Diyabet Hemfl. Forumu 2016/1

Hastalar›n di¤er sosyodemografik özellikleri Tablo 1’de

gösterildi. Hastalar›n diyabet y›l› ortalamas› 10,43±6,99

(1-35) y›ld›r. Hastalar›n % 57,4’ü hastal›¤› hakk›nda daha

önce e¤itim ald›¤›, %37,9’unun düzenli doktor kontrolü-

ne gitmedi¤i, %59’u hipoglisemi ata¤› geçirdi¤i ve

%56,4’ünde kronik komplikasyonlar›n bulundu¤u belir-

lendi. Bu kronik komplikayonlar›; %27,7 retinopati,

%26,7 nöropati, %19,5 nefropati, %14,9 kardiyovasküler

hastal›k ve %1,5’i diyabetik ayak oluflturmaktad›r. Hastala-

r›n boy ortalamalar› 162,42±9,28(143-188) cm, kilo orta-

lamalar› 77,83±13,01 (45-112) kg, beden kütle indeksi

ortalamalar› ise 29,89±4,86 (18-47)’dir. 

Hastalar›n kan biyokimyas›na iliflkin verileri Tablo

2’de,  yaflam kalitesi ve alt boyut puanlar› Tablo 3’de

gösterildi. 

Yaflam kalitesi ve sosyodemografik özellikler aras›nda-

ki iliflkiye bak›ld›¤›nda; yafl ile DQOL alt boyutlar›ndan sos-

yal ve mesleki kayg› aras›nda pozitif yönde anlaml› kore-

lasyon bulunurken (r=0,314, p<0.01), toplam DQOL pu-

anlar› ve di¤er alt boyutlar› aras›nda anlaml› korelasyon

bulunmad› (p>0,05).    

Kad›n ve erkekler aras›nda yaflam kalitesi alt boyutla-

r›ndan tedavinin psikolojik etkisi ve hastal›¤›n›n gelecekte-

ki seyri aç›s›ndan istatistiksel olarak anlaml› fark bulunmaz-

ken (p>0,05), tedaviden memnuniyet, sosyal ve mesleki

kayg› ve toplam DQOL aç›s›ndan anlaml› fark bulundu

(p0.05, p<0.05 ve p<0.05). Buna göre; erkeklerin tedavi-

den memnuniyetleri ve yaflam kaliteleri kad›nlardan daha

iyi iken, kad›nlar›n sosyal ve mesleki kayg›lar› erkeklerden

daha fazlad›r. Evli ve bekar hastalar aras›nda toplam

DQOL ve alt boyutlar› aç›s›ndan anlaml› fark bulunmad›

(p>0.05). 

E¤itim durumlar›na göre yaflam kalitesi ve alt boyut-

lar› farkl› bulundu. Okur yazar olmayanlar›n tedaviden

memnuniyet, tedavinin psikolojik etkisi, hastal›¤›n›n gele-

cekteki seyri, ve toplam DQOL puanlar› di¤er e¤itim

gruplar›n›n puanlar›na göre daha düflük, lisans ve yük-

sek lisans mezunlar›n›n sosyal ve mesleki kayg› puanlar›

ise di¤er e¤itim gruplar›n›n puanlar›na göre

daha düflüktür (p<0,01, p<0.01, p<0.01,

p<0,05 ve p<0.01).

Yaflam kalitesi ve alt boyut puanlar› ile metabo-

lik kontrol parametreleri aras›ndaki korelasyon

Tablo 4’de gösterildi. Toplam DQOL ölçek pu-

anlar› ile kolesterol, trigliserit, HDL ve LDL ara-

s›nda istatistiksel olarak anlaml› iliflki bulunmaz-

ken (p>0,05), beden kütle indeksi, açl›k kan

glikozu, üre, kreatinin, albuminüri ve HbA1c

ortalamas› aras›nda negatif yönde anlaml› ilifl-

ki bulundu (p<0,01, p<0.001, p<0.001,

p<0.01, p<0.001 ve p<0.001). Buna göre; be-

den kütle indeksi, açl›k kan glikozu, üre, kreati-

nin, albuminüri ve HbA1c düzeyleri azald›kça

yaflam kalitesi artmaktad›r. Ayr›ca, beden kütle

indeksi, açl›k kan glikozu, üre, kreatinin, albu-

minüri ve HbA1c ortalamas› azald›kça tedavi-

den memnuniyet artmakta, beden kütle in-

deksi, açl›k kan glikozu, üre, kreatinin, albumi-

Diyabet,  Obezite  ve  Hipertansiyonda  Hemflirelik  Forumu  Dergisi

Cilt  8  •  Say›    1  •  Sayfa  5  •  Ocak  -  Haziran  2016

TTaabblloo  33::  Yaflam Kalitesi ve Alt Boyut Puanlar› (n=195)

TTooppllaam

m  D

DQ

QO

OLL  vvee  AAlltt  BBooyyuuttllaarr››

O

Orrtt..  ±±    SSSS..

M

Miinn..        --         M

Maakkss

Tedaviden memnuniyet

47,69 ± 7,79

27      

70

Tedavinin psikolojik etkisi 

68,71 ± 8,70

45      

87

Hastal›¤›n›n gelecekteki seyri

15,27 ± 2,43

10      

20

Sosyal ve mesleki kayg› 

34,03 ± 1,82

19     

35

Toplam DQOL

165,71 ±16,92 112    

205

TTaabblloo  22::  Kan Biyokimyas›na ‹liflkin Veriler   (n=195)  

D

Dee¤¤iiflflkkeennlleerr

O

Orrtt..  ±±    SSSS..

M

Miinn..

--  

M

Maakkss..

AKfi (mg/dl)

196,50 ± 85,35  

80       

591

Üre (mg/dl)

33,15 ±14,04

5    

109

Kreatinin (mg/dl)

0,84 ± 0,31

0,43    

3,11

Kollesterol (mg/dl)

200,60 ± 54,84  

62,00 

647,00

Trigliserit (mg/dl)

184,73 ± 122,51

44,00 

779,00

HDL (mg/dl)

47,81 ±12,41

7,00 

95,00

LDL (mg/dl)   

114,13 ± 36,11

11,00  

240,00

Albüminüri (mg/24s)

55,34 ±156,76

1,00    

1684,00

HbA1c (%)  

9,19 ± 2,05   

5,60     

17,40

---

nüri ve HbA1c ortalamas› azald›kça tedavinin psikolojik

etkisi artmaktad›r. Buna ilaveten,  beden kütle indeksi,

üre, albuminüri ve HbA1c ortalamas› azald›kça hastal›¤›n

gelecekteki seyri üzerinde duyulan kayg› da azalmakta,

HDL kolesterol artt›kça sosyal ve mesleki kayg› düzeyi art-

makta ve HbA1c ortalamas› artt›kça sosyal ve mesleki kay-

g› düzeyi azalmaktad›r (Tablo 4). 

Diyabetin kronik komplikasyonu olan ve olmayan has-

talar aras›nda sosyal ve mesleki kayg› aç›s›ndan anlamal›

fark bulunmazken (p>0.05), toplam DQOL puanlar›, te-

daviden memnuniyet, tedavinin psikolojik etkisi ve hasta-

l›¤›n›n gelecekteki seyri aç›s›ndan fark bulundu (p<0,01,

p<0,01, p<0,01 ve p<0,01). Buna göre; komplikasyonu

olmayan hastalar›n yaflam kalitesi komplikasyonu olan

hastalardan daha iyidir.

Tart›flma

Tip 2 diyabet tan›s› alan hastalarda metabolik kontrol

parametrelerinin yaflam kalitesi üzerine etkisi olup olma-

d›¤›n› de¤erlendirmek amac›yla yap›lan bu çal›flmada

195 tip 2 diyabetli hasta örnekleme al›nd›. Hastalar›n yafl

ortalamas› 56,66±9,84 (29-84) y›l olup %63,1 kad›n,

%90,3 evli ve ço¤unlu¤u %60,5’lik oranla ilkö¤retim

mezunudur. Literatürde de tip 2 diyabetli hastalar›n yafl

ortalamas› 57- 63 y›l olarak bulmufltur (Martin ve ark.

2006; Hajos ve ark. 2012; Daher ve ark. 2015). Tip 2 di-

yabet s›kl›kla yetiflkinlerde görüldü¤ü için çal›flmam›zdaki

yafl ortalamas› bu çal›flma sonuçlar› ile benzerlik göster-

mektedir. 

Çal›flmam›za kat›lan kad›n diyabetlilerin oran› erkekle-

re göre biraz yüksek bulundu. Hajos ve ark. (2012) ise ka-

d›n erkek oran›n› (220/227) birbirine çok yak›n bulurken,

Daher ve ark. (2015) erkeklere göre kad›n oran›n› daha

yüksek bulmufltur.  Diyabetli kad›n oran›n›n yüksek olma-

s›n›n nedeni, erkeklerin ço¤unlukla bir iflte çal›fl›yor olma-

s› ve poliklinik hizmetlerinden daha az yararlanmalar› ola-

bilir. 

Hastalar›m›z›n ö¤renim düzeyi büyük ço¤unlu¤unda

oldukça düflüktür. Devlet ‹statistik Enstitüsü‘nün verilerine

göre ülkemizde kad›nlar›n %6.8’i, erkeklerin %1.4’ü oku-

ma yazma bilmezken, kad›nlar›n %38.4’ü, erkeklerin

%38.6’s› yüksek ö¤renim mezunudur (TÜ‹K 2013). Yapt›-

Diyabet,  Obezite  ve  Hipertansiyonda  Hemflirelik  Forumu  Dergisi

Cilt  8  •  Say›    1  •  Sayfa  6  •  Ocak  -  Haziran  2016

Ta

bl

o  

4:

Ya

flam Kalitesi ile BK‹ ve Metabolik Kontrol De¤i

flkenleri Aras›ndaki Korelasyon 

Be

de

n  

  

Aç

l›k

  k

an

  

ÜÜ

rre

Krr

ea

ttin

in

Ko

lle

sstt

err

ol

Trr

ig

liss

err

itt

H

D

L

LD

L

Al

büü

mm

in

üürr

i  

H

bA

1c

küü

ttle

gl

uk

oz

u

mm

iktt

arr

›

in

de

kss

i

Tedaviden r

-0,271

-0,315

-0,250

-0,193

-0,012

-0,042

0,056

0,049

-

0,213

-0,

405

memnuniyet

P

0,000***

0,000***

0,000***

0,007**

0,870

0,564

0,437

0,497

0,004**

0,000***

Tedavinin r

-0,147

-0,254

-0,346

-0,237

0,087

0,108

-

0,061

0,128

-

0,273

-

0,330

psikolojik etkisi

P

0,040*

0,000***

0,000***

0,001**

0,228

0,134

0,396

0,076

0,000***

0,000***

Hastal›¤›n›n r

-0,366

-0,137

-0,156

-0,034

-0,012

-0,012

-0,088

0,045

-

0,240

-

0,185

gelecekteki seyri

P

0,000***

0,055

0,030*

0,637

0,873

0,865

0,221

0,531

0,001**

0,010*

Sosyal ve 

r

0,074

-

0,038

0,038

0,089

-

0,064

-

0,064

0,158

0,032

-

0,011

-

0,199

mesleki kayg› 

P

0,301

0,597

0,594

0,214

0,378

0,375

0,027*

0,655

0,887

0,005**

Toplam DQOL

r

-0,245

-0,299

-0,311

-0,206

0,031

0,028

-

0,001

0,098

-

0,269

-

0,404

P

0,001**

0,000***

0,000***

0,004**

0,671

0,702

0,986

0,173

0,000***

0,000***

*p<0,05, ** p< 0,01 ve p<0,001.

---