ ının  ə trafında  burulmuş   bir  heyvan  tə ki  görə cə ksə n  ki,  hə və s  atına  minir  və   deyir  sakit  atdır.  Sə n,  çalış ,  Zübeyr-ürə yi 
yumş aq görüş  ki, o mülayim adamdır. Onu görsə n mə nim sifariş imi ona yetir: “Dayın oğ lu deyir: Sə n mə ni Hicazda tanıyıb İ raqda 
itirdin nə  oldu ki, ilk tanış lığ ı unutdun?!” Əli (ə leyhissalam)-ın hə də fi höccə ti tamam edib müharibə yə  baş lamazdan qabaq Zübeyrə  
hidayə t yolunu göstə rib ona nicat vermə k idi. Zübeyr isə  bu vaxt qürur adlı bir dağ ın uçurumunda dayanmış dı. İ bni Əbil Hə did yazır: 
İ bni Abbas Əli (ə leyhissalam)-ın sifariş ini Zübeyrə  çatdırdı, Zübeyrin cavabı isə  iki baş lı idi. Belə  ki, onun nə  söylə mə si aydın 
deyildi.  Sonra  yazır:  Zübeyr  oğ lu  Abdullahın  tə hriki  ilə   meydana  atıldı,  Əli  (ə leyhissalam)  Zübeyrin  yanına  gə lib  Peyğ ə mbə r 
sə llə llahu  ə leyhi  və   alihi  və   sə llə min  buyurduqlarını  Zübeyrə   xatırladıb  dedi:  “Ey  Zübeyr,  sə n  zalımsan  Əli  (ə leyhissalam)-ın 
müharibə sinə  gedirsə n.” Zübeyr peş man olub müharibə də n ə l çə kdi. Meydandan qayıtdıqda Aiş ə  onu görüb dedi: “And olsun Allaha, 

---