Elnurə musayeva
Yüklə 0,53 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Pantoten turşusu (B 5 vitamini)
- Farmakoloji xüsusiyyəti
- Farmakokinetikası
- İstifadəsinə göstəriş
- Piridoksin (B 6 vitamini)
- İstifadəsinə göstəriş
14
Yüksək dozada acqarına və sürətlə venadaxili yeridildikdə ortostatik kollapsa səbəb ola bilər, üzdə qızartı, qaşınma, başgicəllənmə, qaraciyər piy infiltrasiyası, diareya, anoreksiya, hiperqlikemiya, hiperurikemiya və qusma törədə bilər. Mədənin selikli qişasına ulserogen, eləcə də qaraciyərə hepatotoksik təsir göstərir.
baş beyin damarlarının spazmı, bronxial astma, yüngül forma diabet, qlossit, antasit qastrit, enterokolit, hepatitdir. Nikotin turşusu, nikotinamid, natrium nikotinat formada buraxılır. Pantoten turşusu (B 5 vitamini) - Gündəlik təlabat 5 - 10 mq, maksimal 15 mq - a qədərdir. 1933 – cü ildə Williams ilk dəfə bu maddənin (boy faktoru) mayanın tərkibində olduğunu müəyyən etmişdir. 5 il sonra onu qaraciyərdən ayırmış, kimyəvi strukturunu müəyyənləşdirərək pantoten turşusu adlandırmışdır (yunan dilində “pantos” hər yerdə deməkdir). Farmakoloji xüsusiyyəti: Pantoten turşusu üzv və toxumaların fizioloji fəaliyyətində, qlükozanın mənimsənilməsində, polipeptidlərin və zülalların sintezində mühüm rol oynayır, bağırsaqların peristaltikasını artırır, amin turşu və karbohidratların bağırsaqdan qana sorulmasını sürətləndirir, asetilləşmə reaksiyasında (asetil radikalını asetilləşən maddələrin molekuluna birləşməsində) iştirak edir, koenzim A - nın tərkibinə daxildir. Turşu qalıqlarının (asil) akseptoru və daşıyıcısı sayılır, koenzim A piroüzüm turşusu və α – ketoqlutar turşusunun karboksilləşməsində iştirak edir, sirkə turşusunun toxuma daxili çevrilməsini katalizə edən fermentlərin kofermentidir, yağ mübadiləsi, asetilxolinin sintezi, kortikosteroidlərin əmələ gəlməsi prosesində iştirak edir, miokardın yığılma aktivliyinin energetik təminatını yaxşılaşdırır. Farmakokinetikası: mədə - bağırsaq traktından asan sorulur, əsasən ürək, qaraciyər, böyrək və böyrəküstü vəzdə depolaşır. Qısa təsir müddətinə malikdir, odur ki, gündə 2 - 4 dəfə qəbul edilir. Dəyişilməmiş formada 2/3 hissəsi böyrək, 1/3 hissəsi isə bağırsaqlarla xaric olur. Bağırsaqlarda sintez olunduğu üçün avitaminozuna rast gəlinmir. Hipovitaminozunda boy atma ləngiyir, yağ mübadiləsi pozulur, qanda xolesterinin
15
miqdarı azalır, qaraciyərdə və böyrəklərdə degenerativ pozğunluq, dermatit, keratit, böyrəküstü vəzin zədələnməsi, müvazinət pozğunluğu, tənəffüsün sürətlənməsi, ürəkdöyünmə, timus vəzinin involyusyası, dərialtı qansızma, mədə- bağırsaq pozğunluğu əmələ gəlir. Hipervitaminozunda ürəkbulanma, qusma, dispepsiya, allergik reaksiya yaranır. İstifadəsinə göstəriş: alkoqolizmdə abstinensiya sindromunun kompleks müalicəsində, maddələr mübadiləsinin pozulması ilə bağlı müxtəlif patologiya- larda, polinevrit, nevralgiya, paresteziya, ekzema, allergik reyaksiyalar, trofik xora, yanıq, qaraciyərin xronik xəstəlikləri, xroniki pankreatit, qastroduodenit və bağırsaq atoniyası zamanı istifadə olunur. Streptomisinin toksik təsirini aradan qaldırır, reproduktiv funksiya pozğunluğu, dəri, saç, dırnaq xəstəliyi, bronxit, hamiləlik toksikozu, vərəm, bağırsağın hipomotor diskineziyasında. Kalsium pantotenat pantoten turşusunun kalsium duzudur. Suda asan, spirtdə pis həll olur. Nevrit, polinevrit, paresteziya, yanıq, trofik yara, dermatit, tənəffüs yolları iltihabı, bronxial astma, bağırsaq atoniyası, ürək çatışmazlığında istifadə edilir. Pantenoldan aerozol formasında yara, yanıq və trofik xoranın müalicəsində istifadə edilir.
adlandırılır. Orqanizmə sutkalıq lazım olan miqdarı kişilərdə 1,8 - 2,2 mq, qadınlara 1,6 - 2 mq, hamiləlik 0,3 mq və laktasiya zamanı 0,5 mq (əlavə olaraq), uşaqlar üçün yaşdan asılı olaraq 0,4 - 1,6 mq, maksimal 6,0 mq - a qədərdir. Maya və düyü kəpəyinin tərkibində olan bu maddənin ilk dəfə 1939 - cu ildə S. Xarris və K. Folkers tərəfindən kimyəvi strukturu müəyyənləşdirilmiş və “piridoksal” adlandırılmışdır. Farmakoloji xüsusiyyəti: Piridoksin orqanizmdə qaraciyər, böyrək və beyində fosforlaşaraq, piridoksal - 5
fosfata çevrilir. Amin turşularının dekarboksilləşməsində iştirak edir. Piridoksalın fosforlu törəməsi transaminləşmə prosesini katalizə edən, amin qrupunun daşıyıcısı hesab olan fermentin - transaminazanın tərkibinə daxildir. O, amin turşusunun amin qrupunu qəbul edərək
16
fosfopiridoksaminə çevrilir, sonra ketoturşu ilə reaksiyaya girib, amin turşuya çevrilir. Sulfhidril (SH) qrupunun bir amin turşudan digərinə keçməsində iştirak edir. Histidindekarboksilazanın da prostetik qrupudur. B 6 vitamini yağların orqanizmdə daşınması, üzv və toxumalarda toplanması, oksidləşməsi və sintezində iştrak edir. Piridoksin diurezi sürətləndirir və diuretiklərin təsirini gücləndirir. Neyromediatorların sintezində iştirak edir, periferik və MSS - nin funksiyasını normallaşdırır, fosforlaşmış formada aminturşu, ferment və prostaqlandinlərin sintezində, histaminin dezaminləşdirərək qamma – aminoyağ (QAYT) turşusuna çevrilməsində iştirak edir, norepinefrin və serotoninin “relizini” sürətləndirir, doymamış yağ turşularının istifadəsini yaxşılaşdırır. Hemopoez, leykopoez və eritropoezi stimulə edir, hemoqlobinin əmələ gəlməsində, qlükogendən qlükozanın ayrılmasında (qlikogenfosforilazanı aktivləşdirməklə) iştirak edir, müsbət inotrop, mənfi xronotrop təsir göstərir, ödün sekresiya və xaric olmasını aktivləşdirir, qaraciyərin dezintoksikasiyaedici funksiyasını yaxşılaşdırır.
bioloji aktiv formaya - piridoksin fosfata çevrilir, sonra 90 % - i 4 - piridoksin turşusuna oksidləşərək və bu formada sidiklə xaric olur. Piridoksin çatışmazlığında eritrositlərdə porfirin törəməsinin miqdarı kəskin surətdə aşağı düşür, hipoxrom anemiya törənir, dispeptik pozğunluq, MSS - də yüksək dərəcədə oyanıqlıq, epilepsiyayabənzər tutmalar, depressiya, yuxusuzluq, periferik sinirlərin nevriti, iştahanın azalması, ürəkbulanma, konyuktivit, T - limfositlətin miqdarının azalması, üzdə seboreyalı dermatit, anqulyar stomatit və qlossit yaranır. Hipervitaminozunda allergik reaksiyalar və mədə turşuluğu artması baş verir. İstifadə dozasını 200 - 500 mq - a qaldırdıqda əldə keyimə hissi törənir. İstifadəsinə göstəriş: hipovitaminoz, hamiləlik toksikozu, sideroblast anemiya, müxtəlif etiologiyalı leykopeniya, hepatit, Littl xəstəliyi, radikulit, nevralgiya, Menera xəstəliyi, dəniz və hava xəstəliyi, ateroskleroz, şəkərli diabet, seboreyayabənzər dermatit, psoriaz, eksudativ diatez, neyrodermit, yeni doğulmuşlarda qıcolma sindromu, I tip hiperoksalaturiya, homosisteinuriya ilə Yüklə 0,53 Mb. Dostları ilə paylaş:
|