Sadalanan türk dillərindən biri oğuz qrupuna daxil deyil:
I) Azərbaycan dili I) qazax dili I) türk dili
I) türkmən dili I) qaqauz dili
538.
Hansı sözlərdə Azərbaycan dilinin iltisaqiliyi prinsipi pozulmuşdur?
I) güclüdür I) baməzə I) sizinkilər I) dözümlülər I) qəzetlərdə
539.
Oğuz budağından meydana gələn dillər cərgəsini göstərin.
I) Azərbaycan dili, türk dili, özbək dili, qazax dili
I) tatar dili, qumuq dili, Azərbaycan dili, uyğur dili
I) türkmən dili, qaqauz dili, Azərbaycan dili, türk dili
I) Azərbaycan dili, başqırd dili, tatar dili, türk dili
I) özbək dili, Azərbaycan dili, başqırd dili, türkmən dili
540. “Professor Ağayev həzin bir adamdır” cümləsində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur?
I) leksik I) qrammatik I) fonetik
I) həm leksik, həm qrammatik I) həm fonetik, həm qrammatik
541.
Millətin, xalqın ümumi ünsiyyətinə xidmət edən, möhkəm qayda-qanunlara tabe olan nitq
forması:
I) dialekt I) xalq danışıq dili I) ədəbi dil I) milli dil I) şivə
542.
“Xəstənin böyük qızdırması var” cümləsində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur?
I) fonetik I) leksik I) qrammatik I) orfoqrafik I) orfoepik
543.
“Camaat meydana tərəf tələsirdilər” cümləsində ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur?
I) leksik I) qrammatik I) orfoqrafik
I) orfoepik I) orfoqrafik və qrammatik
544.
“Babamın maraqlı yaddaşına söz ola bilməzdi” cümləsində hansı söz leksik normaya uyğun
deyil?
I) babamın I) maraqlı I) yaddaşına I) söz I) ola bilməzdi
545.
Düzgün nitq o nitq forması sayılır ki:
I) obrazlılıq və məcazilikdən geniş istifadə edilsin
I) ancaq ümumişlək sözlərdən ibarət olsun
I) yığcamlıq, sadəlik tələblərinə əməl edilsin
I) dilin fonetik, leksik, qrammatik qayda-qanunları pozulmasın
I) terminlərdən istifadə etməklə elmilik gözlənilsin
546.
Verilmiş mətn hansı üslubdadıır?
İnformasiya texnologiyasında ilkin material kimi informasiya çıxış edir. Son məhsul kimi
də həmçinin informasiya çıxış edir, lakin bu, obyektin, prosesin və ya hadisənin vəziyyəti
haqqında kefiyyətcə yeni informasiya olur. Bununla bərabər informasiya texnologiyalarının əsas
komponentləri bunlardır: verilənlərin toplanması (ilkin informasiyI), verilənlərin emalı, yekun
informasiyaların əldə olunması və onun istehlakçıya göndərilməsi.
I) məişət I) rəsmi-işgüzar I) bədii I) publisistik I) elmi
547.
Bu üslubda konkretlik, dəqiqlik, yığcamlıq gözlənilməlidir, çoxmənalılığa yol verilə bilməz.
I) bədii I) elmi I) məişət I) publisistik I) rəsmi-işgüzar
548.
Yazılı nitqdə məişət üslubunun ən sıx bağlı olduğu üslub:
I) bədii I) elmi I) fərdi I) publisistik I) rəsmi-işgüzar
549.
Dialoqlardan ibarət səhnə dili şəklində qurulur:
I) şeir dili I) poema dili I) nəsr dili
I) dramaturgiya dili I) həm şeir, həm nəsr dili
550.
Publisistik üsluba aid olan əlamətlər hansı cavabda daha düzgün verilib?
I) aydınlıq, anlaşıqlıq, təsirlilik, xalq dilinə yaxınlıq
I) terminlərdən, peşə-sənət sözlərindən gen-bol istifadə
I) konkretlik, dəqiqlik, şablon ifadələrdən istifadə
I) emosionallıq, müxtəlif mürəkkəb cümlə tiplərindən istifadə, dəqiqlik
I) fikrin müəyyən standart formalarda, olduqca yığcam ifadəsi
551.
Cərgələrdən birində yalnız dilçilik elminə aid terminlər verilmişdir:
I) üslub, morfologiya, idarə, söz
I) xəbər, forma, ədat, nitq mədəniyyəti
I) təşbeh, orfoepiya, qoşma, uzlaşma
I) leksika, morfologiya, sintaksis, fonetika
I) təyin, feil, nida, funksiya
552.
Sözün poetik funksiyası ən çox hansı üslubda özünü göstərir?
I) elmi I) bədii I) rəsmi-işgüzar I) məişət I) publisistik
553.
“Novruz bayramı axşamı qonşu uşaqların çoxu bizim qapıya da papaq atardılar” cümləsində
ədəbi dilin hansı norması pozulmuşdur?
I) fonetik I) fonetik və leksik I) leksik
I) qrammatik I) leksik və qrammatik
554.
Azərbaycan ədəbi dili tarixində həmişə aparıcı olmuş funksional üslub:
I) bədii I) elmi I) publisistik I) məişət I) rəsmi-işgüzar
555.
Hansı fikir yanlışdır?
I) Şifahi ədəbi dil mimika və jestssiz mümkün deyil.
I) Leksik normanın keyfiyyətini milli leksika müəyyən edir.
I) Nitq normaları tarixi kateqoriyadır.
I) Orfoqrafik normalar dilin qrammatik quruluşu ilə müəyyənləşir.
I) Orfoepik normalar tələffüz qaydalarıdır.
556.
Səhv yazılmış sözü göstərin.
I) çatışmamazlıq I) mürtəce I) iztirab I) təvəqqe I) istehza
557.
Məsul şəxs qarşısında başqalarının monoloji nitqi necə adlanır?
I) çıxış I) məruzə I) mübarizə I) məlumat I) hesabat
558.
Romada natiqlik sənətinin nəzəri problemlərini sistemləşdirən ictimai xadimlərin adları hansı
sırada verilmişdir?
I) Aristotel, Demosfen, Platon I) Ezop, Esxil, Evripid
I) Aristofan, Demosfen, Brut I) Siseron, Sezar, Brut
I) Kvintilian, Tusi, İskəndər
559.
Getmək əvəzinə rədd olmaq, ölmək əvəzinə gorbagor olmaq, get əvəzinə bas bayıra ifadələri nə
adlanır?
I) vulqar sözlər I) disfemizmlər I) frazeoloji birləşmələr
I) çoxmənalı sözlər I) təhrif olunmuş sözlər
560.
Məntiqi vurğu anlayışı hansı dil normasına aiddir?
I) fonetik I) leksik I) orfoqrafik I) orfoepik I) qrammatik
561.
Məntiqi vurğu hansı sözün üzərinə düşüb?
Bu gün dərsi sən danışacaqsan!
I) Bu I) gün I) dərsi I) sən I) danışacaqsan
562.
Qrammatik norma hansı sıralarda pozulmamışdır?
1) dərsi danışan tələbə; 2) dərsi danışan üç tələbə; 3) dərsi danışan üç nəfər tələbə; 4) dərsi
danışan üç nəfər tələbələr;
I) 1 I) 1 və 2 I) 1 və 3 I) 1 və 4 I) 2 və 4
563.
Şifahi nitqin tələblərini pozan amillər hansıdır?
I) dialekt tələffüzü I) fonetik hadisələrlə bağlı tələffüz
I) adların təhrif olunması I) disfenizmdən istifadə
I) bütün sadalananlar
564.
“Aylı gecə, sərin külək, göy çəmən” misrasında məcazın hansı növündən istifadə olunmuşdur?
I) metafora I) metonimiya I) epitet I) sinekdoxa I) mübaliğə
565.
“Nəhayət oğlu gəlini və nəvəsi hamısı bir yerə yığıldı” - cümlədə hansı durğu işarələri
buraxılmışdır?
I) iki vergül, tire I) qoşa nöqtə, iki vergül I) üç vergül
I) vergül, tire I) vergül, tire, qoşa nöqtə
566.
Epik növün janrları hansılardır?
I) hekayə, novella I) roman, faciə I) povest, komediya
I) nağıl, dram I) komediya, oçerk
567.
Nitqdə emosionallığı artıran ən təsirli dil vasitəsi nədir?
I) antonimlər I) sinonimlər I) frazeologizmlər I) çoxmənalı sözlər I) omonimlər
568.
“Azərbaycan idmanını təmsil edən həmyerlilərimizdən biri qızıl medal qazandı” cümləsi hansı
üsluba xasdır?
I) bədii I) elmi I) publisistik I) məişət I) rəsmi-işgüzar
569.
Müəyyən fakt, həmçinin şəxsiyyəti təsdiqləyən rəsmi-kargüzarlıq sənəd nümunələri hansıdır?
I) anket, ərizə I) raport, teleqram I) vəsiqə, arayış
I) akt, protocol I) müqavilə, hesabat
570.
Hansı sənəd nümunəsinin mənası hadisə, sənəd, cinayət işi deməkdir?
I) akt I) protocol I) ərizə I) anket I) arayış
571.
Annotasiya sözünün mənası nədir?
I) hadisə, sənəd I) forma, yazı nümunəsi I) arama, yenilik
I) qeyd aparmaq, əlavə etmək I) nəzərə almaq
572.
İşə qəbul olunan zaman rəsmi-kargüzarlığın hansı sənəd nümunələrindən istifadə olunur?
I) ərizə, tərcümeyi-hal I) bildiriş, xasiyyətnamə I) annotasiya, anket
I) arayış, akt I) bildiriş, tərcümeyi-hal
573.
Epistolyar sözünün mənası nədir?
I) qeyd etmək, bildirmək I) hadisə, bildiriş I) əlavə etmək, qeyd etmək
I) qeyd etmək, göndəriş I) məktub, yazıb göndərmə
574.
”Çox keçmişəm bu dağlardan, Durna gözlü bulaqlardan” misralarında hansı norma
pozulmuşdur?
I) orfoepik I) fonetik I) qrammatik I) leksik I) orfoqrafik
575.
Orfoepiya normalarını müəyyənləşdirərkən hansı prinsiplər əsas götürülür?
I) tələffüzün sadəliyi
I) danışığın təbiiliyi
I) sözün xalq danışıq dilinə uyğun variantının qəbul edilməsi
I) bir sıra sözlərin tələffüzü ilə əlaqədar fonetik normaların qətiləşdirilməsi
I) hamısı
576.
Müəllimin auditoriyada oxuduğu mühazirə natiqliyin hansı növünə aiddir?
I) siyasi I) işgüzar I) inzibati-idarə I) bədii I) akademik
577.
“Elmi beşikdən qəbrədək öyrənin”; “Elmin fəziləti ibadətin fəzilətindən əfzəldir” kəlamlarının
müəllifi kimdir?
I) Həzrət Əli I) Məhəmməd Peyğəmbər I) M.Nəvvab
I) N.Tusi
I) Siseron
578.
“Söz qiymətli daşlar kimidir. Bu daşları yaxşı yonub cilalandırıb ən şərəfli sarayların mərmər
divarlarını bəzəmək üçün işlədirlər” fikrinin müəllifi kimdir?
I) M.F.Axundzadə I) M.İbrahimov I) İ.Əfəndiyev
I) Ə.Vəliyev I) S.Rəhimov
579.
“Üslubun əsasını onun aydınlığı təşkil edir” fikri kimə məxsusdur?
I) Aristotel I) Siseron I) Demosfen I) Kvintilian I) Sezar
580.
“Uşaq yel kimi qaçdı” cümləsində məcazın hansı növü işlənmişdir?
I) təşbeh I) epitet I) metafora I) metonimiya I) kinayə
581.
“Ezop dili” termin-ifadəsinin mənası nədir?
I) üştüörtülü, müəmmalı I) oxşar, yaxın I) sadə, asan
I) çətin, anlaşılmaz I) satirik, məzəli
582.
Dialoji nitqdən daha çox hansı üslubda istifadə edilir?
I) bədii üslub I) məişət üslubu I) publisistik üslub
I) bədii və məişət üslubu I) publisistik və bədii üslub
583
Dilçiliyin başqa elmlərlə əlaqəsini uyğun müəyyən edin:
I - İctimai elmlərlə əlaqəsi
II - Qeyri - ictimai elmlərlə əlaqəsi
1 - Mətnşünaslıq elmi;
2 - Antropologiya elmi;
3 - Fizika elmi;
4 - Psixologiya elmi;
5 Sosiologiya elmi;
6 - Astronomiya elmi.
I) I – 1, 4, 5; II – 2, 3, 6 I) I – 2, 5, 6; II – 1, 3, 4 I) I – 1, 2, 3; II – 4, 5, 6
I) I – 3, 5, 6; II –1, 2, 4 I) I – 2, 3; II – 1, 5, 6
584.
Verilmiş tərifləri elmlərə uyğun müəyyən edin:
1 - Düzgün təfəkkür, onun quruluşu və inkişaf qanunauyğunluqları haqqında elmdir.
2 - Dünyanın insan cəmiyyətlərinin yaranmasına və inkişaf dövlərinə dair elmdir.
3 - İnsan psixologiyasında baş verən qanunauyğunluqları və mexanizmləri öyrənən elmdir.
4 - Mədəni nitqin problemlərini öyrənən elmdir.
5 - Tərbiyə, təhsil və təlim haqqında elmdir.
a - məntiq; b - tarix; c - pedaqogika; d - psixilogiya; e - ortologiya.
I) 1 – b; 2 – a; 3 – e; 4 – c; 5 – e I) 1 – a; 2 – b; 3 – d; 4 – e; 5 – c
I) 1 – d; 2 – e; 3 – d; 4 – a; 5 – b I) 1 – c; 2 – b; 3 –a; 4 – a; 5 – e
I) 1 – e; 2 – d; 3 – b; 4 – a; 5 – c
585.
Aşağıdakı fikirlərin müəlliflərini düzgün müəyyən edin.
I – Qrammatikasız natiqlik kütdür, poeziya pəltəkdir.
II – Üslubun qiyməti onun aydınlığındadır. Əgər nitq aydın deyilsə, natiq öz məqsədinə nail ola
bilməmişdir. Üslub nitqin mövzusuna uyğun gəlməlidir.
III – Kim Demosfen olmaq istəmirsə, o, natiq deyil.
1 – Aristotel; 2 - M. V. Lomonosov; 3 – Sıseron; 4 – Sokrat; 5 – Belinski.
I) I – 1; II – 2; III – 3 I) I - 2; II – 1; III – 3; I) I – 3; II – 1; III – 5
I) I – 2; II – 4; III – 1; I) I – 3; II – 2; III – 5
586.
Nitq mədəniyyəti fənninin əlaqəsi olduğu elm sahələrini ardıcıllıqla düzün.
1 - ədəbiyyat; 2 – dilçilik; 3 – pedaqogika; 4 – tarix; 5 – psixologiya;
6 – etika; 7 – estetika;8 – fiziologiya; 9 - məntiq.
I) 3, 2, 4, 1, 5, 6, 7, 8, 9 I) 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 I) 2, 1, 5, 3, 4, 6, 7, 8, 9
I) 1, 2, 4, 5, 3, 6, 8, 7, 9 I) 3, 4, 1, 2, 5, 6, 7, 8, 9
587.
Uyğunluğu müəyyən edin.
I – söz formalarını, onların dəyişmə və birləşmə qaydalarını, cümlə tərtibi məsələlərini öyrənir.
II – incəsənət haqqınqa, bədii yaradıcılıqda təbiətdə və həyatda gözəl formalar haqqında fəlsəfi
nəzəriyyədir.
III – gerçəkliyin obyektiv aləmin insan şüurunda bədii obrazlar şəklində əks olunma formasıdır.
IV – hər bir xarakterin səciyyəvi xüsusiyyətlərini öyrənir
V – həyatı bədii obrazlarla əks etdirən söz sənətidir
1 – estetika; 2 - incəsənət; 3 – qrammatika; 4 - ədəbiyyat; 5 – psixologiya
I) I – 1; II – 2; III – 3; IV – 4; V – 5 I) I – 2; II – 5; III – 1; IV – 3; V – 4
I) I – 3; II – 1; III – 2; IV – 5; V – 4 I) I – 4; II – 5; III – 2; IV – 1; V – 3
I) I – 5; II – 4; III – 1; IV – 2; V – 3
588.
Nitq mədəniyyəti fənninin əlaqəli olduğu elmlərdən biri yanlışdır.
I) antropologiya I) fiziologiya I) məntiq I) estetika I) dilçilik
589.
“Estetika” sözünün mənası nə deməkdir?
I) incə zövqlü I) zərif, incə I) gözəllik I) hiss edilən, həssas I) duyğu
590.
Azərbaycan dili silahdı, qafil,
Qalacaq cahanda günəş qalınca.
Gül yarpağı qədər bu tər, incə dil,
Qəzəbli vaxtında dönür qılınca. (Dubrovin)
Şeir parçasında nitqin hansı norması pozulmuşdur?
I) fonetik və leksik
I) sintaktik
I) leksik və qrammatik
I) fonetik
I) leksik
591.
Şuşada sən qonduğun daşa pir deyəcəyəm,
Çəkəcəyəm gözümə kölgən düşən torpağı,
Azərbaycan bayrağı !
Azərbaycan bayrağı ! (Ramiz Qusarçaylı)
Nümunədəki “Azərbaycan bayrağı!” ifadəsi qrammatik cəhətdən cümlə üzvləri ilə bağlı
olmayan sözlərdən hansına aiddir.
I) ara sözlər I) söz cümlələr I) xitab I) ara cümlələr I) xüsusiləşmiş üzvlər
592.
A yonca, a yovşan, bircə gün sizi.
Unutsam, bilin ki, unudulmuşam. (H.Arif)
Nümunədəki “A yonca, a yovşan” ifadəsi qrammatik cəhətdən cümlə üzvləri ilə bağlı olmayan
sözlərdən hansına aiddir.
I) ara sözlər I) xitab I) söz cümlələr I) ara cümlələr I) xüsusiləşmiş üzvlər
593.
Ahəng qanununun pozulması nə deməkdir?
I) qoşasaitli sözlərin yazıldığı kimi deyilməməsi
I) qoşasamitli sözlərin yazıldığı kimi deyilməməsi
I) sözdə qalın və ya incə saitlərin bir-birini izləməməsi
I) sözün səs tərkibinin hərf tərkibindən fərqlənməsi
I) sözün şəkilçi qəbul edərkən vurğusunun dəyişməsi
594.
”Ayrılarmı könül candan? Azərbaycan, Azərbaycan!” misralarında hansı norma pozulmuşdur?
I) qrammatik I) fonetik I) orfoqrafik I) leksik I) orfoepik
595.
“Qəlbimdəki arzular tükənməzdir” nümunəsində ədəbi dilin hansı norması pozulub?
I) Sintaktik
I) Morfoloji
I) Leksik
I) Orfoepik
I) Orfoqrafik
596.
“Könlümdəki sevgi çox yüksəkdir” nümunəsində ədəbi dilin hansı norması pozulub?
I) Sintaktik
I) Fonetik I) Morfoloji, leksik I) Orfoepik I) Üslubi
597.
Bəlkə bu yerlərə bir də gəlmədim,
Duman, salamat qal, dağ, salamat qal. (M.Araz)
Nümunə hansı danışıq etiketinə aiddir?
I) üzrxahlıq
I) xudahafizləşmə I) salamlaşma I) tanışlıq I) təşəkkür
598.
Verilmiş nümunədə mədəni nitqin hansı tələbi pozulub?
“Qaşın, gözün, şirin sözün
Aldı mənim canımı!”
I) Morfoloji
I) Fonetik
I) Sintaktik I) Leksik
I) Üslubi
599.
Biri “yorulmaq” sözünün sinonimi deyil.
I) yola getmək
I) haldan düşmək I) nəfəsi kəsilmək
I) cana doymaq
I) əldən düşmək
600.
Nitqdə müəyyən miqdar saylarından sonra gələn isimlər cəmdə işlədilərsə (məsələn, beş
durnalar), bu halda ədəbi dilin hansı norması pozulmuş olar?
I) fonetik və leksik I) leksik I) leksik və qrammatik I) fonetik
I) qrammatik
Dostları ilə paylaş: |