İmam Birgivî (ö. 981/1573), XVI yüzyılda Osmanlı Devleti’nin ilim, kültür
Yüklə 0,5 Mb. Pdf görüntüsü
|
| UMDE
Dini Tetkikler Dergisi 24 4.2. Önemi Klasik nahiv öğretiminde büyük bir ün elde etmiş ve yüzyıllar boyunca farklı coğrafyalarda Arapça öğretim materyali olarak akla ilk gelen eserlerden olan Avâmil , nahiv öğretiminde çok önemli temel ve muhtasar bir eserdir. Na - hiv ilminde başlangıç seviyesindeki öğrenciler için hazırlanmış olan bu eser nahiv ilmine bir giriş kitabı kabul edilebilir. Bu eser Osmanlı Medreselerinde kendisinden sonra okunması gelenek halini almış olan İzhâru’l-Esrâr ve Kâfiye gibi kitaplara zemin oluşturması bakımından da önem arz eder. Nitekim Avâ- mil ’de verilen bilgiler İzhâru’l-Esrâr ’da biraz daha detaylandırılmış ve bu şekilde tedrici bir yöntem izlenerek öğrenciye Arap Dili öğretilmeye çalışılmıştır. Zira ikinci eserini İzhâru’l-Esrâr “sırların ortaya çıkarılması” şeklinde isimlendirmesi bu eserin Avâmil ’in şerhi ve detaylandırılması olmasından kaynaklanmaktadır. Örneğin Avâmil ’in ikinci bölümünde maʻmûl bahsinde Birgivî 13 mansûb isim olduğunu ve ilk sırada mefûlü mutlakın olduğunu söyleyip bir örnekle konuyu bitirmektedir: 28 .ِهِب ُلوُعْفَمْلَا :يِناَّثلاَو ا ًحو ُصَن ًةَبْوَت ُتْبُت :ُو ْحَن.ُقَلْطُمْلا ُلوُعْفَمْلَا :ُلَّوَ ْلاَا :َر َشَع َةَثَلَثَف ُبو ُصْنَمْلا اَّمَا Bu konu İzhâru’l-Esrâr ’da daha detaylı olarak ele alınmaktadır. Nitekim mefûlü mutlak hakkında “Kendi manasında olan lafzî veya takdirî (açık veya gizli) mezkûr bir âmilin failinin işlediği mananın ismidir” diyerek daha detay bilgi ver - dikten sonra örneğe geçmiştir: 29 ْوأ ًاظْفَل ٍروُكْذَم ٍلِماَع ُلِعاَف ُهَلَعَف اَم ٌم ْسِا َوُه.ُقَلْطُمْلا ُلوُعْفَمْلَا :ُلَّوَ ْلاَا :َر َشَع َةَثَلَثَف ُبو ُصْنَمْلا اَّمَا ًةَبْر َضو ًةَبْر ِضو ًابْر َض ُتْبَر َض ُو ْحَن ،ُهاَنْعَمِب ًاريِدْقَت Avâmil’ in yazıldığı zamandan günümüze kadar okutulmuş olması ve ye - rine bir alternatif arayışına girilmemesi, onun önemini ispatlar niteliktedir. Ayrıca bu eserin onlarca şerhinin ve tercümesinin yapılması, onun geçmişte ve günümüzde ilim meclislerinde önemli bir yere sahip olduğunu gösterir. İmam Birgivî ve eserleri üzerine doktora çalışması olan Ahmet Turan Arslan, Avâmil ’in ilk defa 1234/1839’da olmak üzere 1325/1909’a kadar 37 defa bas - kısının yapıldığını söylemiştir. Ayrıca aynı çalışmasında Avâmil’in 26 şerhini zikretmektedir. 30 Nitekim Birgivî’nin Avâmil ve İzhâru’l-Esrâr isimli eserleri 28 Bk. Birgivî, Avâmil ve İzhâr , 22. 29 Bk. Birgivî, Avâmil ve İzhâr , 143. 30 Bk. Arslan, İmam Birgivî Hayatı, Eserleri ve Arapça Tedrisatındaki Yeri , 213-218. |