İkt-baza bilikləri

Qadın cinsiyyət sistemi haqqında nəzərdə tutulmalı məqamlar
Qadın cinsiyyət sistemi haqqında nəzərdə tutulmalı məqamlar, insanların cinsiyyət
və sağlamlıq mövzusundakı məlumatlarını və inanclarını şekilləndirir. Qadınlar
cinsiyyət sistemi ilə bağlı düzgün məlumatlandırılmalı və qadın sağlamlığının
vacibliyini anlamalıdırlar. İşte bu mövzuda nəzərdə tutulmalı bir neçə məqam:

Tibbi Müayinələr və Nəzarət: Qadınlar, düzenli tibbi nəzarət və jinekoloji
müayinələr ilə qadın cinsiyyət sistemi sağlamlığını nəzərdə tutmalıdırlar. Bu
tədqiqatlar, potensial problemləri tez müalicə etməyə yardım edir və rahim
kanseri, meme kanseri və digər cinsi sağlamlıq problemlərinin teşhisini təmin edir.
Aydın və düzgün məlumatla tibbi müayinələrin vacibliyini anlamaq əhəmiyyətlidir.

Cinsi Təhsil və Bilinmə: Cinsiyyət təhsili və cinsi sağlamlıq haqqında məlumat
qadınların və cəmiyyətin əhəmiyyətli bir hissəsidir. Qadınlar, cinsi yolla bulaşan
infeksiyaların, hamiləlik qorunmasının və aybaşı prosesinin cəhətlərini
anlamalıdırlar. Cinsiyyət təhsili, qadınların özlərini qorumaq və sağlam qərarlar
qəbul etmələri üçün əlaqəlidir.
Bu məqamlar qadınların cinsi sağlamlığını qorumaq və inkişaf etdirmək üçün
əhəmiyyətlidir. Sağlam cinsiyyət təhsili, düzgün tibbi nəzarət və cinsi sağlamlığın
əhəmiyyətini qadınların və cəmiyyətin dair bilərək, daha sağlam bir həyat tərzi
seçmələrinə kömək edir.

---

Qadınların reproduktiv sisteminin idarə edilməsi
Tibb elmində qəbul olunmuş nəzəriyyələrə görə həm qadınların, həm də kişilərin
reproduktiv (dölyaratma) sistemi baş beyin tərəfindən idarə olunur. Bu bir neçə
mərhələdə (etapda) baş verir:
Beyin qabığı, hipotalamus və hipofizin fəaliyyətinə bilavasitə təsir edən maddə olan
neyromediatorlar istehsal edir;

Hipotalamus – baş beyinin bir hissəsidir. Burada relizinq-hormonlar adlanan
xüsusi maddə ifraz edilir ki, onlar da hipofiz vəzisi tərəfindən digər hormonların
hazırlanmasını tənzimləyir;

Hipofiz – baş beyində yerləşən bir vəzidir. Bu vəzidə daxili sekresiya vəzilərinin
və bütünlükdə bütün orqanizmin fəaliyyətini tənzimləyən xüsusi hormonlar
hazırlanır. Məhz bu vəzidə bilavasitə yumurtalıqların fəaliyyətinə təsir edən
qonadotrop hormonlar (lyüteyinləşdirici hormon – LH, follikulstimullaşdırıcı
hormon – FSH və prolaktin) hazırlanır;
Qonadotrop hormonların təsiri altında qadın yumurtalıqlarında esterogenlər (qadın
cinsi hormonları), androgenlər (kişi cinsi hormonları) və progesteron hormonlarının
hazırlanması və ifraz edilməsi baş verir. Digər hormonlara nisbətən androgen
hormonlar qadın orqanizmi tərəfindən daha az miqdarda hazırlanır.