prognoz tuzish va tavsiyalar ishlab
chiqish
4. Ma’lumotlarni to‘plash.
5. Ekonometrik model parametrlarini baholash.
6. Gipotezalarni testdan o‘tkazish.
7. Prognozlash yoki oldindan aytib berish.
8. Boshqarish maqsadlari uchun modeldan foydalanish.
Yuqorida keltirilgan qadamlarni izohlash uchun Dj.M.Keynsning
iste’mol nazariyasini ko‘rib chiqamiz.
1. Nazariya yoki gipotezaning qo‘yilishi.
Keyns ta’kidlaydiki "...fundamental
psixologik qonun shundan
iboratki, qoidaga ko‘ra erkaklar (ayollar) o‘zlarining o‘rtacha daromadlari
ortishi bilan daromadga nisbatan unchalik katta bo‘lmagan darajada
o‘zlarining iste’mollarini oshirishga harakat qiladilar"
Qisqacha aytganda, Keyns iste’molga bo‘lgan chekli moyillik (
MRS) bu
daromadning bir birlikka (1 dollarga) o‘zgarishi bilan iste’moldagi
o‘zgarishning tezligi bo‘lib, noldan katta, ammo 1 dan kichik deb faraz qilgan.
2. Iste’molning matematik modelini spesifikatsiya qilish.
Keyns daromad va iste’mol o‘rtasida musbat o‘zaro bog‘liqlik
mavjudligini aytgan bo‘lsada, ular o‘rtasida bog‘liqlik
qaysi shaklda
ekanligini aniqlashtirmagan. Soddalik uchun, iqtisodchi-matematik
Keynsning iste’mol funksiyasini quyidagi ko‘rinishda
taklif qilishi
mumkin:
hamda u iqtisodiyotda iste’mol funksiyasi deb ataladi. Model matematik
tenglamalar to‘plami sifatida namoyon bo‘ladi. Agar model bitta tenglamaga
ega bo‘lsa, u bir tenglamali model deyiladi, agar bittadan ortiq tenglamaga
ega bo‘lsa, u holda ko‘plikdagi model deyiladi.
formuladagi tenglik belgisidan chap tomonda turgan o‘zgaruvchi
bog‘liq o‘zgaruvchi, o‘ng tomonidagi esa bog‘liq bo‘lmagan yoki tushuntirib
beruvchi o‘zgaruvchi deyiladi.
Shunday qilib, Keynsning iste’mol
funksiyasida (tenglamadagi iste’mol funksiyasi bog‘liq o‘zgaruvchi va
daromad manbai bog‘liq bo‘lmagan yoki tushuntirib beruvchi o‘zgaruvchi
hisoblanadi.
Dostları ilə paylaş: