I mühazirə Fənninin obyekti, predmeti, məqsəd və vəzifələri



Yüklə 405,13 Kb.
səhifə11/63
tarix23.05.2022
ölçüsü405,13 Kb.
#87800
növüMühazirə
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   63
muhazire

Dilin nominativ funksiyası və ya adlandırma funksiyası. Adlandırma funksiyası idrakın sas tərkib hissəsidir. İnsan küllü miqdarda hadisələri ümumiləşdirərək təsadüfi əlamətləri çıxdaş edir, əsas əlamətləri saxlayır və beləliklə əldə edilmiş bilikləri sözdə saxlamağa ehtiyac duyur. Ad belə yaranır. J.Vandries yazırdı, əşyaların adlarını bilmək, onlarüzərində hakimiyyətə malik olmaq deməkdir. Xəstəliyin adını bilmək müalicənin yarısıdır. Lain dildə öz adını almamış hadisələr vardır ki, bunlara lakunlar (boşluqlar) detilir.
Tənzimləyici (requlyativ) funksiya. Dil daşıyıcısı bu funksiyadan adresata təsir etmək, onu bu və ya digər hərəkətəsözvqetmək istəyəndi yaralanır. Məsələn, evə gec gəlməmək məqsədilə müraciət edən ana əmr formasında /Bu gün evə gec gəlmə/, ana fikrini sual altında gizlərə bilər /Siz bu gün evə saat neçədə qayıtmağı planlaşdırırsınız?, və ya xəbərdarlıqla /Bax indi hava tez qaralır/,və ya /Metro saat 1-ə qədər işləyir/, və ya /Mən möhkəm rahatsız oluram/ və s. Dilin tənzimləyici funksiyası son nəticədə insan mikrikollektivlərində münasibət və əlaqələrinyaradılması, davam etdirilməsi və saxlanılmasına yönəlmişdir. Bəzən tənzimləmə funksiyasını fatik (əlaqəyaratma, kontaktyaratma) funksiyası da adlandırırlar. Burada salamlaşma. Xudahafisləşmə amilləri əsas yer tutur.
Bundan başqa dil digər funksiyaları da yerinə yetirir.Bəzən bunlara əlavə funksiyalar və ya kommunikativ funksiyanın tərkib elementləri kimi də yanaşırlar.

  1. konstat (faktları neytral şəkildə qeyd edənfunksiya) funksiyası. Məsələn, nəqli cümlələr.

  2. sual funksiyası - fakt barədə sorğu;

  3. appelyativ – müraciət funksiyası (müraciət, çağırış və s.);

  4. emosional-ekspressiv – insanın öz hiss və həyəcanının ifadə etməsi;

  5. etnik funksiya – dil insanları müəyyən etnoslarda birləşdirir;

  6. estetik funksiya – bu funksiya mətni bədii, incəsənənt əsərinə çevirir;

  7. əlaqəyaratma –insanlar arasında ilişgi yaratma funksiyası;

  8. magik funksiya – xüsusi hallarda istifadə edilir və dilini insanfövqü qüvvəyə malik olmasına eyhamdır;

  9. metadil – dil faktlarını şərh etmk funksiyası və s.

  10. suqessiv – dildən digər insanın psixikasına təsir etmək vasitəsi kimi istifadə etmək;

  11. simvolik (rəmzi) – söz, söyləmlərin məcazi mənaları ilə həmsöhbətə təsir etmək.



Yüklə 405,13 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   7   8   9   10   11   12   13   14   ...   63




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©www.genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə