CəFƏrov taleh vəZİR oğlu
Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə
Yüklə 417,36 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 3.1. Qondarma “erməni soyqırımı”nın beynəlxalq aləmdə ta- nıdılması istiqamətində erməni lobbisinin fəaliyyəti ...................... 128
- 3.3. Qondarma “erməni soyqımı”nın beynəlxalq aləmdə tanıdılmasında Ermənistan Respublikasının fəaliyyəti (1991
- Hay Dad (“Erməni məhkəməsi”) ideologiyasının hüquqi-siyasi mahiyyəti və əsas hədəfləri ....................................... 162
- CƏDVƏLLƏR ......................................................................................... 203
- Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə
Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə 4 3.1. Qondarma “erməni soyqırımı”nın beynəlxalq aləmdə ta- nıdılması istiqamətində erməni lobbisinin fəaliyyəti ...................... 128 3.2. Qərb dövlətlərinin parlamentlərində qondarma “erməni soyqırımı”nın tanıdılması cəhdləri ...................................................... 140 3.3. Qondarma “erməni soyqımı”nın beynəlxalq aləmdə tanıdılmasında Ermənistan Respublikasının fəaliyyəti (1991- 2001) ........................................................................................................... 151 IV FƏSİL. Hay Dad (“Erməni məhkəməsi”) ideologiyasının hüquqi-siyasi mahiyyəti və əsas hədəfləri ....................................... 162 NƏTİCƏ ................................................................................................... 179 CƏDVƏLLƏR ......................................................................................... 203 ŞƏKİLLƏR ............................................................................................... 215 İSTİFADƏ OLUNMUŞ ƏDƏBİYYAT ............................................... 229 Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə 5 ÖN SÖZ SSRİ dağıldıqdan sonra yenidən müstəqilliyinə qovuşmuş Azərbaycanda tarix elmi qarşısında bir sıra qaranlıq səhifələrə yenidən müraciət olunmağa başlandı. Yetmiş il sovet ideologiyasının bizlərə təlqin etdiyi şəkildə öyrəndiyimiz Azərbaycan tarixi və eləcə də Os- manlı tarixinə baxış konsepsiyasının kökündən dəyiş- dirilməsi zərurəti ortalığa çıxdı. Ulu öndər Heydər Əliyev ermənilərin xalqımıza qarşı etdikləri amansız vəhşilikləri, işgəncələri, Qərbi azərbaycanlıların öz dədə- baba torpaqlarından amansızlıqla qovulmasını, erməni- lərin Qafqaza gəlmə xalq olduqlarını və digər taleyüklü məsələlərinin tarixi faktlar və arxiv sənədləri əsasında araşdırılmasını və olduğu kimi xalqa catdırılmasını tarixçilər qarşısında əsas vəzifələrdən oldu. Bununla bağlı H. Əliyevin bir-birinin ardınca imzaladığı fərman və sərəncamlarda iki yüz ildən artıq dövrdə xalqımızın başına gətirilən fəlakətlərin ağrı-acıları xronoloji ardıcıl- lıqla əksini tapdı. Ulu öndərin iki mühüm tarixi faciə haqqında “1948- 1953-cü illərdə azərbaycanlıların Ermənistan SSR ərazisindəki tarixi-etnik torpaqlardan deportasiyası haqqında” və “Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında” fərmanları nəticəsində ”31 Mart Azərbaycanlıların soyqırımı günü” kimi elan edildi. Beləliklə, əsil həqiqəti dünya ictimaiyyətinə çatdırmaq, soyqırımı aparıldığını, Ermənistan SSR ərazisinin qədim Azərbaycan torpaqları olduğunu rəsmiləşdirməklə yanaşı, xalqımızın tarixinə “ağ ləkələr” kimi düşmüş, əslində isə qanlı faciəvi hadisə- Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə 6 lər kimi yaddaşlara köçmüş bu səhifələri düzgün və obyektiv yazmaq üçün şərait yarandı. Ulu öndərin müvafiq tapşırıq və tövsiyələrindən sonra qısa zaman kəsiyində istər AMEA-nın Tarix İnstitutu əməkdaşları tərəfindən, istərsə də ayrı-ayrı ta- rixçi alimlər tərəfindən bir sıra araşdırmalar aparıldı və bu boşluğun aradan qaldırılması istiqamətində əsaslı dönüş yarandı. Bu baxımdan T. Cəfərovun “Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə” adlı monoqrafiyası tarixi zərurətdən irəli gələrək yazılmışdır və günümüzlə səsləşir. Bütövlükdə, türk dünyasına qarşı yüz ildən artıqdır ki, ermənilərin apardığı soyqırımı və depor- tasiya siyasəti xalqdan gizlədilmiş və ya ən yaxşı halda etnik qarşıdurma kimi tarixdə öz yerini tutmuşdur. Əslində isə nələrin baş verdiyini əsərdə çılpaqlığı ilə görmək mümkündür. Əsərdə hadisələrin 1877-78-ci illər rus-türk müharibəsindən başlayaraq gərginləşməsi və erməni məsələsinin meydana gəlməsi, 90-cı illərdən başlayaraq Şərqi Anadolu ərazilərində erməni qiyam- larının törədilməsi və acı nəticələri, eləcə də I dünya müharibəsində ermənilərin öz dövlətlərinə qarşı açıq- aşkar xəyanəti arxiv sənədləri əsasında ifşa edilmişdir. Müəllif doğru olaraq qeyd edir ki, XIX əsrin II yarısından etibarən beynəlxalq münasibətlər sistemində İngiltərə və Rusiyanın yeni müstəmləkələr və satış bazarları uğrunda apardıqları işğalçılıq yarışının növbəti mərhələsi Osmanlı İmperiyası ərazilərinin parçalanması və isti dənizlərdə hökmran olma siyasəti ilə yeni bir Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə 7 mərhələyə qədəm qoydu. İngiltərə Hindistana qədər uzanan bütün boğazları əldə möhkəm saxlamaq üçün Şərqi Anadolu və Qara dəniz hövzəsində qüvvətlənməyi qarşısına məqsəd qoyduğu halda, Rusiya Bəsrə və İsgəndərun limanlarına uzanan təhlükəsizlik dəhlizi yaratmaqla isti dənizlərə çıxış əldə etməyə çan atırdı. Hər iki imperiyanın işğalçılıq siyasəti bu regionda möhkəmlənmək və yerli etnik azlıqlardan Osmanlı hökümətinə təzyiq vasitəsi kimi istifadə etməkdən ibarət idi. Məhz bu iki dövlətin qarşıdurmasından yararlanan ermənilər bu ərazilərdə qarışıqlıq yaratmaqla öz istək- lərinə nail olmağa can atırdılar. Qarşıdurmalar dərin- ləşdikcə türk-erməni ziddiyyətləri də qarşısıalınmaz prosesə çevrildi . Bu ziddiyyətlərin məntiqi sonluğu kimi 1877-78-ci illər rus-türk müharibəsi nəticəsində “erməni məsələsi” meydana gətirildi. Müəllifin “Qondarma erməni soyqırımı faktların dili ilə” adlı monoqrafiyası ilə tanış olarkən burada XIX əsrdə böyük dövlətlər tərəfindən qızışdırlan erməni millətçi ekstremistlərinin Şərqi Anadolu torpaqlarını qan gölünə çevirdiklərinin, dinc əhalini öz dədə-baba torpaqlarından didərgin saldıqlarının, üsyan qaldırmaqla bölgənin bütün infrastrukturunun iflic vəziyyətə düşdüyünün şahidi oluruq. Müəllif əsrlər boyu öz torpaqlarında əmin-aman- lıq şəraitində yaşayan yerli türk əhalisinin erməni silahlı dəstələrindən qorunmaq üçün qonşu ərazilərə pənah gətirdiklərini, türk əhalisinin kökünü kəsmək və mono- etnik erməni dövləti yaratmaq yolunda ermənilərin Vilayəti-Sittə adlandırdıqları Şərqi Anadolu bölgəsini Yüklə 417,36 Kb. Dostları ilə paylaş:
|