34
- Aralık-Ocak 2015
Çocuk sağlığı
Henüz anne karnındayken etkin duruma geçen bağışıklık sistemi, doğumdan
sonra yaşamın ilk altı ayında anne sütüyle, daha sonra da destekleyici unsurlarla
güçlendirilmelidir.
Çocuklarda
önemi
bağışıklık sisteminin
Çocuklarımızı hemen her hastalığa
karşı (virüs, bakteri, mantar enfek-
siyonları, alerjik hastalıklar, kanser
ve benzeri) koruyan sistem bağışık-
lık sistemidir. Vücuda herhangi bir
yolla giren herhangi bir yabancı mad-
deye (virüs, bakteri, mantar, para-
zit, antijen ve tümör hücreleri) karşı
bağışıklık sistemi uyanıktır. Derhal
taramalar yaparak bunların hepsini
çok karışık bir mekanizma ile orta-
dan kaldırmaya başlar. Bağışıklık
sistemi hücreleri vücut hücrelerini
çok iyi tanır. Onlardan farklı, yaban-
cı bir madde çocuklarımızın vücu-
duna girdiği anda onları ayırıp yok
eder. Bağışıklık sisteminin yaşam
boyu çok iyi korunması gerekir. Bu
sistem bozulduğunda birçok hasta-
lık ve yaşamsal sorunlar ortaya çı-
kar. Bağışıklık sistemi hastalıkları
doğuştan olabildiği gibi sonradan
da gelişebilir.
Bağışıklık sistemi nasıl çalışır?
Çocuklarımız vücutlarına girmeye
çalışan mikroplara ve diğer yabancı
Prof. Dr. Sırrı Bektaş
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı
35
Aralık-Ocak 2015 -
maddelere (antijen) karşı birçok me-
kanizma ile savunma yapar. Önce sa-
vunma hücreleri (kanımızdaki akyu-
varlar) devreye girer. Mikropları ve
yabancı maddeleri yok etmeye baş-
lar. Bu sistem devamlı çalışır ve uya-
nık durumdadır. Bu sistem yeterli ol-
mazsa B ve T lenfositleri dediğimiz,
kanımızda devamlı dolaşan hücreler
devreye girer. Burada çok kompleks
bir zincirleme sistemi çalışmaktadır.
Bu olaylarda birçok kimyasal yollar,
enzimler ve proteinler çok aktif bir
şekilde çalışma yaparak çocuklarımı-
zı mikrobik, alerjik ve tümöral has-
talıklara karşı korur. Bu bağışıklık
sistemi sayesinde sağlıklı yaşama-
ları sağlanmış olur.
BAğışıKLıK SİSTEMİ
DESTEKLEYİCİLERİ
Anne sütü
Çocuklarımızın bağışıklık sistemi-
ne en büyük yardım anne sütünden
gelir. Anne sütü içeriğinde bebekle-
ri koruyan, yukarda bahsedilen ba-
ğışıklık sistemi hücreleri hazır vazi-
yette beklemektedir. Ayrıca birçok
enzim ve protein de anne sütünde
bulunur. Bu nedenle ilk altı ay be-
beklere sadece anne sütü vermek
onların en iyi şekilde korunmasına
neden olur.
Dengeli beslenme
Altı aydan sonra çocuklarımıza ye-
terli protein, karbonhidrat, yağ (özel-
likle omega 3), vitamin, mineral ve
su verilmelidir.
Aşılar
Çocuklarımızın bağışıklık sistemine
en büyük desteklerden biri de aşılar-
dır. Bu sayede çocuklarımız doğum-
dan itibaren pek çok ölümcül veya
sakat bırakıcı, bağışıklık sistemini
zayıf düşürücü hastalığa karşı tam
olarak korunmuş olurlar.
Bağışıklık sistemini destekleyen
ürünler
a)
Antioksidan, antiviral etki göste-
ren ürünler (örneğin “black elder-
bery”).
b)
Omega 3, kolostrum, ekinezya,
propolis, betaglukan, probiyotik ve
benzeri içeren ürünler.
Bu ürünlerin bağışıklık sistemi-
ni desteklediği bilimsel çalışmalar-
la gösterilmiştir.
BAğışıKLıK SİSTEMİ
BozuKLuKLARı
Bağışıklık yetmezliği
Bağışıklık sisteminin elemanların-
dan birinin veya birkaçının eksik-
liğine bağlı olarak ortaya çıkar. Be-
bekler doğduklarında annelerinden
geçen antikorlar sayesinde ilk altı ay
pek çok hastalığa karşı (kızamık, su-
çiçeği gibi) koruma altındadır. Altın-
cı aydan itibaren bu koruma azalma-
ya başlar ve çocuklar kendi bağışıklık
sistemini kurmaya başlarlar. Çok na-
dir durumlarda çocuklar kendi bağı-
şıklık sistemini kuramazlar. Bu du-
rumda sık hastalanırlar. Özel ilgi ve
bakım isterler. Belki de yaşam boyu
bağışıklık sistemini destekleyici te-
daviye gereksinim duyabilirler.
otoimmün (kendine bağışıklık)
hastalıklar
Burada bağışıklık sistemi hücrele-
ri vücudun kendi dokularını ve or-
ganlarını yabancı sanarak onları yok
etmeye çalışır. Buna bağlı olarak da
birçok hastalık (romatizmal, hema-
tolojik, nörolojik ve benzeri hasta-
lık) ortaya çıkabilir.
Aşırı duyarlık
Bağışıklık sistemi hücreleri vücu-
dun kendi dokularına zarar verir. Şok
tablosuna kadar götürebilen sorun-
lar ortaya çıkabilir. Hafif olanlarda
ise atopik dermatit veya kontakt der-
matit gibi cilt sorunları, astım gibi
daha ağır veya uzun rahatsızlıklar
görülebilir.
Bağışıklık sistemi hastalık belir-
tileri
Bağışıklık sisteminde sorun olan
çocuklar doğdukları andan itibaren
Bağışıklık sistemi
hastalıkları
kalıcı ve gecici olabilir.
Asıl amac
cocukları sağlıklı
buyutmektir. Bu nedenle
bağışıklık sistemini
destemek gerekir.