Fonetika va fonologiya haqida umumiy ma’lumot. Nutqning fonetik bo’linishi

Reja:

Tilning moddiy (substansial) sathi xususida

Fonetika va uning birligi

Fonetikaning bo‘limlari

Nutqning fonetik bo’linishi

Fonologiya

Fonologik ziddiyatning ziddiyat tizimiga munosabatiga ko‘ra tasnifi.

A’zolari o‘rtasidagi munosabatga ko‘ra ziddiyatlar tasnifi

Til sathlari tilning fonetk va fonologik sathi

Mavzu bo’yicha tayanch tushunchalar: fonema, tovush, fonetikaning turlari, fonologiya, fonolgik ziddiyat

Tilning moddiy (substansial) sathi xususida. Lisoniy sathlar sirasida fonetika eng kichik tashkil etuvchi va boshqa sathlar birliklari uchun moddiy (substantsial) asos bo‘luvchi birliklarni beradigan sath sifatida ajralib turadi.
Insonning nutq faoliyati sezgi a’zolari asosida his qilinuvchi nutq birliklari - tovush yoki tovushlar tizimi vositasida ro‘yobga chiqadi. Nutq tovushlari o‘zida uch jihatni birlashtirgan murakkab nutqiy birlik sifatida namoyon bo‘ladi. Ular quyidagilar:
a)talaffuz a’zolari bilan boshqariladigan markaziy nerv sistemasi mahsuli (fiziologik jihat);
b)tabiatdagi har qanday tovush kabi akustik tabiatga ega (fizik, akustik jihat);
.
Bir belgining bo‘linishlari asosida zidlanish ajralgan zidlanish deyiladi. Quyidagi ikki zidlanishga diqqat qiling:
Birinchi zidlanishda ziddiyat belgisi bo‘lingan, ajralgan, ikkinchida esa bunday hol mavjud emas.

Tilning moddiy (substansial) sathi xususida. Lisoniy sathlar sirasida fonetika eng kichik tashkil etuvchi va boshqa sathlar birliklari uchun moddiy (substantsial) asos bo‘luvchi birliklarni beradigan sath sifatida ajralib turadi.

Insonning nutq faoliyati sezgi a’zolari asosida his qilinuvchi nutq birliklari - tovush yoki tovushlar tizimi vositasida ro‘yobga chiqadi. Nutq tovushlari o‘zida uch jihatni birlashtirgan murakkab nutqiy birlik sifatida namoyon bo‘ladi. Ular quyidagilar:

a)talaffuz a’zolari bilan boshqariladigan markaziy nerv sistemasi mahsuli (fiziologik jihat);