Fənn: Quyularda geofiziki tədqiqatlar Mövzu

Giriş


Mövzunun aktuallığı– Quyuların geofiziki tədqiqatı (QGT) fiziki üsulların cəmi olub qu­yu kəsilişi üzrə və ya yaxud quylar arası fəzanın təd­qiqinə əsas­­lanır. Neft-qaz quyularının tədqiqində istifadə olu­nan komp­­leks QGT üsulları mədən geofizikası adlanır. QGT komp­leksi dedik­də karotaj üsullarının məcmusu nəzərdə tutu­lur.
Neytronlarla əlaqədar olan üsullar da 2 yerə bölünür
a) Stasionar neytron üsulları – buraya NQK (Neytron Qamma Karotajı) aiddir. Bu üsul neytron mənbə ilə süxurları şüalandıran zaman yaranan 2-ci dərəcəli γ
şüalanma intensivliyinin ölçülməsinə əsaslanır. NQK –dan başqa neytron karotajının istiliyə görə və istilik üstü modifikasiyaları da tətbiq olunur.
b) Qeyri-stasionar NK üsulları. Bu üsulun 2 modifikasiyası var.
Kurs işinin predmeti – Quyu kəsilişlərinin öyrənilməsi üsulları.
Kurs işinin məqsədi - Stasionar neytron üsulları ilə quyu kəsilişlərinin öyrənilməsi
İşin quruluşu- Kurs işi Referat, Mündəricat, Giriş, nəticə və 2 fəsildən ibarətdir.
I FƏSİL. Quyuların tədqiqatı üsulları.

1. 
   Geofiziki üsullar.
   

Geoloji və geofiziki xüsusiyyətlərin kompleks tədqiqi üsulları (quyuların növündən və istismar mərhələsindən asılı olmayaraq) aşağıdakı vəzifələri həll etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur:

1. Quyu zonasında geoloji modelin dəqiqləşdirilməsi: quyu bölməsi boyunca məhsuldar qalınlıqların sərhədlərinin dəqiqləşdirilməsi; quyulararası fəzada məhsuldar layların vəziyyətinin və geoloji heterojenliyin təyini.
2. Neft və ya qaz hasilatı zamanı layların işlənməsinə nəzarət : daxilolma profilinin və ya inyeksiyanın təyini, daxilolma tərkibinin qiymətləndirilməsi; layın cari və ya qalıq neft-qazla doyma dərəcəsinin təyini.
3. Kollektor filtrasiya xüsusiyyətlərinə hidrodinamik nəzarət : quyu məhsuldarlığının müəyyən edilməsi və proqnozlaşdırılması; enerji xassələrinin qiymətləndirilməsi; dib formalaşma zonasında filtrasiya xassələrinin dəyişməsi.
4. Quyunun istismarına texnoloji nəzarət: yeraltı avadanlıqların elementlərinin işinin qiymətləndirilməsi; işləyən quyunun quyusunda hasilat vəziyyəti; təbəqələrarası axınların təyini; quyunun ümumi faza debitlərinin təyini.
5. Quyunun vəziyyətinə texniki nəzarət: konstruksiya elementlərinin vəziyyətinin aydınlaşdırılması; boru vəziyyətinin qiymətləndirilməsi; sütunun sızmasının aşkar edilməsi; sement keyfiyyətinə nəzarət.
6 . İstehsalın intensivləşdirilməsi üzrə işlərin keyfiyyətinə nəzarət : quyunun, dib zonasının təmizlənməsinin səmərəliliyinin qiymətləndirilməsi; su anbarının açılması;
Geoloji modeli dəqiqləşdirmək məqsədilə quyuya yaxın fəzada quyu kəsiklərinin öyrənilməsi geofiziki tədqiqatların (GIS-LOG) köməyi ilə həyata keçirilir. Quyuda və quyuya yaxın məkanda müxtəlif fiziki sahələrin və xüsusiyyətlərin ölçülməsinə əsaslanan karotajın bir neçə növü var: elektrik karotaj üsulları -.; elektromaqnit karotaj üsulları.; radioaktiv üsullar, və s., həmçinin termal karotaj, akustik karotaj, tiltmetriya, mikrozondlama və s. GIS-də qazma, təkrar qazma və mayenin stimullaşdırılması prosesində GIS-işlərini, geoloji və texniki tədqiqatları xarakterizə etmək üçün təxminən 450 xüsusi termindən istifadə olunur.
Quyuların karotaj üsulları dolayıdır. Onların metodoloji əsaslarının elementlərindən biri də əvvəlcədən müəyyən edilmiş analitik petrofiziki asılılıqlar, “özək-nüvə”, “öz-geofizika”, “geofizika-geofizika” kimi reqressiya tənliklərinin əldə edilməsi və geofiziki əlamətlərdən laylara keçidin mümkünlüyünün əsaslandırılmasıdır. proqnoz parametrlərinin düzgünlüyünün sonrakı qiymətləndirilməsi ilə anbarın xassələri.
Geoloji məlumatın ən mühüm komponenti qazma prosesində karotların seçilməsi və onların ətraflı laboratoriya tədqiqatlarıdır. Quyuların karotajına görə lay parametrləri əsasən quyuya yaxın zonanı xarakterizə edir. Petrofiziki asılılıqlar litologiya, məsaməlilik və rezervuarın doyması haqqında məlumat verir.
Geofiziki tədqiqatlar və quyularda aparılan işlər (QRS) layların işlənməsinin monitorinqi üçün məlumat bazasını təmin edir (daxiletmə və inyeksiya profillərinin ölçülməsi, axının tərkibinin qiymətləndirilməsi, müxtəlif nöqtələrdə layın maye ilə doyması, yerdəyişmə parametrlərinin qiymətləndirilməsi və s.), quyunun istismarına və onun texniki şərtlərinə texniki nəzarət, maye axınının intensivləşdirilməsi üsullarının yerinə yetirilməsinə nəzarət.
Müxtəlif fiziki xassələrə malik mədəaltı vəzi üzərində giriş texnologiyası bir neçə dövrədən ibarətdir.
Birinci dövrə layihə dərinliyinə çatdıqdan sonra normal təzə qazma mayesi üzərində aparılır.
İkincisi - yuyulan mayenin şoranlaşmasından sonra. Qazma məhlulunun şoranlaşma dərəcəsi elektrik müqaviməti ilə idarə olunur - с, quyu və yerüstü müqavimət ölçənlərlə ölçülür. Şoran qazma məhlulunun s qiyməti tədqiq olunan obyektin lay suyunda a yaxın olmalıdır. Yuyucu mayenin xörək duzu ilə vahid şoranlaşması ölçmə çənində qarışdırmaqla həyata keçirilir. Quyu  s sabit qiymətə çatana qədər 5-10 dəfə duzlu maye ilə yuyulur .

Üçüncü dövrə quyunun diametri ən azı 0,01 m genişləndirildikdən sonra yerinə yetirilir.Quyunun lüləsinin genişləndirilməsi quyunun layihələndirilməsi və iş texnologiyasında nəzərdə tutulmuşdur. İlk üç dövrə açıq bir çuxurda həyata keçirilir. Dördüncü dövrə onun texniki vəziyyətinə nəzarət etmək və nüfuz zonasının parçalanmasının təsirini öyrənmək üçün sütunda aparılır.

Karotaj-sınaq-karotaj metodundan istifadə edən xüsusi tədqiqatlar mürəkkəb strukturlu laylarla (Açimov üzvü, Bajenov və Tümen suitiləri, Yuradan əvvəlki laylar) təmsil olunan bölmənin neft-qazlı və perspektivli intervallarının ətraflı öyrənilməsi üçün nəzərdə tutulmuşdur. ehtiyatların hesablanması zamanı effektiv gücün müəyyən edilməsi meyarlarını əsaslandırmaq üçün keçirici və işçi intervalları müəyyən etmək üçün. Tədqiqat üçün nəzərdə tutulan interval açıldıqdan sonra “karotaj-test-logging” üsulu ilə ölçmələrin birinci dövrü həyata keçirilir. Daha sonra obyektlər hidrodinamik tədqiqatlar kompleksi ilə boru formalaşması test cihazı (KII) tərəfindən sınaqdan keçirilir. Quyu lüləsini yuyucu maye ilə doldurduqdan sonra ikinci ölçmə dövrü ən qısa müddətdə həyata keçirilir. Əgər interval bir neçə obyektə bölünmürsə, onda onların hər biri, obyektlərin sınağını müşayiət edən geofiziki tədqiqatlar sınaqların keyfiyyətini qiymətləndirmək, sınaq prosesinə nəzarət etmək, turşu emallarına və digər stimullaşdırıcı təsirlərə nəzarət etmək üçün nəzərdə tutulmuşdur, quyuda icra aşağıdakıları təmin etməlidir:
- simdə perforasiya intervalının yerinin müəyyən edilməsi;
- sınaq obyektlərinin ayrılması keyfiyyətinin qiymətləndirilməsi;
- lay mayelərinin quyuya daxil olması intervallarının lokallaşdırılması;
- turşu və ya digər gücləndiricilərin obyektə və həlqəyə daxil olması üçün intervalların lokallaşdırılması;
- sınaqdan keçirilən obyektdə udma və ya işləmə qabiliyyətinin müəyyən edilməsi;
- quyu lüləsində lay mayelərinin tərkibinin təyini.
Kolonda sınaq prosesində quyuların karotajı texnologiyası bir neçə ölçmə dövrünü nəzərdə tutur.
Birinci dövrə kəmərin perforasiyasının və sementlənməsinin keyfiyyətinə nəzarət etmək və quyuların karotaj üsullarından istifadə etməklə nəzarət (fon) ölçmələrini əldə etmək məqsədilə həyata keçirilir. Sonrakı ölçmə dövrləri hər bir texnoloji əməliyyatdan sonra yerinə yetirilir ki, bu da quyudakı mayenin xassələrinin və obyektin dib zonasının vəziyyətinin dəyişməsinə gətirib çıxarır (axın çağırıldıqdan sonra, sınaq zamanı, gücləndiricinin quyuya vurulmasından sonra). obyekt, testin dayandırılması və s.

2.