I mühazirə Fənninin obyekti, predmeti, məqsəd və vəzifələri

. Qafqaz dilləri ailəsi
A. Qərb qrupu: 1) abxaz, bzıb, abjuy, 2)abazin
2. çərkəz yarımqrupu – adıgey,kabardin, ubıx;
B. şərq qrupu: 1) nax yarımqrupu – çeçen, inquş, basbiy, 2) dağıstan yarımqrupu – avar. Dargin, lak, ləzgi, tabasaran, andi, karatin, tindin, tmalin, baqvalin, axvalin, botlix, qodoberin, tsez, bejtin, xvarş, hunzib, qinux, tsarux, rutul, aqul, arçin, budux, krız, udun, xınalıq, 3) cənub yarımqrupu – meqrel, laz, gürcü (hevsur, kartli, imeret, quri, kaxetin, acar və b.), svan.
III. Bask dili (qrupdan kənar).
IV. Ural dilləri
1. Fin-uqor dilləri
A. Uqor qolu – macar, voqul, xantı,
B. Pribaltika –fin qolu – fin, eston, ijor, karel, vep, vod, liv, saam,
V. komi-zıryan, komi-permyak, udmurt.
Q. Volj qolu – mari, luqov, mordav, erzyan, mokşan.
2. Samodiq dilləri – nenes, nqanasan, enes, selkup.
V. Altay qrupu
1.Türk dilləri türk (əvvəllər osman), azərbaycan, türkmən, qaqauz, krım-tatar, karaçay-balkar, kumık, noqay, karaim, tatar, başkir, altay (oyrot), şor, hakas, tuvin, yakut,dolqan, kazax, kirgiz, özbək, qaraqalpaq, uyğur, çuvaş, (ölü dillər – orxon, qıpçaq,qədim uyğur, çaqatay, xəzər və b.).
2. Monqol dilləri – monqol, buryat, kalmık.
3. Tunqus-mancur: 1) sibir qrupu – evenk,even, 2) Amur qrupu – nanay, udey,
4. Uzaq Şərqin ayrı-ayrı dilləri – !) yapon, 2) ryuksyuk, 3) koreya,4) ayn
V1. Afraziy dilləri ailəsi (semit-hamit dilləri)
1.Semit qolu - ərəb, amhar, tiqre, assiri (ölü dillər- akkad, uqarit, qədim yəhudi), aramey, finikiya, geez,
2. misir qolu – (ölü dillər – qədim eqipt, kopt),
3. Bərbər-liviya qolu – qxadames, tuarq, zenaqa, kabil, taşelhit, zenet, tamaziht.
4. Kuşit qolu – bedaue, aqav, somali, sidamo, afar, saho, oromo, irakv, iqomiya,
5) çad qolu – xausa, hvandara, nqizm,boleva, karekap, anqas, sura, tera, marqi, mandara, kotoko, mubi, sokoro.
VII. Niger – konqolez dilləri ailəsi.

1. 
   Mande dilləri – bamana,soninke, soso, manainka, kpelle,
   
2. 
   Atlantik dilləri – fula, volof, cerer, diola, konyaqi, qola,
   
3. 
   icoid dilləri - ico (Nigeriya)
   
4. 
   Kru dilləri – seme, bete, qodie, kru, qrebo, uobe,
   
5. 
   kva dilləri – akan, baule, adele, adanqme, eve, fon,
   
6. 
   doqon dili,
   
7. 
   qur dilləri – bariba, senari, suppire, qurenne, qurma, kasem, kabre, kirma,
   
8. 
   Adamua-ubanqiy dilləri – lonquda, tula,çamba, mbum, qbayya, nqbaka, sere, mundu, zande,
   
9. 
   benua-konqolez dilləri – nupe, yoruba, iqbo, edo, cukun, efik, kambari, tiv, bamileke,kom, lamnso, tikar, bantu,
   
10. 
    kordofan dilləri – kanqa, miri, tumtum, katla, rere, ytoro, tegem, teqali,taqoy,