Fəsil I. Maye və qazların hərəkətində səltlik şərti. Mayelərin fiziki, mexaniki xassələri və onların təzyiq və tempraturdan asılılığı

Məsələ 2 İndi isə basqının dəyişməsi, boru kəmərinin diametri və uzunluğu verildikdə ondan keçən maye sərfinin tapılmasına baxaq. Maye A çənindən B çəninə verilir. (5.11) tənliyinə əsasən yaza bilərik.


(5.12)

Digər tərəfdən məsələnin şərtində

(5.13)

olduğu verilir.

Onda (5.12) və (5.13) ifadələrindən


(5.14)

Əsas məsələ M-in təyinidir. Lakin sərf məlum olmadığı üçün sürətin qiyməti də məlum olmur. Bunun üçün analitik və qrafoanalitik üsullardan istifadə edilir.

Analitik üsulun ən sadə yolu rejimin laminar qəbul edilməsidir. Bu halda hidravlik itkilər аşаğıdакı кiмi tapılar:

Bu şərti özlülüyü böyük olan neftlərdə və basqılar fərqinin borunun uzunluğuna nisbətən böyük olmayan hallarında qəbul etmək olar.

Əgər mayenin özlülüyü az , basqılar fərqinin boru uzunluğuna nisbəti böyükdürsə, bu halda rejimin turbulent olması qəbul edilə bilər. Turbulent rejimdə sürtünməyə sərf olunan itki hidravlik hamar boru üçün β₁ = 8K və 2-n=m yəni
(5.15)

Bu ifadəni (5.8) –də yazsaq ümumi halda hidravlik itkilərə sərf olunan basqının qiyməti

(5.16)

Bu ifadədən mayenin sərfi

(5.17)

(5.17) ifadəsi ilə sərfi təyin etdikdən sonra qəbul edilən rejimin düzgünlüyü yoxlanılmalıdır. Bunun üçün tapılmış Q-yə əsasən yenidən R_e təyin edilir və rejim yoxlanılır. Əgər rejimin düzgün olmadığı alınarsa, onda məsələni qrafoanalitik üsulla həll edirlər. Bunun üçün boru kəmərininin xarakteristikası, yəni basqı itkisinin sərfdən və ya diametrdən asılı olaraq dəyişməsinə istinad edilir.

Sabit diametr üçün müxtəlif sərflər qəbul edilir və hər sərfə uyğun basqı itkisi hesablanır. asılılığı qurulur. Verilmiş -ə görə sərfin qiyməti Q₁ tapılır.

Şək.5.3
Məsələ 3 Verilmiş sərfə və basqıya görə, boru kəmərinin diametrinin təyini. Bu məsələnin həllində (5.16) ifadəsindən

(5.18)

Əgər d-nin bu üsulla təyinindən sonrakı yoxlama rejimin düzgün seçilmədiyini göstərərsə, yenə də məsələ qrafoanalitik üsulla həll edilə bilər.

Verilmiş sərfə görə müxtəlif diametrlər üçün basqı itkisi təyin edilir.
asılılığı qurulur, sonra isə verilmiş basqının qiymətinə uyğun d₁ tapılır.