FƏSİL II. QLOBALLAŞMA DÖVRÜNÜN MALİYYƏ
BÖHRANLARI
23
"Dünya maliyyə böhranı və antiböhran
siyasəti,nəzəriyyə, metodologiya və təcrübə"
Maliyyə qloballaşmasının istiqamətləri
•
borc kapitalının nəhəng artımı
Borc kapitalı həm hökumətlərarası, həm də banklararası kreditlərin hesabına artmışdır,
bununla belə bu proses kəmiyyət parametrləri ilə yanaşı keyfiyyət dəyişikliklərini də
nəzərdə tuturdu
•
birbaşa xarici investisiyalar (BXİ)
Sənaye cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrdə BXİ əsasən elmin yüksək texnoloji sahələrində
kompaniyaların əldə edilməsi və yeni istehsal qüvvələrinin yaradılması üçün istifadə
edilirdi. Bu məqsədlə 1999-cu ildə 1987-ci ildəki 100 mlrd.dollar əvəzinə 720 mlrd.dollar
investisiyaya qoyulmuşdur
•
portfel investisiyaların nəhəng artımı
Portfel investisiyalar səhmlərin, istiqraz vərəqələrinin və başqa borc öhdəliklərinin əldə
edilməsilə bağlı investisiya yatırımını özündə birləşdirir, onlar müəssisənin fəaliyyətinə
nəzarət hüququnu vermir və onların həcmi müəssisənin nizamnamə kapitalının 10%-ni
ötüb keçmir.
•
valyuta bazarının nəhəng artımı
2001-ci ildə valyuta ilə dünya ticarətinin həcmi 400 trln. dollar təşkil etmiş və dünyanın
ticarət həcmini 80 dəfə ötüb keçmişdir
24
"Dünya maliyyə böhranı və antiböhran
siyasəti,nəzəriyyə, metodologiya və təcrübə"
Maliyyə böhranlarının ölkələrarası
yayılma istiqamətləri
böhranın baş verdiyi ölkələrdə satışı həyata
keçirən xarici firmaların tələblərində azalma
nəticəsində meydana gələn gəlirə təsir
bazarda dəymiş zərərin ödənilməsi üçün
investorların səhmlər bazarında yüksək satışlara
və satılmaya keçmək arzusu
xarici investorların eyni regionda fəaliyyət
göstərən firmaları həddən artıq
qiymətləndirməyə meylliyi
25
"Dünya maliyyə böhranı və antiböhran
siyasəti,nəzəriyyə, metodologiya və təcrübə"
Qloballaşmanın faydaları
yığım
normasının
artımı
investisiyal
arın və
innovasiyal
arın
səmərəliliyi
nin artımı
maliyyə
vasitəçiləri
nin
xidmətlərin
ə tələbin
azalması
kapitalın
beynəlxalq
mənbələrin
in istifadəsi
zamanı
yığım
investisiyal
arın və
risklərin
optimal
paylanması
26
"Dünya maliyyə böhranı və antiböhran
siyasəti,nəzəriyyə, metodologiya və təcrübə"
Qloballaşma nəticəsində maliyyə böhranlarının
yaranmasına təsir edən amillər
Valyuta məzənnəsinin stabil rejimi
Kapitalın yüksək mobilliyi
Obyektiv informasiya çatışmamazlığı
Maliyyə institutlarının natamam inkişafı
İnkişaf etməkdə olan ölkələrin qloballaşan maliyyə
bazarlarına inteqrasiyasının onlara fayda verməsi
27
"Dünya maliyyə böhranı və antiböhran
siyasəti,nəzəriyyə, metodologiya və təcrübə"
Maliyyə qloballaşmasının üstünlükləri
Kapitalların səmərəli təkrar paylanması
Dünya bazarında mövcud olan kapitallardan istifadə
imkanı
Məsrəflərin
səviyyəsinin
aşağı
düşməsi
və
əməliyyatların yüksək xidməti
Risklərin diversifikasiyası
Maliyyə
sferasında
müasir
standartların
və
texnologiyaların tətbiqi
28
"Dünya maliyyə böhranı və antiböhran
siyasəti,nəzəriyyə, metodologiya və təcrübə"
ABŞ-da birja iflası (1987-ci ilin oktyabrı)
Bu proses 1987-ci il, oktyabrın 16-da başlamış və 19 oktyabrda öz
pik nöqtəsinə çatmış birja çökməsilə müşayiət olunmuşdur. O zaman
bazarın çökməsi faizi 22.6 təşkil etmişdir.
Fond, bank və kredit komponentlərinə malik 1987-ci ilin maliyyə böhranı
ABŞ-nın bütün pul-kredit sistemi islahatların başlamasına təkan vermişdir.
Belə ki,
1989-cu
ildə
Konqress
tərəfindən
maliyyə idarələrinin
islahatlaşdırılması, bərpası, eləcə də öhdəliklər üzrə məcburi müsadirə
haqqında qanun qəbul edilmişdir. 6 il ərzində 747 ödəmə qabiliyyəti
olmayan borc-əmanət
assosiasiyaları təcrid edilmişdir. 600
kredit
təşkilatlarının təqribən 500 rəhbəri məhkəməyə verilmiş və müxtəlif növ
maliyyə fırıldaqlarının aparılmasında günahkar kimi tanınmışdır.
29
"Dünya maliyyə böhranı və antiböhran
siyasəti,nəzəriyyə, metodologiya və təcrübə"
