İlham Mazanlı
Yüklə 3,34 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi
- İlham A.Mazanlı_________________________________________________________
- Jurnalistikanın mədəniyyət-maarifləndirmə funksiyası
- Mədəniyyəti məhz jurnalistika hamı üçün əlçatan edir
- Milli ideya”nın formalaşdırılması və gerçəkləşdirilməsi uğrunda mübarizə ilk növbədə qəzet və jurnal
KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi 86
qanunların belə, səmərəli şəkildə həyata keçirilməsi çətin olur. Tədqiqatçılar arasında demokratiyanı iqtisadiyyatla bağlayanlar da vardır. Onların fikrinə görə, insan maddi ehtiyacdan azad olmalıdır ki, digər hüquqları barədə də düşünə bilsin. 2007-ci il mayın 23-də Bakıda “Keçid cəmiyyətində demokratiya” mövzusunda keçirilmiş beynəlxalq elmi- praktik konfransın iştirakçısı, Ankara Universitetinin professoru, siyasi elmlər doktoru Ergün Özbud “Xalq qəzeti”nə müsahibəsində bu vəziyyəti belə şərh edir: “Elə ölkələr var ki, orada iqtisadi inkişaf yüksəkdir, amma demokratiyanın inkişafına əngəl törədən məsələlər mövcuddur və dövlət onları aradan qaldırmaq istəmir. Amma bu bir faktdır ki, insan maddi ehtiyacını ödəyə bilmirsə, o asılı vəziyyətdə olur. Ölkə iqtisadi cəhətdən gücləndikdə, demokratik prinsiplər daha asan bərqərar olur. Azərbaycanın vəziyyəti bu cəhətdən çox sevindiricidir. Ölkəniz sürətlə inkişaf edir və problemləri həllini tapır. İnsanlar işləyirlər, zənginləşirlər və digər hüquqlarının da yüksək qorunmasını istəyirlər. Bu isə demokratik cəmiyyət quran dövlətinizin işini asanlaşdırır.” 48 Professor E.Özbud keçid cəmiyyətində müxtəlif meyarların olduğunu və onlara yüksək tələblərlə yanaşmağın düzgün olmadığını qeyd edir. O, kommunist üsul-idarəsi illərində Azərbaycanın işğal
48 Demokratiya Azərbaycanın inkişafını müəyyən edən nadir dəyərdir. “Xalq qəzeti”, 2007-ci il, 25 may. İlham A.Mazanlı_________________________________________________________ 87
altında olduğunu, sovet imperiyası dağılanda isə müharibə apardığını vurğulayaraq, belə bir şəraitdə demokratiyanın, milli inkişafın və vətəndaş cəmiyyəti quruculuğunun müşkül məsələ olduğunu deyir və bütün bunlara baxmayaraq, Azərbaycanın böyük siyasət xadimi Heydər Əliyevin səyi ilə Qərb demokratiyasını mənimsəməyə başladığını, demokratiya prinsplərini cəmiyyətin bütün sahələrinə tətbiq etdiyini və buna nail olduğunu xüsusi vurğulayır. 49
Ümumiyyətlə, yuxarıda sadalanan mülahizələri nəzərdən keçirərək, belə nəticəyə gəlmək olur ki, cəmiyyətin köklü şəkildə yeniləşməsi dövründə insanın fəaliyyəti ilə bağlı bütün sosial-mənəvi və əxlaqi vasitələrin hərəkətə gətirilməsi olduqca vacibdir. Bu sahədə jurnalistikanın funksiyası daha xarakterik əhəmiyyət kəsb edir. Bütövlükdə, mədəniyyət insanların yaratdıqları maddi və mənəvi dəyərlərdə, insanlar arasındakı münasibətlərin xarakter və formalarında, cəmiyyətin və onu təşkil edən təbəqə və qrupların inkişaf səviyyələrində ifadə olunur. Jurnalistikanın mədəniyyət-maarifləndirmə funksiyası cəmiyyətin mədəniyyət institutlarından biri kimi yüksək mədəni dəyərlərin mənimsənilməsində və yayılmasında,
49 Demokratiya Azərbaycanın inkişafını müəyyən edən nadir dəyərdir. “Xalq qəzeti”, 2007-ci il, 25 may.
KİV millətlərarası və dövlətlərarası münasibətlərin təkmilləşdirilməsi faktoru kimi 88
insanların ümumdünya mədəniyyət nümunələri əsasında tərbiyə edilməsində fəal surətdə iştirak etməkdən ibarətdir ki, bununla da o, insanın hərtərəfli inkişafına kömək etmiş olur. Mədəniyyətin başlıca məqsədi insanın daxili aləmini zənginləşdirməkdir. Jurnalistikanın bu funksiyasının sərt praqmatik yönümlülüyü yoxdur və hər bir insan cəmiyyətdəki müəyyən dəyərləri sərbəst şəkildə öz daxili dünyasına qəbul edə və ya da etməyə bilər. Bu şərt jurnalisti öz auditoriyasının mədəni aludəçiliyini və meyliliyini bilməyə, onu müvafiq informasiya ilə təmin etməyə vadar edir. Mədəniyyəti məhz jurnalistika hamı üçün əlçatan edir. Sözügedən sferada jurnalistin fəaliyyətinin başlıca prinsipləri humanizm, sosial ədalət, insan hüquqlarının bərabərliyi, vətənpərvərlik, bütövlükdə cəmiyyətin, ayrı- ayrılıqda isə hər bir şəxsin azad inkişafı və s. müddəaların ardıcıl surətdə həyata keçirilməsi üçün lazımi şəraitin yaradılmasından ibarətdir. Beynəlxalq təcrübə (əsasən də MDB regionu ölkələrində - İ.M.) göstərir ki, hər bir cəmiyyət bu prinsiplərə davamlı şəkildə əməl edərək, totalitar-inzibati təfəkkürün ağalığı şəraitində formalaşmış milli məsələ stereotiplərindən tədricən yaxa qurtara bilər. Azad fərdlərin vətəndaş hüquq və öhdəliklərinin real şəkildə həyata keçirilməsi üçün ümumi baza yaradan siyasi, hüquqi, mənəvi, estetik və digər dəyərlərin təbii surətdə birləşməsi cəmiyyətdə demokratiya və humanizm prinsiplərinə əsaslanan yeni sosial-mədəni oriyentrlərin tərbiyə İlham A.Mazanlı_________________________________________________________ 89
edilməsinə şərait yaradır. Ümumiyyətlə, demokratik prinsiplərin möhkəmlənməsində dövlətin, kütləvi informasiya vasitələrinin və cəmiyyətin eyni mövqedən çıxış etmələri tələb olunsa da, bu işdə əsas vəzifə kütləvi informasiya vasitələrinin üzərinə düşür. Müəyyən tarixi dövrlərdə, əsasən də cəmiyyətdə baş verən xaotik mərhələlərdə, insanların itirdikləri öz həyat oriyentirlərini bir növ “kollektiv inamda” – polisentrik cəmiyyətdə insanları birləşdirməyə qadir olan, sosial pərakəndəliyi aradan qaldıran, millətin dirçəlməsinə şərait yaradan dünyagörüşü rolunu oynaya bilən milli ideyada tapmaq cəhdləri qaçılmaz olur. Hər bir cəmiyyətdə ümummilli ideyanın işlənib hazırlanması millətlərarası və dövlətlərarası mədəniyyətin formalaşmasının, cəmiyyətin səfərbər edilməsinin başlıca faktorlarından biri kimi çıxış edir. Köklü ictimai transformasiyaların baş verdiyi dövrlərdə geniş sosial-siyasi spektrə daxil olan qüvvələrin hər biri məhz onun siyasi əqidə və məsləkinin “milli ideya”nı özündə daha dolğun əks etdirdiyini iddia edir. “Milli ideya”nın formalaşdırılması və gerçəkləşdirilməsi uğrunda mübarizə ilk növbədə qəzet və jurnal səhifələrində, televiziya və radio verilişlərində və son dövrlərdə isə daha çox internet saytlarında aparılır. Bu isə özünü əsasən hakimiyyət uğrunda mübarizə şəklində büruzə verir. Xüsusilə də parçalanmış cəmiyyətlərin bütövlüyünün bərpa olunmasına yönəlmiş milli ideya siyasi Yüklə 3,34 Mb. Dostları ilə paylaş:
|