Elektrikle çalişmalarda iŞ sağLIĞi ve güvenliĞİ Amaç

1475 Sayılı İş Kanunu Madde:73

Her işveren, işyerinde işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için gerekli olanı yapmak, bu husustaki şartları sağlamak ve araçları noksansız bulundurmakla yükümlüdür.
İşçiler de, işçi sağlığı ve iş güvenliği hakkındaki usul ve şartlara uymakla yükümlüdürler.
İşverenler, makinaların kullanılmasından doğacak tehlikelerden ve bu hususta alınabilecek önlemlerden işçileri uygun bir şekilde haberdar etmek zorundadır.
İşverenler, işyerlerinde meydana gelecek kazaları en geç, kazadan sonraki iki gün içerisinde yazı ile ilgili Bölge Çalışma Müdürlüğüne bildirmek zorundadırlar.

 

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:353

Elektrik tesisatı,cins ve hacmine göre ehliyetli elektrikçiler tarafından yapılacak,bakım ve işletmesi sağlanacaktır.

 

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:354

Nemli ve tozlu yerlerle geçici olarak nemli olan, ıslak, korozif, yangın tehlikesi arz eden ve yüksek sıcaklığı olan yerlerde yapılmış ve yapılacak elektrik tesisatı ile bina dışına yapılmış elektrik tesisatı, Elektrik İç Tesisat Yönetmeliği ve Fenni Şartnamesine uygun olacaktır.  

ELEKTRİK İÇ TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ

İlk: R.G. Tarihi : 04.11.1984 R.G. Numarası : 18565

1. Değişiklik : R.G. Tarihi : 04.04.1986 R.G. Numarası : 19068

2. Değişiklik : R.G. Tarihi : 30.11.1995 R.G. Numarası : 22479

3. Değişiklik : R.G. Tarihi : 25.10.1996 R.G. Numarası : 22798

 

- ETANŞ LAMBA:

Nemli ve ıslak yerlerdeki elektrik lambaları su damlalarına karşı korunmuş tipte (etanş) yapılmalıdır.

(İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü Madde:354, Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde:61)
- ELEKTRİK MOTORLARINA ŞALTER:
İnşaat şantiyelerinde, elektrik motoru ile çalışan bütün aygıt ve makineler, bunlara ayrılabilen bir anahtarla çalıştırılabilmeli ve durdurulabilmelidir. Bu anahtar (şalter) damlayan suya karşı korunmuş tipte olmalıdır.

(İş Kanunu Madde:73, Elektrik İç Tesisleri Yönetmeliği Madde:65/e,f.2)  

ELEKTRİK TESİSLERİ EMNİYET YÖNETMELİĞİ

- GERİLİM YOKLUĞUNUN KONTROLÜ:
Yüksek gerilim tesislerinde,gerilim yokluğunun kontrolü, sanki bir unutma eseri veya yanlış bir manevra olmuş gibi iletkenlerin her biri üzerinde yapılmalıdır. Bu kontrol, neon lambalı manevra sırığı (ıstaka), kablo atma tüfeği vb. özel bir tertibat yardımıyla yapılır.

(Elektrik Tesisleri Emniyet Yönetmeliği Madde:12/c)
- Y.G. TESİSİNİN YAKININDAKİ İŞLER:
Korunmamış Y.G. hat iletkenlerinin veya cihazlarının hemen yakınında bir işe teşebbüs edilmesi gerekirse bu iş ancak aşağıdaki şartlar dahilinde yapılmalıdır.

-İlgili tesislerden sorumlu olan görevli (veya görevliler) ile yapılacak işler üzerinde önceden anlaşmaya varılması, Servis şefi tarafından hazırlanmış özel talimatın göz önünde bulundurulması,

-Bütün emniyet tedbirlerinin, özel olarak Madde 12’nin (e) ve (f) fıkralarındaki; çalışma sahasının korunması, ihtar ve ihbar levhalarının konulması ile ilgili emniyet tedbirlerinin, devamlı surette gözetilmesiyle görevlendirilmiş sorumlu bir şahsın bulundurulması.

(Elektrik Tesislerinde Emniyet Yönetmeliği Madde:13)

- AĞAÇ DİREKLER:

Bir direğin iyi ve sağlam durumda olduğu anlaşılmadığı takdirde tırmanmadan önce bu direğin halatla lentelenmesi veya kaldırma çatalları ile yahut payanda gibi başka bir vasıta ile kuvvetlendirilmesi gereklidir.

Tellerin kesilmesi veya kurtarılması ve daha genel olarak, bir direğin denge durumunu değiştirmek gibi bir işleme teşebbüs etmek gerekirse bu direğin durumu ne olursa olsun işe girişilmeden önce yani tırmanmadan önce yukarıda anlatıldığı şekilde bu direği kuvvetlendirmek gereklidir.

Bir ağaç direğe tırmanmadan önce ya bir çekiç ile dip tarafına yakın yere vurulmak suretiyle dolgun ve tınlayan bir ses çıkarıp çıkarmadığı kontrol edilir, ya da dip kısmı en az 20 cm. kazılıp çürüme olup olmadığı kontrol edilir.

Lentelerin direğe bağlanması, direğe tırmanmaksızın ikiz merdiven, sehpa gibi vasıtalar kullanılmak suretiyle yapılmalıdır.

(Elektrik Tesislerinde Emniyet Yönetmeliği Madde:25)

ELEKTRİK KUVVETLİ AKIM TESİSLERİ YÖNETMELİĞİ

Resmi Gazete tarihi: 21.11.1978  Resmi Gazete Sayısı: 16466

 

I. YÖNETMELİĞİN KAPSAMI

 

- KAPSAM:

Bu Yönetmelik, elektrik kuvvetli akım tesislerinin kurulmasının, işletilmesinin bakımının güvenlikle yapılmasına ilişkin hükümleri kapsar.

Aşağıdaki tesisler bu Yönetmenliğin kapsamına girmez.

- Elektrik iç tesisleri,

- Elektrikle işleyen, taşıtlara ilişkin besleme hatları,

- Maden işletmelerindeki elektrik tesisleri.

Ancak elektrikle ilgili öteki yönetmeliklerde karşıt bir hüküm bulunmadıkça bu Yönetmelik hükümleri uygulanır.

Bu yönetmelikte bulunmayan hükümler için tanınan yabancı yönetmelikler ya da standartlar uygulanır.

Herhangi bir tesisin bu yönetmelik kapsamına girip girmeyeceği konusunda bir karasızlık ortaya çıkarsa, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının bu konuda vereceği karar geçerlidir.

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:1)

 

V. KORUMALAR

V-A TOPRAKLAMALAR

Elektrik kuvvetli akım tesislerinin topraklanmasında <> hükümleri uygulanır.

 

VII. ELEKTRİK TESİSLERİ

VII-A GENEL HÜKÜMLER

 

- UYARMA LEVHALARI:

Çeşitli yerlere ve tesis bölümlerine görevlilerin makineler, aygıtlar ve iletkenlerin ne işe yaradığını açıkça anlayabileceği biçimde bozulmaz türden yazı, işaret ve şemalar konulmalıdır.

Ayrıca elektrik tesislerinde uygun yerlere aşağıdaki levhalar asılmalıdır.

-Elektrik akımının neden olduğu kazalarda yapılacak ilk yardımla ilgili yönergeler,

-Tesisin bağlama şeması,

-Tesisin işletilmesi sırasında alınması gereken özel önlemlerle ilgili kısa yönerge.

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:21)
- Y.G. TESİSİNE AYRILAN YERLERİN İŞGALİ:

Yüksek gerilim tesislerine ayrılan ve işletilmekte olan yerler, her zaman için gerekli olan küçük boyutlu yedek gereçlerden başka eşyaları yığmak için ya da başka bir amaçla kullanılamaz.

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:25)
- BAKIM ONARIM:

Tesislerin ve aygıtların teknik belgelerinde belirtilen aralıklarda bakım ve onarımları yapılmalıdır. Yapılan bakım ve onarımlar kalıcı bir özel bakım defterine kaydedilmelidir.

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:27)

 

VIII. ELEKTRİK HATLARI

 

- YÜKSEK GERİLİM HATTI YÜKSEKLİĞİ:

İletkenlerin en büyük salgı durumunda üzerinden geçtikleri yer ve cisimlere olan en küçük düşey uzaklıkları çizelge-8'de verilmiştir.

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:44/h)

- YÜKSEK GERİLİM HATTI UZAKLIĞI:

Hava hattı iletkenleri ile yanından geçtikleri yapıların en çıkıntılı bölümleri arasında, en büyük salınım konumunda en az 5 No.lu çizelgede verilen yatay uzaklık bulunmalıdır.

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:44/i)

 

Çizelge - 5:

Gerilim(KV) Yatay uzaklık(metre)

0-1 1 metre

1-36 2 + L (direk açıklığı 50 metreyi geçerse, her 1 m. açıklık için L=2 cm. eklenecek)

36-72.5 3 metre

72.5-170 4 metre

170-420 5 metre

 

Çizelge - 8:

	Hattın sürekli işletme gerilimi(kv)
	0-1	17.5	36	125	170	420
İletkenlerin üzerinden geçtiği yer	Düşey uzaklıklar(metre)
yalnızca yayaların geçebileceği yerler, üzerinde trafik olmayan sular	4.5	5	5	5	6	8.5
araç geçmesine elverişli çayır,otlak, tarla vb. yerler	5	6	6	6	7	9.5
araç geçmesine elverişli köy ve şehir içi yolları	5.5	7	7	7	8	12
şehirlerarası karayolları	7	7	7	7	9	12
Ağaçlar	1.5	2.5	2.5	3	3	5
üzerine herkes tarafından çıkılabilen düz damlı yapılar	2.5	3.5	3.5	4	5	8.7
üzerine herkes tarafından çıkılamayan eğik damlı yapılar	2	3	3	3.5	5	8.7
elektrik hatları	2	2	2	2	2.5	4.5
elektriksiz demiryolları (ray üzerinden)	7	7	7	7	8	10.5
üzerinde trafik olan su ve kanallar (taşıt tepesinden)	4.5	4.5	5	5	6	9
iletişim(haberleşme) hatları	1	2.5	2.5	2.5	3.5	4.5

 

Örnek: Araç geçmesine elverişli yollardaki hava hattı iletken

lerinin en büyük salgılı durumda yere olan uzaklığı 31.5 KV için en az 7 metre olmalıdır.

 

IX. İŞLETME GÜVENLİĞİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER (*)

(*) Alçak gerilimli kuvvetli akım tesislerinde yapılan çalışmalarda, iş güvenliği bakımından <<İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü>>nün elektrik bölümündeki hükümlere de uyulması zorunludur.

 

- YÜKSEK GERİLİMDE GÜVENLİK:

İşletme sorumluları genellikle yapılacak işler için görevlendirilen kişilere işin süresi, yeri, cinsi ve önemine ilişkin yazılı yönergeler vereceklerdir.

(........)

Üzerinde çalışılacak tesisin gerilim altında olup olmadığı denetlenmeli ve denetleyen kimse gerilim olmadığı kanısına vardıktan sonra çalışmaya başlanmalıdır.

Gerilim altındaki tesislerde yapılacak işler için birisi işten sorumlu tutulan en az iki kişi görevlendirilmelidir.

Devresi kesilmiş yüksek gerilim tesislerinde çalışılacaksa, bunlar önceden topraklanacak ve kısa devre edilecektir.

İşletmelerin sorumlu kimseleri iş süresince çalışanların tehlikeyle karşılaşabileceği hiçbir devre kapama işlemi yapılmamasını sağlayacaklardır. Kısa devre ve topraklama ancak bütün çalışmalar bittikten ve bunları yapanların hepsine haber verildiği kesin olarak öğrenildikten sonra kaldırılabilir.

Bir çalışma yeri birden fazla noktadan besleniyorsa yukarıda belirtilen önlemler her besleme noktası için uygulanacaktır.

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:61)

- İŞÇİLERE EĞİTİM:

Kuvvetli akım tesislerinde çalışan görevlilere, çalıştığı kuruluş ya da işletme tarafından yapacağı iş ve yükümlülükler konusunda bilgi verilecek, gerekli açıklamalar yapılacaktır. Geçici olarak ya da gözetim altında tehlikesiz işlerde çalışanlara yapacakları işe ilişkin yönerge verilmesi ile yetinilecektir.

Yaptırılan iş sağlık ve güvenlik için tehlikeli ise, iş yaptıran, görevlileri gerekli koruyucu aygıtlarla donatmak zorundadır. Tesisin uygun noktalarında kaza durumlarında gerekli olacak ilkyardım ve kurtarma aygıtları hazır bulundurulacaktır.

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:62)

 

X. YÜRÜRLÜĞE İLİŞKİN HÜKÜMLER

 

- YÜRÜRLÜLÜK

Bu yönetmelik Resmi Gazetede yayınlandığı tarihte yürürlüğe girer.

(Resmi Gazete tarihi: 21.11.1978 R. Gazete Sayısı: 16466)

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:70)

- YÜRÜTÜM:

Bu yönetmelik hükümlerini Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı yürütür.

(Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği Madde:71)