5
¹ 53 26 iyun 2013-íÿ ñîð
ХЫДО КИТОБОН
Òîëûøîí Ñÿäî
ИрадяМяликова
ирадамаликова@маил.ру.
2
Rut Boazi cəvə
hiyədə
1 Naomi hestışbe Boaz nomədə
qıləy nıfuzinə iyən ərbobə avlod ıştə
şuyə Elimeleki tobyəo. 2 Ruji
Moavıjə Ruti votışe bə Naomi:
«İzn bıdə, bışum bə cəvə hiyon. Çiki
nəzərədə lutf pəydo bıkom,
ebəqınem çəy dumo, huşə qırdə
bəkardem». Naomi votışe bəy:
«Bışi, çımı kinə». 3 Rut şe, dəşe bə
qıləy hi, dəmande dıvenəkon dumo
bo huşə qırdə karde. Rayrast, əv
dəşəbe Elimeleki tobyəo bıə bə
Boazi hi. 4 Bı vaxti Boaz oməy Bet-
Lexemo, votışe bə dıvenəkon:
«Rəbb ğıvvət bıdə bəşmə!»
Dıvenəkon cəvob doşone: «Rəbb
bərəkət bıdə bətı!» 5 Boazi votışe bə
dıvenəkon nəzorət kardə koəkə:
«Bəs ım cıvonə jen çikiye?» 6
Koəkə cəvob doşe: «Im cıvonə jen
Moavıje. Əv de Naomi bə ivırə omə
iyo zəmin Moavo. 7 Votışe bəmı:
“Çiç bəbe, bıdə eqınım çe dıvenəkon
dumo qırdə bıkəm darzon arədə
bıə huşon”. Maştənəku omə, iyoy
detosə esə, lap kamışe səşe ıştə
dinc ləmi jiyədə». 8 Boazi votışe bə
Ruti: «Bəmı quş bıdə, çımı kinə! Be-
məşi çiyo, məşi bə co hi huşə qırdə
kardeyro. Bımand iyo deçımı koəkə
kinon. 9 Əncəx çəş səğand
dıvenəkon dıvə bı hiy, bışi çe kinon
dumo. Bə nokon əmr kardıme ki, hiç
kəs nıqını bətı. Qirəm təşi bıqətoş,
bışi ovəğabon tono peşom çe nokon
bekardə ovədə». 10 Rut zəvbədim
qıniye iyən təzim kardışe detobə
zəmini, votışe: «Bə çiçi qorə az lutf
pəydo kardıme ıştı nəzərədə? Boçi
hurmət kardeydəş bəmı? Oxo az
qıləy ğəribəm». 11 Boazi cəvob
doşe bəy: «Bəmı rəsə ıştı şuyə
marde bəpeştə bəştə həsı kardəyon.
Tı şodoə ıştə pıə, moə, doğmə
zəmin, oməş ıştə nafqo nıznə qıləy
xəlği paliyo». 12 Bıdə Rəbb bıdə ıştı
ın koy əvəzi! Bıdə bətı bolə mıko-
fot bıdə ıştı bo noğo be bəçəy kəşi
ji omə İsraili Xıdo Rəbb! 13 Ruti
votışe: «Bıdə lutf pəydo bıkəm ıştı
çəşədə, çımı əğə, əcəb dılvandi doy
bəmı. Iştı kənizon to nıbe-nıbe, dıl
ruşin kardə sıxanonı vote bəştə bı
kənizi». 14 Harde vaxti Boazi votışe
bə Ruti: «Boy iyo, tınən bəhə nun,
ıştə tikə ejən bə anqıə boə». Jen
oməy nışte dıvenəkon tono. Boazi
edaştışe bəy bışdə. Jeni hardışe si be,
ziyodən mande çəy xorəko. 15 Rut
huşə qırdə kardeyro bə səpo əşteədə,
Boazi əmr kardışe bəştə nokon
votışe: «Bıdə əv bışu darzon arədə
huşə qırdə bıkə, məqınən bəçəy
xotı. 16 Bekırnən darzon arəo bo
əyən şodən ki, əvən qırdə bıkə.
Tanə məjənən bəy». 17 Ruti deto-
bə şanqo qırdə kardışe huşə hiyədə
iyən kuyəşe ıştə qırdə kardə huşon,
beşe i efa a ğədərədə cəv. 18 Çəyo
peqətışe ın cəv oməy bə şəhr. Çəy
həsı vindışe ki, əy vardəşe huşə. Rut
çoştə hardeəsə si be bəpeştə pe-
qətəşbe ıştə xorəki ziyodə mandəy,
doşe əv bəştə həsı. 19 Çəy həsı
votışe bəy: «Konco huşə qırdə
karde ımruj? Konco ko karde? Bıdə
bərəkət bıstənı bətı nəzər ros-
niyəkəs!» Ruti qəp jəşe boştə həsı
çiki paliyo ko kardəşbe, votışe:
«Imruj Boaz nomədə bıə qıləy odə-
mi tono ko kardəme». 20 Naomi
votışe bəştə vəyu: «Bəyjionku iyən
mardonku Iştə xəymandəti muzay-
iğə nıkardə Rəb bıdə bərəkət bıdə
bəy!» Naomi ijən votışe: «Əv çəmə
avlode, nezə ğəyyumonədə qıləye».
21 Moavıjə Ruti votışe: «İyənən əy
bəmı votışe ki, ko bıkə deçımı
koəkon ivırədə detobə çımı dıveni
sə be». 22 Naomi votışe bəştə vəyu:
«Çımı kinə, vey çoke ıştı deçəy
koəkə kinon ko karde, neysə bətı
zərər ədəyn co hiyonədə». 23 De
jıqoy, Ruti huşə qırdə kardışe Boazi
koəkə kinon tono tosə cəvi iyən
qandımi dıveni oxoy iyən bə ico
jiyəy deştə həsı.
(hestşe dumu)
Rut
CAMAL LƏLƏZOƏ
N
omış Məhəmmədəli be,
əmo əy Mamed van-
qəkəyn. Barzə bılındə
bolo, reçinə zoəbe.
Ağılədə qədəy kəmbe. Əğılətiku bənə
səməbe, çiç omedəbe bə qəvi votedəbe.
Vey çiyən rost votedəbe. Əncəx səş
qulqulon əvındi: bın zəmonədə həx vote
bedə ki? Sovətiədə hiş poyedənıbe, qəp
jəydənıbe.
Pıə-moə vey eqınin bə doxtorə kəy-
bon, əğıli noxəşinəti çok nıbe. Mamedi
peşo-peşono po qətışe, zıvon okardışe.
Odəmon həmməy zınəşe, əmo qusurış
mande; Se-ço sor bə məktəb nışe. İ-dı sor
şe, həni təmom nışe. Vadacılıvbe. Çiç
əbiy, bərməlo əvoti. Yolbe, əmo xosyətış
dəqış nıbe.
Konco əbi, dəy lo əqətin. Sırəhuə bə
ərş beyəşi. Dukonə vədə, çayxonədə
cıvonon sədo əkəyn əy ıştə tono, bəçəy
cif pul dənəyn, çəyo dəçəy vasitə bəştə
nıpiyə odəmon ədəyn kındəynə sıxanon
vote, xoplicə əsırin. Hiçki hiçkiku rəncidə
nəbi, bərəks, həmə kəsi tono xotomand
əbi.
Diy səxoə odəmon kali kəs Mamedi
əbəyn bəştə kəon, şanqo mehmon oəqətin.
Hardı-hıte ğayğu əmandin: həm
bəbolətişon əvoy, bəy koməq karde səvob
əzınin, həmən vaxtışon dəy xoş dəvardi.
***
Mamedi bəştə kəy mehmon bardəkə-
sonədə qıləyni doxtor Alibobobe. Bıvot-
bısır, hardı-həş çı doxtori hobbi be.
Dırozə şəvon ənışti de Mamedi xəyli
ləğğozəliş əkəy, şəvi i nimədə əşti bə səpo,
vanq əkəy jeni, əvoti:
-Bəyşt, əğılon vıron oğand- Oəqarde
bə Mamedi əvoti,- Mamed, bışi- dəşi bə
jeni yonqo, ımşanqo dəy bəhıteş.
Mamed damandi: “Xıdo, çiç bıvotım
bə jıqo doxtori?”- qədəy əşi bə fik, peşo
damə əbi:
-Doxtor, ıştı jen çımı hovəy oxo? Im
çı təklife, kardedəş bəmı? Ayb ni?
Alibobo çəkkə əjəni, əsıri...
***
Ruji doxtor Alibobo boə şofer Hoci-
bobo şəvi i nimədə Mamedi pekardedə
yonqoədə. Məcbur kardedə əy dəy ivırədə
bə sovxozi aləfə dızdi bışiy. Mamed
votedə:
-Jəqoədə bəmı 10 mənot bədoş,- Ho-
cibobo 5 mənot bə qıy qətedə. Şedən-
beşedən bə aləfə tayon noə vırə. Hocibobo
votedə bə Mamedi:
-Peşi bə maşini kuzə,- Mamed etiroz
kardedə:
-Az tarsedəm, ebəqıniyem çəyo,- Ho-
cibobo hırsin bedə, doydə dımjon:
--Zə, sıpəy zoə, alafdoy çətine. Həmən
az har 5-6 dəyğədə maşini bəpe bənav-bə-
dumo bıdəm, Pedat bəpe, axməx.
Mamed de pıt-pıti pedatedə bə pey.
Şəvi nimə, koədə çəm nızınə Mamed
maşinəboy çok jəy zınedəni. Qa ın toni
beğandedə, qa ə toni. Hacibobo qardedə
maşini qırdo, ımoni vindedə, qəvi çiç
omedə-votedə bə Mamedi.
Mamedən ıştəni şodoydə maşino,
vite-vite beşedə arədə. Hacibobo çanədə
vanq kardedə, Mamed oqardedəni, vite-
vite votedə:
-Tukəm bətınən, bəştı 5 mənotiən!
Çəyo bə isə omedə bə polison post.
Vindedə polison hıtən. De dambədurimi
polison pekardedə, qətedə rıki bəvon:
-Zə, oğraşon, hıtəşon iyo, çe sovxozi
aləfə tayon dızdidən-bardedən, xəbon
ni.
Polison Mamedi peşandedən rəyrə
bəştə maşin, dəçəy romuzi sərost omedən-
beşedən çe Hocibobo tono. Dızdə aləfə
maşini qətedən. Mamed votedə bə Ho-
cibobo:
-Bışi est, bıdə tıni çok-çoki bıduşin. De
5 mənoti jıqo zınedəbiş bəmı harçi vote
bəzıneş?
***
İ kərə diy yolə hampo Hoci Saday
vəyə kardedəbən boştə yolə zoə. Har tono
ləşqər-ləşqər odəm omedəbən bə vəyə.
Mamedən vankardə bıəbən. Sipiyə
kostyum, sipiyə şəy tankardedən bəçəy
tan, qıləyən sıə qalstuk dənoydən bəçəy
qıy, nışandedən toyxonə qəviku. As-
pardedən bəy ki, bə vəyə oməkəson vəy
beşu, bəvon vırə nişo bıdəy. Oməkəs-
şəkəs həyron bedə bə Mamedi. İ bəjən
çəyku, çəy vindemoniku qəp jə be.
***
Mamed həni yolə cıvon bəbe.Sinnış bə
25-i rəsəbe. Ruji çəy tay-tuşon, həmron
Mamedi bardedən quya bo kinə bəqəm
karde bə qıləy xəlvətə kə, nəvə kinə tono,
beşedən-şedən. Tikə bədiqə Kinə omedə,
ıştə səpenə oləton evatedə, nıştedə Mame-
di poliyo.Mamedi çəşon peşkəllə bedən,
okırıedə bə dumo, ıştə sədo rost kardedə:
-Edə ıştəni, behəyo, vindəkəs bəbe.-
votedə, beğıriedə bə biton.
***
Mamed oxonə vaxtonədə əmandi
Boku roysə. Əy zınəkəson bın benəsibi
nəzır ədəyn. Əy nıznəkəson, ın papkə bə
dasti, ın barzə bılındə cıvoni məmur
hesob əkəyn, əlbəsaat dəvət əkəyn bə
maşin bo nışte, bə Boku barde. Bəvədə
Mamed rıkno əbi:
-Çımı Bokuədə çı ozo hestıme? Çoki
karde pidə bəmı vist kopiq bıdə.
Ruji şoferonədə qıləyni mənoti pidəşe
bıdə bə Mamedi, peqətedəni, votedə?
-Heste vist kopiq bıdə bəmi, ni, xəş
oməyş, bırom.
“Kamaz” Nadir deştə qədə maşini
roysə peqınedı bə Mamedi. Qıləy kırçə
tormoz doydə, haştedə, pencərəku pul
dıroz kardedə bə Mamedi.Mamed vind-
edə maşin xırç pure de odəmi, de dığıti
edəsəy bəvon. Nadir ğəsnə rıki qətedə
bəy:
-Mamed, tı bə çımı xeyzoni bəy
edəsəş, çəşonı zoxlə kardə? Hiç xəcolət
kəşdəniş?
Mamed ın “rıknobe” məno çok
sərəsedə, pearşidəbin bəy har məqomədə,
əvən sıxani jiyo nəmandi. Esətən votedə:
-Nadir, tı iyo jen-kinon market okardə,
çoko diə nıkəm?..
Yanvar, 2013
Ç ə m ə d i ə h v o l o t o n
MAMEDİ MACƏRON