İlkel, Köleci ve Feodal Toplum
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
32 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum Böylece, toplumun üretici güçlerinin evriminde büyük bir atýlým gerçekleþmiþ oldu. Erkeklerin avda, kadýnlarýn besin toplama ve evin bakýmýn- da uzmanlaþmasý, emek üretkenliðini artýrdý; çünkü bu uzmanlaþma, deneyimin birikimine, üretim araçlarýnýn özelleþmesine yardým edi- yordu. Üretimde çabalarýn basit birliði, en ilkel biçimde elbirliði, bireyin tek baþýna ulaþamayacaðý sonuçlar saðlýyordu. Þimdi artýk, çabalarýn basit elbirliði, yerini, yavaþ yavaþ topluluðun üyelerinin çeþitli faaliyetlerde uzmanlaþmasýna dayanan bir çeþit daha geliþmiþ bir ortaklaþmaya býrakýyordu. Baþka bir deyiþle, çalýþmada elbirliði doðmuþtu. Gentilice Örgütlenmenin Doðuþu Üretici güçlerin evrimi, insanlýðýn toplumsal yapýsýnda deðiþikliklere neden oldu. ilkel göçebe kalabalýðý, üretimde daha saðlam bir birlik ve ortaklýk biçimine, yani üyeleri, ortak çalýþmayla, cinsiyete dayanan doðal iþbölümüyle ve ortaklýðýn baðrýndaki ortak görevlerle birbirine kenetlenmiþ gense yerini býrakýyordu. Evlilik kurumunda deðiþiklikler baþgösterdi, akrabalýk iliþkileri, gentesin billurlaþmasýnda büyük rol oynadý. Sayý bakýmýndan, ilkel topluluk, tarih-öncesi göçebe kalabalýðýndan daha zayýftý, çünkü ar- týk üretici güçlerin ilerlemesi, üretim için pek çok kiþinin ayný za- manda ve deðiþmez bir þekilde birarada bulunmalarým zorunlu kýlmýyordu. Ama, bazý iþler (özellikle sürek avý), zaman zaman gen- tesin geçici [sayfa 33] olarak daha kalabalýk topluluklar halinde ya da kabileler (tribu, aþiret) halinde birleþmesini gerektiriyordu. Bu þekilde beliren kabile topluluðu da, karþýlýklý olarak dil ortaklýðýný ve bir ölçüde, yaþayýþ biçimi ortaklýðýný belirliyordu. ilkel göçebe topluluðunun ayýrdedici özelliði olan ve hayvanlar âlemin- den miras kalan düzensiz cinsel iliþkilerin yerini, dýþ-evlenme (exo- gamie), yani ayný klan üyeleri arasýnda evlenmenin yasaklanmasý aldý. Öte yandan dýþ-evlenme, klanlar arasý baðlarý güçlendirdi, çün- kü iç-evlenme (endogamie), ancak kabilenin oluþturduðu topluluk içinde evlenmeyi olanaklý kýlabiliyordu. Tamamýyla nesnel olarak ve insanlarýn bilincinden baðýmsýz olarak akrabalar arasýnda evlenmenin yasaklanmasý, gerekli bir hale geldi. Grup halinde evlenme hâlâ devam ediyordu, ama derece 33 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum derece, yalnýz ana-baba ile çocuklar arasýnda deðil, kýz ve erkek kardeþler arasýnda da evlenmenin kaldýrýldýðý görüldü. Böylece, ortak çalýþma, üretici güçlerin ve üretim Ýliþkilerinin ilerlemesi, insan toplumunu, giderek sürü ya da göçebe kalabalýk halindeki ilk düzenlerini býrakarak, üretimin gereklerine daha uy- gun olan biçime, aile düzenine geçmeye zorladýlar. Klan Topluluðunda Üretim Ýliþkileri Genste olduðu gibi, ilkel göçebe kalabalýðýnda, üretim iliþkileri, esas olarak, mevcut üretici güçler düzeyine uygun düþüyordu. Çok kabataslak olan aletler ve üretici güçlerin pek az geliþebilmiþ olmasý, topluluðun bütün üyelerinin, maddî mallarýn üretimine katýlmalarýný gerektiriyordu. Üretim iliþkileri, karþýlýklý yararlanma için hep birlikte çalýþan gensler arasýnda mevcut olan üretim iliþkileriydi. Toplumun bütün üyeleri, maddî mallarýn üretimine katýlýyordu [sayfa 34] ve her üye, kendi yeteneðine göre hizmet görüyordu. Her topluluk grubu, kendi belirli topraðýnda oturuyordu. Top- rak ve topraðýn zenginlikleri, baþlýca emek aracýný oluþturuyordu ve toprak, ortak olarak iþletiliyordu, yani bütün topluluða ait bulunuyor- du. Tarih-öncesi insanlarýn tanýnan tek eylemleri (bitkileri topla- ma ve avlanma), yalnýzca bir tek toprak mülkiyeti biçimine yer veriyordu: ortaklaþa mülkiyet. Öte yandan, üretim araçlarýnýn top- lumsal mülkiyeti, üretici güçlerin çok düþük düzeyde oluþunun, toplumun bütün çabalarýnýn sürekli olarak, toplumun varlýðý için vazgeçilmez olan maddî mallarýn üretimi üzerinde yoðunlaþmasýný gerektirmesinden ileri geliyordu. Tarih-öncesi insanlar, güçlerini, ortak duygularýndan ve toplu halde çalýþmalarýndan alýyorlardý. Üretim araçlarýnýn toplumsal mül- kiyeti iþte, ilkel topluluktaki üretim iliþkilerinin dayandýðý temel budur. Üretici güçler düzeyinin düþüklüðü, çalýþmanýn toplumsal ni- teliði, gene bunlar gibi üretim araçlarýnýn ortaklaþa mülkiyeti, karþýlýk olarak, maddî mallarýn üleþilmesinde eþitliði gerektiriyordu. Toplum üyelerinin ortaklaþa çalýþmalarý ile elde edilen bütün ürün, üyeler arasýnda eþit olarak üleþiliyordu. Bu düzene karþý herhangi aykýrý bir 34 Ýlkel, Köleci ve Feodal Toplum davranýþ, toplumun birçok üyelerinin ölümü demek olacaktý; çün- kü elde edilen ürünler, ancak hayatî gereksinmeleri karþýlamaya yetiyordu. Topluluðun üyelerinin hepsi, üretime eþit bir unvanla ka- týlýyordu ve hepsi, gerek aletlerin, gerek emek ürünlerinin ortaklaþa sahibi idiler. Bu durum, ilkel toplulukta, üyeler arasýnda, koþullar ve servet bakýmýndan herhangi bir eþitsizlik olmayýþýný ve toplumun toplumsal gruplara bölünmemiþ oluþunu saðlýyordu. Ýlkel topluluk, sýnýfsýz ve insanýn insan tarafýndan sömürü- sünün bulunmadýðý bir toplumdu. [sayfa 35] Ýlkel Komünizm Ýle Komünist Toplum Arasýndaki Temel Ayrým Bazan, ilkel topluluk, karþýlýklý olarak, ilkel komünist toplum ve bu toplumun baðrýnda yürürlükte olan üretim iliþkileri ise, ilkel komünizm olarak adlandýrýlýr. Ama bu adlandýrma, ilkel topluluða, ancak insanýn insan tarafýndan sömürülmesini, sýnýflara bölünmeyi, özel mülkiyeti ve bir eþitsizliði tanýmadýðý ölçüde uygun düþer. O zaman, insanlar kadar üretici güçlerin geliþme düzeyinin de çok ilkel oluþu ve insanýn emek üretkenliðinin çok düþük oluþu, bu ilkel komünizmi zorunlu kýlýyordu. Ýnsanlar, doða güçleri karþýsýnda güçsüzdü ve hemen hemen yazgýlarý, tümüyle bu doða güçlerine baðlýydý. Elde edilen maddî mallar, ancak (o da her zaman deðil!) toplumun yaþamýný sürdürebilmesini ve üyelerinin soyunu sürdür- mesini saðlamaya yetiyordu. Bu bakýmdan komünist toplum, bu ilkel topluluða taban taba- na karþýttýr. Komünizm, sýnýflarýn bulunmadýðý, üretim araçlarýnýn ortak mülkiyetine dayanan, sýnýfsýz ve herkesten yeteneðine göre, herkese gereksinmesi kadar ilkesinin gerçekleþeceði bir toplum düzenidir. Anaerkillik Üretici güçlerin geliþmesi, cinsiyete göre iþbölümünü doðurmuþtu. Yeni üretim aletlerinin yapýlýþý ile artýk topluluðun yaþamýný sürdürmek için yaptýðý bütün ortak giriþimlere: avlanma- ya, bitkilerin toplanmasýna, en gerekli eþyalarýn yapýmýna, bütün üyelerin katýlmasýný zorunlu kýlmýyordu. Þimdi artýk, klanýn bir bölü- Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|