93
XÜMSÜ TƏRK ETMİŞ ŞƏXSİN EVİNDƏ NAMAZ
QILMAQ
Sual 130: Xüms verməyən şəxsin evində namaz
qılmaq olarmı?
(Vəhid, Sistani və Təbrizidən başqa) Bütün
müctəhidlərin rə`yi: Əgər onun evinə xüms düşdüyünə
yəqini olmasa, eybi yoxdur.
2
Sistani və Təbrizi: Xeyr. Eybi yoxdur.
3
Vəhid: Bu evə xüms düşüb düşmədiyinə şəkk
edərsə vacib ehtiyata əsasən burada namaz qılmağa icazə
yoxdur.
4
XÜMSÜ VERİLMƏMİŞ YERDƏ NAMAZ QILMAQ
Sual 131: Şəxsi sərmayə olan və xümsü
verilməyən yerdə namaz qılmağın hökmü nədir?
(Təbrizi
və
Sistanidən
başqa)
Bütün
müctəhidlərin rə`yi: Qəsb hökmündədir və bu yerdə
qılınan namaz batildir. Amma şər`i hakim icazə versə
olar.
5
1
“İstiftaat”, 2-ci cild, səh.575.
2
“Tovzihul-məsaili mərace”, 1795-ci məsələ; Nuri, “Tovzihul-
məsail”, 1791-ci məsələ; Behcət, “Tovzihul-məsail”, 1408-ci məsələ;
Xamenei, “Əcvibə”, səh.932.
3
“Tovzihul-məsaili mərace”,
1795-ci məsələ.
4
Vəhid, “Tovzihul-məsail”, 1803-cü məsələ.
5
“Tovzihul-məsaili mərace”, 873, 1790, 1795 və 1834-cü məsələ;
Behcət, “Tovzihul-məsail”, 1408 və 1409-cu məsələ; Behcət,
“Vəsilətun-nicat”, 1-ci cild, səh.631; Nuri, “Tovzihul-məsail”, 874,
1786 və 1791-ci məsələ; Xamenei, “Əcvibə”, səh.373, 928, 932 və
933; Vəhid, “Tovzihul-məsail”, 880, 1798 və 1803-cü məsələ;
katiblik.
94
Təbrizi və Sistani: Yerin sahibinin namazı
batildir. Lakin başqalarının namazı düzgündür.
1
XÜMS VERMƏYƏN ÖLÜNÜN ƏMLAKI
Sual 132: Atam dünyadan gedib. Onun əmlakının
xümsünü vermədiyini bilirəm. Mənim vəzifəm nədir?
(Vəhid, Təbrizi və Sistanidən başqa) Bütün
müctəhidlərin rə`yi: Onun xümsünü verməlisiniz.
2
Lakin
ölmüş şəxsin xüms verməyə əqidəsi olmasa (qeyri şiə
məzhəb və dinlərin ardıcılları kimi) bu işə ehtiyac yoxdur.
Təbrizi: Onun xümsünü vermək vacib deyil.
3
Sistani: Onun xümsünü verməlidir. Amma ölmüş
şəxsin xüms verməyə əqidəsi olmayıbsa (qeyri şiə məzhəb
və dinlərin ardıcılları kimi) və ya xüms vermirmişsə (bə`zi
şiələr kimi) onun əmlakının xümsünü vermək vacib deyil.
4
Vəhid: Onun xümsünü şər`i hakimin icazəsi ilə
verməlisiniz. Amma ölmüş şəxsin xüms verməyə əqidəsi
olmayıbsa (qeyri şiə məzhəb və dinlərin ardıcılları kimi)
onun xümsünü vermək vacib deyil.
5
ÖLMÜŞ ŞƏXSİN EVİNDƏ NAMAZ QILMAQ
Sual 133: Xüms borcu olan ölmüş şəxsin evində
namaz qılmaq olarmı?
İmam (r) və Fazil: Bu evdən istifadə etmək haram
və bu evdə qılınan namaz batildir. Amma onun borcunu
1
“Tovzihul-məsaili mərace”, 873, 1790 və 1795-ci məsələ; Təbrizi,
“İstiftaat”, səh.865.
2
“Tovzihul-məsaili mərace”, 1755-ci məsələ; Xamenei, “Əcvibə”,
səh.683; Nuri, “Tovzihul-məsail”, 1751 və 1760-cı məsələ;
“Tovzihul-məsaili mərace”, 1764-cü məsələ.
3
Təbrizi, “Tovzihul-məsail”, 1764-cü məsələ.
4
Sistani, “Tovzihul-məsail”, 1764-cü məsələ.
5
Vəhid, “Tovzihul-məsail”, 1763-cü məsələ.
95
versələr və ya səhlənkarlıq etmədən vermək fikirləri olsa
evdən istifadə etməyə və burada namaz qılmağa icazə
verilir.
1
Nuri və Safi: Bu evdən istifadə etmək haram və
burada qılınan namaz batildir. Amma onun borcunu
versələr və ya borcu verməyə zamin dursalar (elə bir
şəkildə ki, ölmüş şəxsin boynundan götürülsün) evdən
istifadə etmək və orada namaz qılmağa icazə verilir.
2
Təbrizi: Bu evdən istifadə etmək haram və orada
qılınan namaz batildir. Amma onun borcunu versələr və ya
borcu verməyə zamin dursalar evdən istifadə etmək və
orada namaz qılmaq olar.
3
Sistani: Vərəsəsinin icazəsi ilə bu evdən qılınan
namaz səhihdir.
4
Məkarim: Bu yerdən istifadə etmək haram və
orada qılınan namaz batildir. Lakin onun borcunu versələr
evdən istifadə etmək və orada namaz qılmaq olar.
5
Vəhid: Əgər mərhumun malının miqdarı onun
verəcəyi xümsün miqdarından çox olmasa onun evindən
istifadə etmək və orada namaz qılmaq batildir. Yalnız
xüms borcu ödəndikdən və ödənişlə bağlı öhdəçiliyi şər`i
hakim qəbul etdikdən sonra mümkün olar. Bu halda
varisin icazəsi ilə maldan sərf etmək və evdən namaz
qılmağın eybi yoxdur.
6
1
“Tovzihul-məsaili mərace”, 875-ci məsələ.
2
Nuri, “Tovzihul-məsail”, 876-cı məsələ; Safi, “Tovzihul-məsail”,
884-cü məsələ.
3
Təbrizi, “Tovzihul-məsail”, 884-cü məsələ.
4
Sistani, “Tovzihul-məsail”, 863-cü məsələ.
5
Məkarim, “Tovzihul-məsail”, 800-cü məsələ.
6
Vəhid, “Tovzihul-məsail”, 882-ci məsələ.
96
Mündəricat
MÜQƏDDİMƏ .................................................................................... 3
BİRİNCİ FƏSİL ................................................................................... 6
XÜMSÜN MƏQAMI .......................................................................... 6
XÜMSÜN ƏHƏMİYYƏTİ.................................................................. 6
XÜMSÜN ZƏRURİLİK DƏLİLİ ........................................................ 7
XÜMS NƏ VAXT VACİB OLDU? .................................................... 9
XÜMSÜN FƏLSƏFƏSİ .................................................................... 10
XÜMS VƏ SEYİDLƏR ..................................................................... 13
İKİNCİ FƏSİL ................................................................................... 15
MƏFHUMLAR VƏ TERMİNLƏR ................................................... 15
“MƏUNƏ” SÖZÜNÜN MƏFHUMU ............................................... 15
XÜMS VƏ VERGİ ............................................................................ 15
MÜSALİHƏ ....................................................................................... 16
XÜMS İLİ .......................................................................................... 16
ÖDƏYİB BORC GÖTÜRMƏK ........................................................ 17
97
ÜÇÜNCÜ FƏSİL ............................................................................... 18
MAAŞ VƏ GƏLİR XÜMSÜ ............................................................. 18
MAAŞ ALANLARIN XÜMSÜ ......................................................... 18
İBTİDAİ SİNİF MÜƏLLİMİNİN XÜMSÜ ...................................... 19
TƏLƏBƏNİN QAZANCININ XÜMSÜ ........................................... 19
TƏLƏBƏ TƏQAÜDÜNÜN XÜMSÜ ............................................... 19
TƏLƏBƏYƏ YARDIMIN XÜMSÜ ................................................. 20
ZƏHMƏT HAQQININ XÜMSÜ ...................................................... 20
ŞƏHİD AİLƏSİNİN XÜMSÜ ........................................................... 21
TƏQAÜDÜN XÜMSÜ ...................................................................... 21
TƏ`XİRƏ SALINMIŞ MAAŞIN XÜMSÜ ....................................... 22
QADININ GƏLİRİNİN XÜMSÜ ...................................................... 23
DÖRDÜNCÜ FƏSİL ......................................................................... 24
SƏRMAYƏ VƏ İŞ ALƏTLƏRİNİN XÜMSÜ ................................. 24
İŞ YERİNİN XÜMSÜ ....................................................................... 24
İŞ ALƏTLƏRİNİN XÜMSÜ ............................................................. 24
BANKA QOYULMUŞ PULUN XÜMSÜ ........................................ 25
SƏRMAYƏNİN XÜMSÜ ................................................................. 26
QALXMIŞ QİYMƏTİN XÜMSÜ ..................................................... 26
MOBİL TELEFONUN XÜMSÜ ....................................................... 27
BEŞİNCİ FƏSİL ................................................................................ 28
HƏDİYYƏ, BAYRAM PAYI VƏ MÜKAFATIN XÜMSÜ ............ 28
HƏDİYYƏNİN XÜMSÜ ................................................................... 28
XÜMS VƏ DİN ARDICILLARI ....................................................... 29
SOVQATIN XÜMSÜ ........................................................................ 29
MÜKAFATIN XÜMSÜ .................................................................... 29
DÖVLƏTİN BAYRAM HƏDİYYƏSİNİN XÜMSÜ ....................... 31
İŞÇİLƏRƏ VERİLƏN QİYMƏTLİ KAĞIZIN XÜMSÜ ................. 32
TƏLƏBƏLƏRƏ VERİLƏN QİYMƏTLİ KAĞIZIN XÜMSÜ ......... 32
TƏQAÜDÇÜLƏRƏ VERİLƏN HƏDİYYƏNİN XÜMSÜ .............. 33
TƏHSİL XƏRCİNİN XÜMSÜ .......................................................... 33
ALTINCI FƏSİL ................................................................................ 35
MEHRİYYƏ VƏ İRSİN XÜMSÜ ..................................................... 35
MEHRİYYƏNİN XÜMSÜ ................................................................ 35
İRSİN XÜMSÜ .................................................................................. 35
YEDDİNCİ FƏSİL ............................................................................ 37
EHTİYAT PULUN XÜMSÜ ............................................................. 37
EHTİYAT PULUN XÜMSÜ ............................................................. 37
EV ALMAQ ÜÇÜN YIĞILMIŞ PULUN XÜMSÜ .......................... 38
98
SƏKKİZİNCİ FƏSİL ......................................................................... 40
HƏCC VƏ ZİYARƏT XÜMSÜ ........................................................ 40
HƏCC QƏBZİNİN XÜMSÜ ............................................................. 40
ÜMRƏ HƏCCİNİN QƏBZİNİN XÜMSÜ ........................................ 40
ZİYARƏT ÜÇÜN TOPLANAN EHTİYAT PULUNUN XÜMSÜ .. 41
DOQQUZUNCU FƏSİL.................................................................... 42
TORPAQ VƏ MƏSKƏN XÜMSÜ ................................................... 42
TORPAQ XÜMSÜ ............................................................................ 42
TİKİLİNİN XÜMSÜ ......................................................................... 43
SATILMIŞ EVİN XÜMSÜ ............................................................... 44
İCARƏNİN XÜMSÜ ......................................................................... 44
“RƏHN” XÜMSÜ ............................................................................. 46
ONUNCU FƏSİL............................................................................... 48
YAŞAYIŞ VƏ TOY VASİTƏLƏRİNİN XÜMSÜ ........................... 48
YAŞAYIŞ VASİTƏLƏRİNİN XÜMSÜ ........................................... 48
CEHİZİN XÜMSÜ ............................................................................ 51
BƏYLİK ƏŞYALARININ XÜMSÜ ................................................. 52
İZDİVAC PULUNUN XÜMSÜ ........................................................ 53
ON BİRİNCİ FƏSİL .......................................................................... 54
MAŞIN VƏ NƏQLİYYAT VASİTƏLƏRİNİN XÜMSÜ ................ 54
NƏQLİYYAT VASİTƏLƏRİNİN XÜMSÜ ..................................... 54
MAŞIN SATIŞININ XÜMSÜ ........................................................... 55
AVTOMOBİL İSTİQRAZININ XÜMSÜ ......................................... 56
ON İKİNCİ FƏSİL ............................................................................ 58
BORC GÖTÜRÜLMÜŞ PULUN XÜMSÜ ....................................... 58
BANKDAN BORC GÖTÜRÜLMÜŞ PULUN XÜMSÜ .................. 58
TƏLƏBƏLƏRƏ VERİLƏN BORCUN XÜMSÜ ............................. 58
İZDİVAC ÜÇÜN VERİLƏN BORCUN XÜMSÜ ............................ 59
SƏRMAYƏ ÜÇÜN GÖTÜRÜLƏN BORCUN XÜMSÜ ................. 59
XEYRİYYƏ MƏQSƏDİ İLƏ VERİLƏN (“QƏRZUL-HƏSNƏ”)
BORCUN XÜMSÜ ............................................................................ 59
ON ÜÇÜNCÜ FƏSİL ........................................................................ 61
SİKKƏ VƏ QIZILIN XÜMSÜ .......................................................... 61
SİKKƏNİN XÜMSÜ ......................................................................... 61
QIZILIN XÜMSÜ .............................................................................. 61
ZİNƏT ƏŞYALARININ XÜMSÜ .................................................... 62
QIZIL SATIŞININ XÜMSÜ ............................................................. 63
ON DÖRDÜNCÜ FƏSİL .................................................................. 66
KİTAB VƏ KOMPÜTERİN XÜMSÜ .............................................. 66
99
KİTABIN XÜMSÜ ............................................................................ 66
TƏHSİL VƏSAİTLƏRİNİN XÜMSÜ .............................................. 67
KOMPÜTERİN XÜMSÜ .................................................................. 67
KASET VƏ CD-NİN XÜMSÜ .......................................................... 68
ON BEŞİNCİ FƏSİL ......................................................................... 69
XÜMSÜN ÖDƏNMƏSİ .................................................................... 69
XÜMSÜN ÖDƏNMƏ YERİ ............................................................. 69
XÜMS VƏ XEYİR İŞLƏR ................................................................ 70
XÜMS VƏ MƏDƏNİYYƏT İŞLƏRİ ............................................... 71
ON ALTINCI FƏSİL ......................................................................... 72
SEYİDLƏRİN PAYI ......................................................................... 72
SEYİDLƏRİN PAYI ......................................................................... 72
SEYİD QADININ XÜMSÜ ............................................................... 75
ON YEDDİNCİ FƏSİL ...................................................................... 76
XÜMS VERMƏYİN ZAMAN VƏ ŞƏRTLƏRİ ............................... 76
XÜMSDƏ NİYYƏT .......................................................................... 76
ŞƏMSİ VƏ QƏMƏRİ İL ................................................................... 76
XÜMS İLİNİN BAŞLANĞICI .......................................................... 77
XÜMS İLİNİ DƏYİŞMƏK ............................................................... 78
SUBAY ŞƏXSİN XÜMS İLİ ............................................................ 78
YETKİNLİK YAŞINA ÇATMAMIŞ ŞƏXSLƏRİN XÜMS İLİ ...... 79
YOXSUL ŞƏXSİN XÜMS İLİ .......................................................... 79
BİR NEÇƏ SƏNƏTİ OLAN ŞƏXSİN XÜMS İLİ ............................ 80
ON SƏKKİZİNCİ FƏSİL .................................................................. 81
XÜMSÜN HESABLANMASI .......................................................... 81
XÜMSÜN HESABLANMASI .......................................................... 81
XÜMSÜN ÇIXILMASI ..................................................................... 83
ƏMLAKIN XÜMSÜ ......................................................................... 85
BORCUN XÜMSÜ ............................................................................ 85
HİSSƏ-HİSSƏ ÖDƏNƏN BORCUN XÜMSÜ ................................ 86
ÖLMÜŞ ŞƏXSİN ƏMLAKININ XÜMSÜ ....................................... 87
ON DOQQUZUNCU FƏSİL ............................................................. 88
XÜMSDƏN QAÇMAQ ..................................................................... 88
XÜMS VƏ DOLANIŞIQ XƏRCLƏRİ ............................................. 88
XÜMS VƏ BAĞIŞLAMA ................................................................. 88
XÜMS VƏ MEHRİYYƏ ................................................................... 89
İYİRMİNCİ FƏSİL ............................................................................ 90
XÜMSÜ VERİLMƏMİŞ ƏMLAK.................................................... 90
XÜMSÜ VERİLMƏMİŞ ƏMLAKDAN İSTİFADƏ ETMƏK ......... 90
100
XÜMSÜ TƏRK EDƏN ŞƏXSLƏ ÜNSİYYƏT ................................ 91
XÜMSÜ TƏRK ETMİŞ VALİDEYN ............................................... 91
XÜMSÜ VERİLMƏMİŞ YEMƏK.................................................... 92
XÜMSÜ TƏRK ETMİŞ ŞƏXSİN EVİNDƏ NAMAZ QILMAQ ..... 93
XÜMSÜ VERİLMƏMİŞ YERDƏ NAMAZ QILMAQ .................... 93
XÜMS VERMƏYƏN ÖLÜNÜN ƏMLAKI...................................... 94
ÖLMÜŞ ŞƏXSİN EVİNDƏ NAMAZ QILMAQ .............................. 94
Dostları ilə paylaş: |