İ k i n c i məzarçı. Əsl həqiqəti bilmək istəyirsən, hə? Əgər
o qız zadəgan olmasaydı, onu heç vaxt xristian kimi
basdırmazdılar.
B i r i n c i məzarçı. Aha, sən düz deyirsən. Adama elə
ağır gələn də budur ki, varlılar istədiyi vaxt özünü suda
boğa bilər və ya kəndirdən asa bilər, ancaq onların din
qardaşları kasıb xristianların buna ixtiyarı yoxdur. Di
qurtar, beli işə sal. Bilirsənmi, dünyada bağ-bandan,
kənkandan, bir də qəbirqazandan qədim sənət sahibi olmayıb.
Onlar Adəm atanın sənətini davam etdirirlər.
İ k i n c i məzarçı. Bəyəm Adəm ata zadəgan olub?
Birinci məzarçı. İki dəfə beldən, külüngdən istifadə edib.
İ k i n c i məzarçı. Yalandır, onun heç nəyi olmayıb.
B i r i n c i məzarçı. Bu nədir! Sən yoxsa bütpərəstsən?
Müqəddəs kitabı - Bibliyanı necə başa düşürsən? Bibliyada
yazılıb ki, Adəm yer qazıb. Bir kəllənə yerləşdir də, o heç
belsiz, külüngsüz yer qaza bilərdi? Dayan, mən sənə ayrı
sual verəcəyəm. Əgər düzgün cavab verməsən, vay halına,
İ k i n c i məzarçı. Döşə gəlsin.
B i r i n c i məzarçı. De görüm, o kimdir ki, onun düzəltdiyi
şey bənnanın, dülgərin, gəmiqayıranın düzəltdiyindən daha
möhkəmdir?
İ k i n c i məzarçı. Dar ağacı quran. Çünki dar ağacı öz
sakinlərindən çox yaşayır.
B i r i n c i məzarçı. Vallah, ağıl dəryasısan. Doğrudan da,
dar ağacı həmişə yaxşılıq eləyir. Ancaq kimə? Yamanlıq
eləyənlərə. İndi sən də yamanlıq eləyirsən. Deyirsən ki, dar
ağacı kilsədən möhkəmdir. Deməli, sənə dar ağacının yaxşılığı
gərəkdir. Deməli, səni asmaq lazımdır. Suala təzədən cavab
ver, di başla görək.
İ k i n c i məzarçı. O kimdir ki, onun düzəltdiyi şey
bənnanın, dülgərin, gəmiqayıranın düzəltdiyindən daha
möhkəmdir?
B i r i n c i məzarçı. Hə, cavab ver, kimdir? Ağlın
cilovunu boşalt da.
İ k i n c i məzarçı. Yaxşı, indi deyə bilərəm.
B i r i n c i məzarçı. Tez ol.
İ k i n c i məzarçı. Sübh ibadətinə and olsun, deyə
bilmərəm.
Hamletlə Horatsio daxil olub bir kənarda
dayanırlar.
B i r i n c i məzarçı. Başını nahaq yerə sındırma.
Kötəklənməklə qanmaz eşşək yeyin yeriməz. Bir də nə vaxt
bu sualı sənə versələr, deyərsən qəbirqazandır. Çünki
qəbirqazanln tikdiyi evlər ta qiyamət gününə qədər qalacaq.
Yaxşı, cəld ol. İogen dayının meyxanasına get, mənə bir
qab çaxır gətir.
İkinci məzarçı gedir, birinci məzarçı qəbir qazır, həm
də oxuyur.
Gəncliyimdə gülərdim,
Qəlb açardı gözəllər.
Ah, mən elə bilərdim,
Həyat kefdir əzəllər.
H a m 1 e t. Məgər bu adam nə iş gördüyünü hiss
eləmir? Qəbir qazmaq hara, mahnı oxumaq hara?
H o r a t s i o. Adət onu öz peşəsinə etinasız edib, prins.
H a m 1 e t. Bu, doğrudan da, belədir. Yalnız qabar tutmayan
əllər həssas olur.
Birinci məzarçı (oxuyur).
Birdən gəldi qocalıq,
Məni qüssə, qəm aldı.
. Getdi sevgi - krallıq,
Gənclik sanki xəyaldı.
Bir kəllə çıxanb atır.
H a m 1 e t. O kəllənin də dili varmış, nə vaxtsa o da oxuya
bilirmiş. Gör, haramzadə onu torpağa necə tullayır. Elə bil ki,
tulladığı dünyada ilk insan qatili Qabilin kəlləsidir. Bu
uzunqulağın ələ keçirdiyi o kəllə, bəlkə, bir zamanlar Allahın
özünü belə aldatmaq istəyən bir siyasətçinin başı imiş. Ola
bilərmi?
H o r a t s i o . Ola bilər, milord.
H a ml e t . Bəlkə, saray əyanının başı imiş, "sabahınız
xeyir, əla-həzrət! Səhhəti-vücudunuz necədir, mərhəmətli
hökmdar?" sözlərini böyük məharətlə deyirmiş. Bəlkə də,
filan ağanın başı imiş, filan ağanın atını tərifləyirmiş ki, ona
bağışlasın. Ola bilərmi?
H o r a t s i o. Bəli, milord.
H a m 1 e t. Lap elə beləymiş ki, var. İndi isə xanım
qurdun aşnasıdır. Dişləri tökülüb, çənəsi düşüb, məzarçı isə
beli onun təpəsinə çırpır. Budur heyrətamiz dəyişiklik! Ah,
insan bu sirdən agah olsaydı! Bu boyda kəlləni yalnız top-
top oynamaq üçün illər boyu əzab-əziyyətlə böyütməyə
dəyərmi? Mən bu haqda düşündükcə az qalır öz kəlləm
çatlasın.
B i r i n c i məzarçı (oxuyur).
Götür beli, külüngü,
Dünya fani, ömür az. .. :
Bu zavallı aşiqə
Məzar qaz ha, məzar qaz.
Başqa bir kəlləni çıxarıb atır.
H a m 1 e t. Bu da bir başqası. Yəqin ki, o bir hüquqşünasın,
bir və-kilin kəlləsidir. Bəs onun məharəti, onun bicliyi, onun
fəndləri, onun fırıldaqları, onun kələkləri hanı, harada qalıb?
İndi o nə üçün bu kobud yaramazın çirkin külüngünün ağır
zərbələrinə dözür, onu məhkəməyə çəkmir? Hım!"Bəlkə də,
bu kəllənin sahibi öz vaxtında torpaq alıb-satan böyük bir
dəllal olub. Hər cür qəbzlər, hər cür pul vəsiqələri, hər cür
zəmanətlər, hər cür cərimələr, hər cür qazanclar barədə
sənədlər düzəldib. Budurmu cərimələrin cəriməsi, qazancların
qazancı? Buna görəmi onun yaxşı başı palçıqla yaxşı dolub?
Onun zamin durduqları torpaq sahibləri indi bu iki müqavilə
sənədi boyda olan yerimi ona zamin durublar? Onun
hazırladığı bütün sənədləri bir yerə toplasan bu yerə güclə
yerləşə bilər. O torpaq sahiblərinin özləri bundan çox yer
almayıblar, hə?
H o r a t s i o. Bir qarış da artıq almayıblar, milord.
H a m 1 e t. Perqamentlər qoyun dərisindən hazırlanır, elə
deyilmi?
Horatsio. Bəli, milord, dana gönündən də hazırlanır.
Hamlet. Perqamentlərdə möhkəmlik, onların
üzərindəki yazılarda etibar axtaranların özləri qoyun və
danadırlar. Mən bu adamla danışmaq istəyirəm. - Ey, ağa, bu
qəbir kimindir?
B i r i n c i məzarçı.
.
, ,
Mənimdir, cənab (Oxuyur). • •;
;
Bu zavallı aşiqə
Məzar qaz ha, məzar qaz.
H a m 1 e t. Bilirəm, sənindir. Doğrudan da, sən qəbirdəsən,
amma yalan danışırsan.
B i r i n c i məzarçı. Siz qəbirdə deyilsiniz, cənab. Ona
görə də qəbir sizin deyil. Amma mən qəbirdəyəm, qəbir
də mənimdir. Deməli, mən yalan danışmıram.
H a m 1 e t. Sən qəbirdəsən, bu o demək deyil ki, qəbir
sənindir. Qəbir ölülər üçündür, dirilər üçün yox. Deməli, sən
yalan danışırsan.
B i r i n c i məzarçı. Bu, canlı yalandır, cənab. Vaxt
gələr qəbirdə həqiqət olar.
H a m 1 e t. De görüm, bu qəbiri hansı kişiyə qazırsan?
B i r i n c i məzarçı. Heç bir kişiyə, cənab.
H a m 1 e t. Onda hansı qadına qazırsan?
B i r i n c i məzarçı. Heç bir qadına.
H a m 1 e t. Qoçaq, bu qəbirdə kimi basdıracaqlar?
B i r i n c i məzarçı. Bir nəfəri, cənab. O vaxtıyla qadın
idi, indi isə, Ällah onun ruhunu şad eləsin, nə ondandır, nə
bundan.
H a m 1 e t. Bu haramzadə necə də inamla danışır! Onunla
dəqiq ol-maq lazımdır, yoxsa bizi ikimənalı sözlər altında
basdırar. Allaha and olsun, Horatsio, son üç ildə fikir
vermişəm, dünyamız yaman cəsarətlənib. Qara camaat
ayağının ucu ilə əyanların dabanmı tapdalayır.-Sən nə
vaxtdan burada qəbirqazansan?
Dostları ilə paylaş: |