Giz-son indd

---

İXRACATÇILAR ÜÇÜN 
TƏLİMAT KİTABI
%DN×  

---

Müəlliflər:
İlkin Qarayev, 
AzEkoKonsaltinq şirkətinin prezidenti, 
Xarici Ticarət üzrə beynəlxalq dərəcəli ekspert
Elxan Mikayılov, 
ASR Konsaltinq və Araşdırma Qrupunun baş direktoru, 
Xarici Ticarət və ÜTT üzrə beynəlxalq ekspert
Fuad Rəsulov,  
Xəzər Universitetinin İqtisadi və Biznes Araşdırmaları və 
Təhsil Mərkəzinin professoru
Gerry Morrissey, 
Ticarətin təşviqi üzrə beynəlxalq ekspert
 
Redaksiya heyəti:
Vidadi Quliyev, 
AZPROMO-nun vitse prezidenti 
Anar Qasımlı, 
AZPROMO-nun Biznes Məlumat Mərkəzinin direktoru
Gülnarə Məmmədova, 
Almaniya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Cəmiyyətinin (GİZ) layihə işçisi
ISBN 978-9952-452-42-6
© “AZPROMO”, 2013
© “GIZ”, 2013
Bu kitab Avropa Ittifaqı və GIZ-in  texniki və maliyyə dəstəyi  ilə AZPROMO tərəfindən tərtib edilib. 
Kitabın məzmunu Avropa Ittifaqının  baxışlarını əks etdirmir.

---

MÜNDƏRİCAT
BEYNƏLXALQ MARKETİNQ VƏ  BAZAR  ARAŞDIRMALARI                           7
XARİCİ BAZARLARA GİRİŞ                                                                                                       45
QABLAŞDIRMA VƏ SERTİFİKATLAŞDIRMA                                                              67
BEYNƏLXALQ TİCARƏTDƏ ALQI-SATQI MÜQAVİLƏLƏRİ                          93
MALIN ÇATDIRILMASI ŞƏRTLƏRİ                                                                                  101
İXRAC QİYMƏTİNİN MÜƏYYƏNLƏŞDİRİLMƏSİ                                                            109
GÖMRÜK VƏ GÖMRÜK YÜK BƏYANNAMƏSİ                                                         119 
DAŞINMA VƏ LOGİSTİKA                                                                                                         171
BEYNƏLXALQ TİCARƏTİN MALİYYƏLƏŞDİRİLMƏSİ                                  183
MODUL I.
MODUL II. 
MODUL III.
MODUL IV.
MODUL V.
MODUL VI.
MODUL VII.
MODUL VIII.
MODUL IX. 

---

---

ÖN SÖZ
Son illər ərzində ölkəmizdə aparılan iqtisadi islahatlar, yaradılmış əlverişli biznes 
və investisiya mühiti, sahibkarlığın inkişafı, iqtisadiyyatın yüksək templərlə artması 
və şaxələndirilməsi, habelə  qeyri-neft sektorunun iqtisadi inkişafda istiqamətverici 
və hərəkətverici rol oynaması Azərbaycanın dünya iqtisadiyyatına inteqrasiyası üçün 
geniş imkanlar açmışdır. Bunun fonunda Azərbaycanın ixrac potensialı əhəmiyyətli 
dərəcədə güclənmiş, ölkənin xarici ticarət əlaqələri xeyli genişlənmişdir. Belə ki, son 
on il ərzində xarici ticarətimiz  6.4 dəfə, o cümlədən ixrac 9.2 dəfə və qeyri-neft ixracı 
4.5 dəfə artmışdır. Qeyri-neft məhsullarının ixrac coğrafiyası da ilbəil artır. Yüksək 
keyfiyyəti ilə seçilən məhsullarımız ənənəvi bazarlarla yanaşı, ABŞ, Kanada, 
Avstraliya, Yaponiya, Yeni Zelandiya, Afrika və Latın Amerikası ölkələri kimi uzaq 
ölkələrə də ixrac olunur.
Yerli sahibkarlarımızın ilbəil artan ixrac potensialı və ixrac coğrafiyası onların 
potensial bazarlardakı mövcud tendensiyalar, tətbiq olunan qayda və tələblər, bir 
sözlə xarici ticarət sahəsində ətraflı və dəqiq məlumatlara malik olunması ilə sıx 
bağlıdır. Bu prosesdə iş adamlarına dəstəyin göstərilməsi, onların maarifləndirilməsi 
sahəsində fəaliyyət göstərən Azərbaycanda İxracın və İnvestisiyaların Təşviqi Fondunun 
da (AZPROMO) özünəməxsus rolu var. Belə ki, 2003-cü ildə İqtisadi İnkişaf 
Nazirliyi tərəfindən təsis edilən AZPROMO onillik fəaliyyəti dövründə ixracının 
təşviqi, o cümlədən məhsullarımızın xarici bazarlarda tanıdılması istiqamətində fəal 
işlər görmüşdür. Bu illər ərzində AZPROMO müxtəlif səpklili tədbirlər və sərgilərlə 
yanaşı  mütəmadi olaraq yerli şirkətlər üçün  çoxsaylı maarifləndirmə və təcrübə 
mübadiləsi tədbirləri də təşkil etmişdir. Biz mütəmadi olaraq, yerli sahibkarlarımıza 
Azərbaycanın və xarici ölkələrin ticarət və investisiya qanunvericiliyi, ixrac 
prosedurları, investisiyaların qoyuluşu və s. mövzularda məsləhətlər veririk, təlimlər 
təşkil edirik, habelə müxtəlif ölkələr üzrə bazar araşdırmaları apararaq, təmənnasız 
olaraq onlarla paylaşırıq.
Yerli şirkətlərin ixrac sahəsində maarifləndirilməsi istiqamətində AZPROMO və 
Almaniyanın Beynəlxalq Əməkdaşlıq Cəmiyyəti (GİZ) arasında yerli ixracatçılar 
üçün ixracyönümlü tədbirlərin keçirilməsinə dair imzalanan Anlaşma Memorandumu 
çərçivəsində yerli şirkətlərin ixrac sahəsində maarifləndirilməsi məqsədilə 9 moduldan 
ibarət İxracatçılar üçün Təlimat Kitabı hazırlanmışdır. Təlimat kitabı ixracata yeni 
başlayan və ya gələcəkdə öz məhsullarını xarici bazarlara çıxarmağı nəzərdə tutan 
şirkətlər üçün nəzərdə tutulmuşdur. Kitabda beynəlxaq marketinq, xarici bazarlara 
giriş, qablaşdırma və sertifikatlaşdırma, gömrük prosedurları, nəqliyyat, loqistika və 
s. zəruri mövzular əhatə olunub. 
Ümid edirəm ki, kitab sahibkarlarımızın ixrac sahəsində nəzəri və praktiki 
biliklərinin artmasına və nəticə etibarilə onların ixrac imkanlarına müsbət töhfə 
verəcəkdir. Fürsətdən istifadə edib, kitabın hazırlanmasında əmək sərf edən bütün 
kollektivə öz təşəkkürümü bildirirəm. 
Hörmətlə,
Rüfət Məmmədov 
AZPROMO-da prezident vəzifəsini icra edən

---