ebeveynler için “Munchausenby Proxy sendromu”
olarak
tan›mlanm›flt›r (Schreier 2004). Bu tan›m do¤rultusunda
hastanemizde izlenilen ve tan› için psikiyatri uzman›n›n
onay›n› alan olgular Munchausen ve Munchausenby
Proxy sendromu olarak kabul edildi.
1997-2016 y›llar› aras›nda Dr. Sami Ulus Kad›n Do-
¤um, Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› E¤itim Araflt›rma Has-
tanesi Çocuk Endokrinoloji Klini¤inde 9 diyabetli çocuk ve
adolesan MS ve MBPS tan›s› ald›. Olgular›n tan› dönemin-
deki klinik bulgular› afla¤›da sunuldu.
Bulgular
Munchausen Sendromu ve MunchausenBy Proxy
Sendromu tan›s› alan alt›s› k›z, üçü erkek 9 olgunun yafl
da¤›l›m›na bak›ld›¤›nda %33’ü 10-15 yafl, %67’si 15-20
yafl aral›¤›nda bulunmaktayd›. Ebeveynleri %11.1’i köy,
%22’si kasaba, %67’si kentte yaflamakta olan olgular›n
ebeveyn birlikteli¤i ve ebeveynlerin sa¤ olup olmad›klar›
sorguland›¤›nda %77’sinde anne baba birlikte, %11’inde
boflanm›fl ve %11’inde ebeveynlerden biri vefat etmiflti.
Anne e¤itim durumuna bak›ld›¤›nda okur yazar olmama
%22 iken, ilkö¤retim %55, lise %11 ve üniversite mezu-
nu %11 idi. Baba e¤itim durumuna bak›ld›¤›nda %11.1
okur yazar de¤ilken, %67’si ilkö¤retim, %11.1 lise ve
%22’si üniversite mezunuydu. Gelir durumu sorguland›-
¤›nda ise % 22’si asgari ücret alt›nda,%45’i asgari ücret
ve %35’i asgari ücret üzeri gelire sahipti.
Dokuz olgunun 7'si Tip 1 diyabetli, 3'ü Tip 2 diyabet-
liydi. Diyabet süreleri incelendi¤inde en k›sa diyabet tan›
süresi 1 ay iken, en uzun diyabet izlem süresi 17 y›ld›. Ta-
n› öncesi 4 olguda (%44.4) psikiyatrik tan› var olup ilaç
kullan›m hikayesi vard›. Olgular›n bu yöntemlere baflvur-
madaki sorunlar› sorguland›¤›nda maddi yard›m almak,
hastanede kalmak, hipoglisemideyken kendini iyi hisset-
me, okul baflar›s›ndaki kayg›lar, diyabet de¤ilim mesaj›
vermek, ilgi çekmek, baflka kentte yaflamak gibisekonder
kazançlar sa¤lamak istedikleri gözlemlendi.
Olgu 1
Onüç yafl›nda k›z hasta bafl a¤r›s› flikayetiyle baflvurdu-
¤u d›fl merkezde hiperglisemi saptanmas› üzerine klini¤i-
mize sevk edildi. Fizik incelemesinde vücut a¤›rl›¤› 60 kg
(90p), boy 166 cm (90-97p) olup patolojik fizik muayene
bulgusu yoktu.Laboratuvar incelemesinde açl›k kan fleke-
ri 221 mg/dl, açl›k insülin 20,4 _IU/mL, C-peptid 1,44
ng/mL, HbA1c %8, anti-insülin antikoru, anti-GAD antiko-
ru ve anti-adac›k antikoru negatif bulunarak tan›da önce-
likle tip 2 diyabet düflünüldü ve 0,5 Ü/kg/gün, sabah-ak-
flam 70/30 kar›fl›m insülin tedavisi baflland›. Onbefl gün-
lük izlemi s›ras›nda insülin ihtiyac› giderek azald› ve insü-
lin tedavisi kesildi. Ancak hastan›n insülin tedavisinin kesil-
mesine karfl›n hipoglisemileri devam etti. Direngen hi-
poglisemilerinin olmas› nedeniyle intravenözglukozinfüz-
yonu baflland›.‹zlemi s›ras›nda hipoglisemiye ba¤l› nöbeti
olan olguya hiperinsülinizim tedavisi için octreotid ve Ca
kanal blokörü baflland› ve insülinoma ön tan›s› ile görün-
tülemeler yap›ld›. Pankreas adac›k hücre adenomuna yö-
Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemflirelik Forumu Dergisi
Cilt 8 • Say› 1 • Sayfa 68 • Ocak - Haziran 2016
TTaabblloo11:: Munchausen ve Munchausen by proxy
sendromu tan›s› alan 9 olgunun Sosyodemografik Verileri
nn
%
%
10-15 yafl
3
33
15-20 yafl
6
67
Cinsiyet
K›z
6
67
Erkek
3
33
Geldi¤i Yer
Kent
6
67
Kasaba
2
22
Köy
1
11
Anne-Baba
Birlikte
7
77.8
Boflanm›fl
1
11.1
Yok
1
11.1
Anne E¤itimi
Okur yazar de¤il
2
22.2
‹lkö¤retim
5
55.6
Lise
1
11.1
Üniversite
1
11.1
Baba E¤itimi
Okur yazar de¤il
0
0
‹lkö¤retim
6
67
Lise
1
11
Üniversite
2
22
Gelir Düzeyi
Asgari ücret alt›
2
22
Asgari ücret
4
45
Asgari ücret üstü
3
33
nelik yap›lan abdominal tomografisi ve endoskopik ultra-
sonografisi normal bulundu. Dirençli hipoglisemileri sü-
ren, hipoglisemikkonvülsiyonu tekrarlayan olguya 24 sa-
atlik octreotidinfüzyonu baflland›. Pankreatektomi aç›s›n-
dan gastroenterolojik cerrahi konseyinde tart›fl›ld›, endos-
kopik biopsiye karar verildi. Bu invaziv ifllem karar› hasta
ve ailesine aç›kland›ktan sonra hipoglisemik ataklar kesil-
di. Bu süreçte hipoglisemi s›ras›nda insülin ve C-peptit
düzeyi için kan örne¤i al›nd›. Hipoglisemi an›nda serum
insülin düzeyi 75 _IU/mL ve C-peptid düzeyi <0,5 ng/mL
bulunarak ekzojen insülin kullan›m›na ba¤l› hiperinsüline-
mik hipoglisemi oldu¤u kan›tland›. Munchausenby Proxy
sendromu tan›s›yla psikiyatriye dan›fl›ld›. Babas›n› kaybe-
den olgunun, baba taraf›n›n ilgisini çekmek için anneyle
ortak olarak insülin enjeksiyonu yapt›¤› anlafl›ld›. Duru-
mun saptan›lmas›ndan sonra bir kez kontrole gelen has-
ta daha sonra poliklnik takibini b›rakt›.
Olgu 2
Onbir yafl›nda 2 y›ld›r Tip 1 diyabet tan›s› ile klini¤imiz-
de izlemde olan erkek hasta 3 kez hipoglisemikkonvülz-
yon geçirme öyküsünün olmas› nedeniyle araflt›r›ld›. ‹nsü-
lin tedavisi kesilmesine karfl›n hipoglisemi ataklar› devam
etti. Munchausen sendromu flüphesi ile kan flekeri 22
mg/dl iken hipoglisemi an›nda bak›lan insülin düzeyi
>300mIU/ml ve C-peptiddüzeyi de <0.1ng/ml geldi. Ya-
p›lan gözlemde tuvalette kendine insülin uygularken bu-
lundu. Maddi yard›m alabilmek için hastan›n babas›yla
birlikte sa¤l›k personeli bilgisi d›fl›nda insülin kulland›¤› be-
lirlendi. Psikiyatriye yönlendirilen hasta Munchausenby
Proxy sendromu tan›s› ald›. Durumun saptan›lmas›ndan
sonra iki kez poliklnik kontrolüne gelen hasta daha son-
ra kontrole gelmedi.
Olgu 3
Dokuz yafl on ayl›k 5 y›ld›r tip 1 diyabet tan›s› ile izlem-
de olan erkek hasta s›k hipoglisemik ataklar›n›n olmas› ne-
deniyle de¤erlendirildi. ‹nsülin tedavisi kesilip glukozinfüz-
yonu uygulanmas›na ra¤men hipoglisemi ataklar› devam
etti. Munchausen sendromu flüphesi ile kan flekeri 31
mg/dl iken, hipoglisemi an›nda bak›lan insülin düzeyi
>300mIU/ml ve C-peptid<0.1 ng/ml idi. Yap›lan gözlem-
de hastanede yatt›¤› odas›ndaki tuvaletin rezervuar›na
saklanm›fl insülin bulundu. Yaflam flartlar› çok kötü olan
evine gitmemek için, hastanede yat›fl süresini uzatmak
amac›yla ve hipoglisemik dönemde istedi¤i g›dalara ula-
fl›m›n›n daha kolay olmas› nedeniyle ailesinin ve sa¤l›k
personelinin bilgisi d›fl›nda insülin kulland›¤› ö¤renildi.
Durumun saptan›lmas›ndan sonra hasta bölümümüzde
takibi b›rakt›.
Olgu 4
On sekiz yafl›nda 17 y›ld›r tip 1 diyabet tan›s› ile izleni-
len k›z hasta 3 kez hipoglisemik nöbet geçirme yak›nmas›
ile de¤erlendirildi. S›k hipoglisemilerin olmas› nedeni ile in-
sülin dozlar› azalt›ld›. Hipoglisemik ataklar ve doz azaltma
amac› ile hastaneye yat›fl›nda; kan flekeri 38 mg/dl iken hi-
poglisemi an›nda bak›lan insülin düzeyi 141mIU/ml ve C-
peptid<0.1ng/ml idi. Yap›lan görüflmede anne babas›n›n
ayr› olmas› ve maddi s›k›nt›lar yaflamas› nedeni ile dikkat
çekmek istedi¤ini hatta hiperglisemide daha mutsuz oldu-
¤unu ve bafl a¤r›s› hissetti¤ini fakat hipoglisemide daha
mutlu ve sa¤l›kl› oldu¤unu bu nedenle fazla insülin yapt›-
¤›n› itiraf etti. Psikiyatri bölümü taraf›ndan antidepresan te-
davi bafllanmas›na karfl›n bu tedaviyi kullanmad›¤› belir-
lendi. Hasta psikolog, psikiyatrist ve adölesan bölümü ifl-
birli¤i ile halen izlemimize devam etmektedir.
Olgu 5
On befl yafl›nda 2.5 y›ld›r Tip 1 diyabet tan›s› ile bir bafl-
ka merkezde izlemde olan k›z hasta son birkaç gündür
durdurulamayan hipoglisemik nöbetlerinin olmas› üzerine
yo¤un bak›mda takibe al›nm›fl ve munchausen sendromu
düflünülmüfl ancak bu tan›ya yönelik kan›t sa¤lanamam›fl-
t›. ‹leri tetkik ve tedavi için hastanemize yönlendirilen has-
tan›n klini¤imizde de hipoglisemik ataklar›n›n devam et-
mesi üzerine insülin tedavisi tamamen kesildi. ‹nsülinsiz ta-
kibin 36. saatinde yata¤›nda tekrar hipoglisemik nöbet ge-
çirdi. Kan flekeri 14 mg/dl iken hipoglisemi esnas›nda al›-
nan tetkiklerde insülin düzeyi 184.9 mlU/ml, C peptid
Diyabet, Obezite ve Hipertansiyonda Hemflirelik Forumu Dergisi
Cilt 8 • Say› 1 • Sayfa 69 • Ocak - Haziran 2016