I. O’quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o’rni

V.Laboratoriya mashg‘ulotlari bo’yicha ko‘rsatma va 

tavsiyalar 
Laboratoriya mashg‘ulotlariga tavsiya etiladigan mavzular: 
1. O‘lchov vositalarining tuzilishi va metrologik ko‘rsatkichlarini o‘zlashtirishni
o’rganish.. 
2. Detallarning geometrik shakllardan og‘ishlarini shtangensirkulda nazorat
qilishni o`rganish.. 
3. . Detallarning geometrik shakllardan og‘ishlarini mikrometrda nazorat qilishni
o`rganish.. 

---

4. Uzunlikni yassi parallel uch o‘lchovlari yordamida mikrometr ko‘rchatkichdagi
xatolikni aniklashni o`rganish.
5. Soat tipidagi indikatorlar bilan o‘lchashni o`rganish., (ICH-10 )
6.Berilgan o‘tqazishlar uchun dopusklar va o‘tqazishlar ma’lumotnomasidan 
teshik va valning meyorlashgan og‘ishlarni o‘rnatish
7. Chekli kalibrlar bilan silliq silindrsimon yuzalar o‘lchamlarini nazorat qilish 
Laboratoriya mashg‘ulotlari mahsus jihozlangan auditoriyada akadem.
guruhlar uchun alohida o‘tiladi. Amaliy mashg’ulotlarida “Juftikda ishlash”, 
“Kichik guruhlarda ishlash” shakllari orqali tashkil etilib “Amaiy mashq”,
“Ko’rgazmali metod”, “Insert” va shu kabi metodlardan foydalaniladi. 


VI. Mustaqil ta’lim topshiriqlari bo’yicha tavsiyalar 
Talaba mustaqil ta’limni tayyorlashda mazkur fanning xususiyatlarini hisobga 
olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:
 darslik va o’quv qo’llanmalar bo’yicha fan boblari va mavzularini 
o’rganish;
 tarqatma materiallar boyicha ma’ruzalar qismlarini o’zlashtirish;
 avtomatlashtirilgan o’rgatuvchi va nazorat qiluvchi tizimlar bilan ishlash;
 maxsus adabiyotlar boyicha fanlar bo’limlari yoki mavzulari ustida ishlash;
 talabaning o’quv-ilmiy-tadqiqot ishlarini bajarish bilan bog’liq bo’lgan
fanlar bo’limlari va mavzularini chuqur o’rganish; 
 faol va muammoli o’qitish uslubidan foydalaniladigan o’quv
mashg’ulotlari; 
 masofaviy (distantsion) ta’lim.
Tavsiya etilayotgan mustaqil ishlarning mavzulari:
1. “Standartlash, sertifikatsiya va metrologiya” fanini vazifasi va mohiyatini
yoriting. 2.Metrologiya bo‘limiga oid: xalqaro birliklar tizimi. O‘lchash 

---

asboblarning turlari. O‘lchash xatoliklari «Metrologiya haqida «O‘zbekiston
Respublikasi qonuni» 
3.Sertifikatlashtirish bo‘limi: sertifikatlashtirishga oid hujjatlarni tayyorlash
4. Tutashma ya o‘tkazishlarning yagona standartlashtirish tizimini yoritib bering. 
5. O‘lchash asboblarining klassiflkatsiyasi
6. Metrologiya, standartlash va sertifikatsiya» fanining rivojlanish tarixi. 
7. O‘lchashlar uning turlari O‘lchash vositalari.
8. Mahsulotlarni sertifikatlashtirish 

9. Mahsulot sifatiga qoyiladigan talablar

10. Mahsulot sifatini attestatsiyalash davlat tizimi. 
11. Kalibrlar ularning tuzilishi va vazifalari.
12. Berilgan nominal o‘lchamlar hamda davlat standartiga ko‘ra o‘tkazishlar 
boyicha chekli chetga chiqish, eng katta va eng kichik oraliq va tarangliklar
kattaligini aniqlang va dopusk maydonlari bo’yicha val yoki teshiklarning chekli 
chetga chiqishlarini chizmada joylashishini toping?
13. «Metrologiya haqidagi» 1993 yil 28 dekabrdagi va 2000 yil 26 maydagi 
«Qo’shimcha kiritish va o’zgartirish» haqidagi qabul qilingan qonunlarini
14. Kompyuter va axborotlashtirish sohasida qo’llaniladigan standartlashtirishga 
doir normativ hujjatlarni o’rganish
15. “Iste`molchilar huquqini himoya qilish to’g’risida”gi qonunni o’rganish. 
16. Xalqaro ISO 9000 seriyasidagi standartlar asosida korxonalarda sifat tizimini
joriy qilish talablarini o’rganish. 


VII. Asosiy va qo’shimcha o’quv adabiyotlar hamda axborot 

manbaalari

Asosiy adabiyotlar 

1. 
T.A.Ochilov, X.Z.Ismatullaeva. Metrologiya standartlashtirish va 
sertifikatsiya. O‘quv qo‘llanma T.: «Iqtisod-moliya» 2007 y.
2.

A.Aripov. O‘zaro almashuvchanlik standartlashtirish va texnikaviy

o‘lchashlar. O‘quv qo‘llanma.T.: «O‘qituvchi» 2001

---

---

---

http://fayllar.org